NCERT Solutions for Class 9 Science in Hindi Medium<\/a>. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 1 Matter in Our Surroundings.<\/p>\n\u092a\u093e\u0920\u0917\u0924 \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (NCERT IN-TEXT QUESTIONS SOLVED)<\/strong><\/span><\/p>\nNCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 4)<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u094c\u0928-\u0938\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948\u0902-<\/strong> \n\u0915\u0941\u0930\u094d\u0938\u0940, \u0935\u093e\u092f\u0941, \u0938\u094d\u0928\u0947\u0939, \u0917\u0902\u0927, \u0918\u0943\u0923\u093e, \u092c\u093e\u0926\u093e\u092e, \u0935\u093f\u091a\u093e\u0930, \u0936\u0940\u0924, \u0928\u0940\u0902\u092c\u0942 \u092a\u093e\u0928\u0940, \u0907\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0941\u0917\u0902\u0927\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0915\u0941\u0930\u094d\u0938\u0940, \u0935\u093e\u092f\u0941, \u092c\u093e\u0926\u093e\u092e \u0914\u0930 \u0928\u0940\u0902\u092c\u0942 \u092a\u093e\u0928\u0940, \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0928\u0915\u093e \u0915\u0941\u091b \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092f\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0918\u0947\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0915\u094d\u0937\u0923 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092c\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0917\u0930\u094d\u092e\u093e-\u0917\u0930\u092e \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0917\u0902\u0927 \u0915\u0908 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0926\u0942\u0930 \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0906\u092a\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u092a\u0939\u0941\u0901\u091a \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0920\u0902\u0921\u0947 \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092e\u0939\u0915 \u0932\u0947\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u092a\u0915\u094b \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u091c\u093e\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0917\u0930\u094d\u092e\u093e-\u0917\u0930\u092e \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0917\u0902\u0927 \u0915\u0908 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0926\u0942\u0930 \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u092a\u0939\u0941\u0901\u091a \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0917\u0930\u094d\u092e \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0928\u093f\u0915\u0932\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u0940 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u092d\u0940 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0920\u0902\u0921\u0947 \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092e\u0939\u0915 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u0938\u0930\u0923 \u0924\u0947\u091c\u0940 \u0938\u0947 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0917\u0930\u094d\u092e \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0935\u093f\u0938\u0930\u0923 \u0920\u0902\u0921\u0940 \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0924\u0947\u091c\u0940 \u0938\u0947 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0938\u094d\u0935\u0940\u092e\u093f\u0902\u0917 \u092a\u0942\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u094b\u0924\u093e\u0916\u094b\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e\u091f \u092a\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0938\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u093e \u0915\u094c\u0928-\u0938\u093e \u0917\u0941\u0923 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0915\u094d\u0937\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0938\u094d\u0935\u0940\u092e\u093f\u0902\u0917 \u092a\u0942\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u094b\u0924\u093e\u0916\u094b\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e\u091f \u092a\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0938\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0917\u0941\u0923 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0915\u094d\u0937\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902: \n(i) \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0930\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e\u0915\u0943\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0964 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(ii) \u091c\u0932 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(i) \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0964 \n(ii) \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923 \u090f\u0915-\u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u094b \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(iii) \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923 \u0928\u093f\u0930\u0902\u0924\u0930 \u0917\u0924\u093f\u0936\u0940\u0932 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(iv) \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\nNCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 6)<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0924\u094d\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u094b \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 (\u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 = \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928\/\u0906\u092f\u0924\u0928) \u092c\u0922\u093c\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0947 \u0915\u094d\u0930\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0935\u093e\u092f\u0941, \u091a\u093f\u092e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u0927\u0941\u0906\u0901, \u0936\u0939\u0926, \u091c\u0932, \u091a\u0949\u0915, \u0930\u0941\u0908 \u0914\u0930 \u0932\u094b\u0939\u093e\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0915\u094d\u0930\u092e \u092e\u0947\u0902 \n\u0935\u093e\u092f\u0941 < \u091a\u093f\u092e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u0927\u0941\u0906\u0901 < \u0930\u0941\u0908 < \u091c\u0932 < \u0936\u0939\u0926 < \u091a\u0949\u0915 < \u0932\u094b\u0939\u093e\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. (a) \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0917\u0941\u0923\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0915\u094b \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940\u092c\u0926\u094d\u0927 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \n(b) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u0930 \u091f\u093f\u092a\u094d\u092a\u0923\u0940 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u0926\u0943\u0922\u093c\u0924\u093e, \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u094d\u092f\u0924\u093e, \u0924\u0930\u0932\u0924\u093e, \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u093e \u092d\u0930\u0928\u093e, \u0906\u0915\u093e\u0930, \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u090f\u0935\u0902 \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \n(a) \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0917\u0941\u0923\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0915\u094b \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948:<\/strong> \n \n(b) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0917\u0941\u0923\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u091f\u093f\u092a\u094d\u092a\u0923\u0940 :<\/strong> \n(i) \u0926\u0943\u0922\u093c\u0924\u093e (Rigidity) :<\/strong> \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u093e \u0935\u0939 \u0917\u0941\u0923 \u091c\u094b \u0909\u0938\u0947 \u092c\u093e\u0939\u094d\u092f \u092c\u0932 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0930\u0941\u0926\u094d\u0927 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u094b \u092c\u0928\u093e\u090f \u0930\u0916\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u091a\u0947\u0937\u094d\u091f\u093e \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0926\u0943\u0922\u093c\u0924\u093e \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0920\u094b\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092f\u0947 \u0926\u0943\u0922\u093c \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0914\u0930 \u0917\u0948\u0938 \u0926\u0943\u0922\u093c \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(ii) \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u094d\u092f\u0924\u093e (Compressibility) :<\/strong> \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092c\u093e\u0939\u094d\u092f \u0926\u092c\u093e\u0935 (\u092c\u0932) \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092f\u0947 \u0915\u0923 \u0938\u092e\u0940\u092a \u0906 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0907\u0938 \u0917\u0941\u0923 \u0915\u094b \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u094d\u092f\u0924\u093e \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0924\u0925\u093e \u0917\u0948\u0938 \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u094d\u0928\u0940\u092f \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0917\u0948\u0938\u0947\u0902 \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u093f\u0924 \u0915\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0920\u094b\u0938 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u094d\u092f\u0924\u093e \u0928\u0917\u0923\u094d\u092f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u090f\u0935\u0902 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0917\u0941\u0923 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0905\u0924\u094d\u092f\u0927\u093f\u0915 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0915\u092e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0938\u093f\u0932\u093f\u0902\u0921\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(iii) \u0924\u0930\u0932\u0924\u093e (Fluidity) :<\/strong> \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u092c\u0939\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0915\u094b \u0924\u0930\u0932\u0924\u093e \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0924\u0925\u093e \u0917\u0948\u0938 \u092c\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0924\u0930\u0932 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0920\u094b\u0938 \u092c\u093f\u0932\u0915\u0941\u0932 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0939\u0924\u0947\u0964 \u0917\u0948\u0938\u0947\u0902 \u0938\u092d\u0940 \u0926\u093f\u0936\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0939 \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0924\u0930\u0932\u0924\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0930\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e\u0915\u0943\u0924 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(iv) \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u093e \u092d\u0930\u0928\u093e :<\/strong> \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u094b \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u092d\u0930\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0923 \u0938\u092d\u0940 \u0926\u093f\u0936\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930 \u0917\u0924\u093f \u0938\u0947 \u091a\u0932\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u0903 \u092b\u0948\u0932 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0910\u0938\u093e \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u0924\u094d\u092f\u0927\u093f\u0915 \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u090f\u0935\u0902 \u0928\u0917\u0923\u094d\u092f \u0905\u0902\u0924\u0930\u093e\u0923\u094d\u0935\u093f\u0915 \u092c\u0932 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(v) \u0906\u0915\u093e\u0930 (Shape) :<\/strong> \u0920\u094b\u0938 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0905\u0902\u0924\u0930\u093e\u0923\u094d\u0935\u093f\u0915 \u092c\u0932 (Intermolecular Force) \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0907\u0928\u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0924\u0925\u093e \u0917\u0948\u0938 \u0909\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u0930 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0930\u0916\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e\u0964 \n(vi) \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e (Kinetic Energy):<\/strong> \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0909\u0938\u092e\u0947\u0902 \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0915\u093e \u0906\u0928\u093e \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0947 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930 \u0917\u0924\u093f \u0938\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0926\u093f\u0936\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u091a\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0923 \u0924\u0947\u091c\u093c\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u0902\u092a\u0928 \u092d\u0940 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0924\u0925\u093e \u0920\u094b\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n(vii) \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 (Density) :<\/strong> \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u093e \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092c\u0924\u093e\u090f\u0901-<\/strong> \n(a) \u0917\u0948\u0938 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0909\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u094b \u092d\u0930 \u0926\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938\u0947 \u0930\u0916\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/strong> \n(b) \u0917\u0948\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0926\u092c\u093e\u0935 \u0921\u093e\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n(c) \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u0947\u091c\u093c \u0920\u094b\u0938 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n(d) \u0939\u0935\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u093e \u0939\u093e\u0925 \u091a\u0932\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u090f\u0915 \u0920\u094b\u0938 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u091f\u0941\u0915\u0921\u093c\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u093e\u0925 \u091a\u0932\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0915\u0930\u093e\u091f\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0915\u094d\u0937 \u0939\u094b\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0947\u0917\u093e\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f\u091c \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0905\u0924\u094d\u092f\u0927\u093f\u0915 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0928\u0917\u0923\u094d\u092f \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0935\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0926\u093f\u0936\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930 \u0917\u0924\u093f \u0938\u0947 \u0935\u093f\u091a\u0930\u0923 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u091c\u093f\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0916\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902, \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u092d\u0930 \u0926\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(b) \u0917\u0948\u0938\u0940\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u0905\u0928\u093f\u092f\u092e\u093f\u0924 \u0914\u0930 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092f\u0947 \u0915\u0923 \u0906\u092a\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0935\u0902 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u091f\u0915\u0930\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0932\u0917\u0947 \u092c\u0932 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0917\u0948\u0938 \u0915\u093e \u0926\u092c\u093e\u0935 \u092c\u0928\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(c) \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u0947\u091c\u093c \u0920\u094b\u0938 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0926\u0943\u0922\u093c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u090f\u0935\u0902 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u090f\u0901 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0923 \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0924\u0925\u093e \u092c\u0939\u0924\u0947 \u0928\u0939\u0940\u0902\u0964 \u092f\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0917\u0941\u0923 \u092f\u0939 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0964 \n\u0915\u093f \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u0947\u091c\u093c \u090f\u0915 \u0920\u094b\u0938 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948\u0964 \n(d) \u0939\u0935\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u093e \u0939\u093e\u0925 \u091a\u0932\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0939\u0935\u093e \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0905\u0924\u094d\u092f\u0927\u093f\u0915 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 (\u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0915\u0923 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0926\u0942\u0930-\u0926\u0942\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902) \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u092e (\u0928\u0917\u0923\u094d\u092f) \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u092e \u092c\u093e\u0939\u094d\u092f \u092c\u0932 \u0938\u0947 \u0909\u0938\u0947 \u0939\u091f\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0920\u094b\u0938 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u091f\u0941\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u0923 \u092c\u093f\u0932\u0915\u0941\u0932 \u092a\u093e\u0938-\u092a\u093e\u0938 \u092c\u0901\u0927\u0947 (Closely packed) \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u092e\u091c\u092c\u0942\u0924 \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0926\u0943\u0922\u093c \u0938\u0902\u0930\u091a\u0928\u093e \u092c\u0928\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0924\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0905\u0924\u094d\u092f\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0932 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u093e \u0915\u093f \u0915\u0930\u093e\u091f\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0915\u094d\u0937 \u0932\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u092f\u093e \u0920\u094b\u0938 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0906\u092a\u0928\u0947 \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u0947 \u091f\u0941\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0915\u094b \u091c\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0948\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0926\u0947\u0916\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 \u092a\u0924\u093e \u0932\u0917\u093e\u0907\u090f, \u0910\u0938\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092c\u0930\u094d\u092b \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0947 \u091c\u092e\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0902\u0930\u091a\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0924\u094d\u092f\u0927\u093f\u0915 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0930\u0939 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u094b \u092a\u093e\u0928\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092f\u0939 \u092a\u093f\u0902\u091c\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u0930\u0939 (Cage-like) \u0938\u0902\u0930\u091a\u0928\u093e \u092c\u0928\u093e \u0932\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0947 \u091c\u0932 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 \u091c\u0932 \u0938\u0947 \u092d\u0940 \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u0947 \u091f\u0941\u0915\u0921\u093c\u0947 \u091c\u0932 \u092a\u0930 \u0924\u0948\u0930\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\nNCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 9)<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0915\u094b \u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0947\u0902\u0964<\/strong> \n(a) 300 K<\/strong> \n(b) 573 K<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) \u0915\u0947\u0932\u094d\u0935\u093f\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 = 300 K \nT(K) = t(C) + 2733 \n300 K = t (C) + 273 \n\u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 t (C) = 300 – 273 = 27 C \n(b) T(K) = t(C) + 273 \n573 = t(C) + 273 \n\u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 t( C) = 573 – 273 = 300 C<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940?<\/strong> \n(a) 250 C<\/strong> \n(b) 100 C<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) \u0939\u092e\u0947\u0902 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u0932 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0935\u0925\u0928\u093e\u0902\u0915 100 C \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e 250 C \u091c\u094b \u0915\u093f \u0915\u094d\u0935\u0925\u0928\u093e\u0902\u0915 \u0938\u0947 \u0915\u093e\u092b\u0940 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0924\u093e\u092a \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0907\u0938 \u0924\u093e\u092a \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u2018\u0917\u0948\u0938\u0940\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e’ (\u092d\u093e\u092a) \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932 \u091c\u093e\u090f\u0917\u093e\u0964 \n(b) 100 C- \u0926\u094d\u0930\u0935\u0940\u092f \u0924\u0925\u093e \u0917\u0948\u0938\u0940\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f 100 C \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0909\u092c\u0932\u0915\u0930 \u092d\u093e\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094c\u0930\u093e\u0928 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0930\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094c\u0930\u093e\u0928 \u0924\u093e\u092a \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0930\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0926\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0915\u094b \u0924\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094c\u0930\u093e\u0928 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0915\u094b \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e (\u0917\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u092f\u093e \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e) \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0935\u093e\u092f\u0941\u092e\u0902\u0921\u0932\u0940\u092f \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0926\u094d\u0930\u0935 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u094b\u0908 \u0935\u093f\u0927\u093f \u0938\u0941\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0926\u093e\u092c \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u0915\u0930 \u0924\u0925\u093e \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0915\u094b \u0918\u091f\u093e\u0915\u0930 \u0935\u093e\u092f\u0941\u092e\u0902\u0921\u0932\u0940\u092f \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0926\u094d\u0930\u0935 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u093f\u0927\u093f : \u090f\u0915 \u0938\u093f\u0932\u093f\u0902\u0921\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093e\u092f\u0941\u092e\u0902\u0921\u0932\u0940\u092f \u0917\u0948\u0938 \u092d\u0930\u0915\u0930 \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0932\u0917\u0947 \u092a\u093f\u0938\u094d\u091f\u0928 \u0938\u0947 \u0938\u0902\u092a\u0940\u0921\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0924\u0925\u093e \u0924\u093e\u092a \u0915\u094b \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0947 \u0915\u0923 \u0938\u092e\u0940\u092a \u0906 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n <\/p>\nNCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 11)<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0917\u0930\u094d\u092e, \u0936\u0941\u0937\u094d\u0915 \u0926\u093f\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0942\u0932\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0920\u0902\u0921\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0917\u0930\u094d\u092e, \u0936\u0941\u0937\u094d\u0915 \u0926\u093f\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093e\u092f\u0941 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u092e\u0940 (\u0906\u0930\u094d\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e) \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0924\u0925\u093e \u0906\u0930\u094d\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0939\u092e \u091c\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u093f \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0947 \u0936\u0940\u0924\u0932\u0924\u093e \u0909\u0924\u094d\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0915\u0942\u0932\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0920\u0902\u0921\u0940 \u0939\u0935\u093e \u0915\u092e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092b\u0948\u0932\u0915\u0930 \u0920\u0902\u0921\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0917\u0930\u094d\u092e\u093f\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0918\u0921\u093c\u0947 \u0915\u093e \u091c\u0932 \u0920\u0902\u0921\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0918\u0921\u093c\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u091b\u093f\u0926\u094d\u0930 (Pores) \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0928\u0938\u0947 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0930\u093f\u0938\u0924\u093e (Seeping) \u0930\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u093e \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u092e\u091f\u0915\u0947 \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0906\u0924\u093e \u0930\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e \u0939\u0941\u0908 \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0915\u094b \u092a\u0941\u0928\u0903 \u092e\u091f\u0915\u0947 (\u0918\u0921\u093c\u0947) \u0914\u0930 \u0936\u0947\u0937 \u092c\u091a\u0947 \u091c\u0932 \u0938\u0947 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0947 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u091a\u0932\u0924\u0940 \u0930\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091a\u0942\u0902\u0915\u093f \u0918\u0921\u093c\u0947 \u090f\u0935\u0902 \u091c\u0932 \u0938\u0947 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0905\u0935\u0936\u094b\u0937\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092e\u091f\u0915\u0947 (\u0918\u0921\u093c\u0947) \u0915\u093e \u091c\u0932 \u0920\u0902\u0921\u093e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u090f\u0938\u0940\u091f\u094b\u0928\/\u092a\u0947\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932 \u092f\u093e \u0907\u0924\u094d\u0930 \u0921\u093e\u0932\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0939\u0925\u0947\u0932\u0940 \u0920\u0902\u0921\u0940 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u090f\u0938\u0940\u091f\u094b\u0928\/\u092a\u0947\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932 \u092f\u093e \u0907\u0924\u094d\u0930 \u0921\u093e\u0932\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0939\u0925\u0947\u0932\u0940 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0920\u0902\u0921\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0923 \u0939\u0925\u0947\u0932\u0940 \u092f\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0938\u092a\u093e\u0938 \u0938\u0947 \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0943\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0939\u0925\u0947\u0932\u0940 \u092a\u0930 \u0936\u0940\u0924\u0932\u0924\u093e \u092e\u0939\u0938\u0942\u0938 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0936\u0940\u0924\u0932\u0924\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0915\u092a \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u092a\u094d\u0932\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0939\u092e \u0917\u0930\u094d\u092e \u0926\u0942\u0927 \u092f\u093e \u091a\u093e\u092f \u091c\u0932\u094d\u0926\u0940 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u092a\u0940 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0910\u0938\u093e \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092a\u094d\u0932\u0947\u091f \u0915\u0940 \u0938\u0924\u0939 \u0915\u094b \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932, \u0915\u092a \u0915\u0940 \u0938\u0924\u0939 \u0915\u0947 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0924\u0928\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0924\u0939\u0940 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0939\u094b\u0917\u093e, \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0909\u0924\u0928\u0940 \u091c\u0932\u094d\u0926\u0940 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0926\u0942\u0927 \u092f\u093e \u091a\u093e\u092f \u091c\u0932\u094d\u0926\u0940 \u0920\u0902\u0921\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0939\u092e \u092a\u094d\u0932\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0926\u0942\u0927 \u092f\u093e \u091a\u093e\u092f \u091c\u0932\u094d\u0926\u0940 \u092a\u0940 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0917\u0930\u094d\u092e\u093f\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0915\u0947 \u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u092a\u0939\u0928\u0928\u0947 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0917\u0930\u094d\u092e\u093f\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0939\u0932\u094d\u0915\u0947 \u0930\u0902\u0917 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0938\u0942\u0924\u0940 \u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u092a\u0939\u0928\u0928\u0947 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0939\u0932\u094d\u0915\u0947 \u0930\u0902\u0917 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0905\u0935\u0936\u094b\u0937\u093f\u0924 (Absorb) \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0938\u0942\u0924\u0940 \u0915\u092a\u0921\u093c\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u091b\u093f\u0926\u094d\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u092a\u0938\u0940\u0928\u093e (Sweat) \u0905\u0935\u0936\u094b\u0937\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0924\u0947\u091c\u0940 \u0938\u0947 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0924\u094d\u0935\u091a\u093e \u0938\u0947 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0932\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0924\u094d\u0935\u091a\u093e \u0938\u0947 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0928\u093f\u0915\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0920\u0902\u0921\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u0906\u0930\u093e\u092e\u0926\u093e\u092f\u0915 \u092e\u0939\u0938\u0942\u0938 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u0938\u0947 \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 [NCERT TEXTBOOK QUESTIONS SOLVED]<\/strong><\/span><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902 : \n(a) 293 K \n(b) 470 K<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) \u0915\u0947\u0932\u094d\u0935\u093f\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 = \u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 + 273 \n293 + \u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 + 273 > \u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 = 293 – 273 = 20 C \n(b) \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930, \u0938\u0947\u0932\u094d\u0938\u093f\u092f\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 = 470 – 273 = 197 C<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0915\u0947\u0932\u094d\u0935\u093f\u0928 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902:<\/strong> \n(a) 25 C \n(b) 373 C<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) T(K) = t(C) + 273 \nT = 25 + 273 = 298 K \n(b) T(K) = t(C) + 273 \nT(K) = 373 + 273 = 646 K<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0905\u0935\u0932\u094b\u0915\u0928\u094b\u0902 \u0939\u0947\u0924\u0941 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0932\u093f\u0916\u0947\u0902 :<\/strong> \n(a) \u0928\u0948\u092b\u094d\u0925\u0932\u0940\u0928 \u0915\u094b \u0930\u0916\u093e \u0930\u0939\u0928\u0947 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092f\u0939 \u0938\u092e\u092f \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0915\u0941\u091b \u092d\u0940 \u0920\u094b\u0938 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u091b\u094b\u0921\u093c\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0905\u0926\u0943\u0936\u094d\u092f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n(b) \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0907\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u0917\u0902\u0927 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0926\u0942\u0930 \u092c\u0948\u0920\u0947 \u0939\u0941\u090f \u092d\u0940 \u092a\u0939\u0941\u0901\u091a \u091c\u093e\u0924\u0940<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) \u0928\u0948\u092b\u094d\u0925\u0932\u0940\u0928 \u090f\u0915 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0936\u0940\u0932 \u0920\u094b\u0938 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0920\u094b\u0938 \u0938\u0947 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0906\u090f \u092c\u093f\u0928\u093e \u0939\u0940 \u0917\u0948\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932 \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0947 \u090a\u0930\u094d\u0927\u094d\u0935\u092a\u093e\u0924\u0928 \u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0915\u0941\u091b \u0938\u092e\u092f \u092c\u093e\u0926 \u092f\u0939 \u0920\u094b\u0938 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u091b\u094b\u0921\u093c\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0939\u0935\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a \u092c\u0928\u0915\u0930 \u0909\u0921\u093c \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(b) \u0907\u0924\u094d\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0936\u0940\u0932 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0924\u0947\u091c\u0940 \u0938\u0947 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a (Vapours) \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932 \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u093e\u092f\u0941 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u092e\u093f\u0932\u0915\u0930 \u0938\u092d\u0940 \u0926\u093f\u0936\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0947\u091c\u0940 \u0938\u0947 \u0935\u093f\u0938\u0930\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939\u0940 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0907\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u0917\u0902\u0927 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0926\u0942\u0930 \u092c\u0948\u0920\u0947 \u0939\u0941\u090f \u092d\u0940 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0924\u0915 \u092a\u0939\u0941\u0901\u091a \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u092c\u0922\u093c\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902:<\/strong> \n(a) \u091c\u0932<\/strong> \n(b) \u091a\u0940\u0928\u0940<\/strong> \n(c) \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928 < \u091c\u0932 < \u091a\u0940\u0928\u0940\u0964 \n\u0915\u093e\u0930\u0923 : \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928 \u090f\u0915 \u0917\u0948\u0938 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0926\u094d\u0930\u0935, \u091c\u0948\u0938\u0947 \u091c\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0924\u0925\u093e \u0920\u094b\u0938 (\u091a\u0940\u0928\u0940) \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u092e\u091c\u092c\u0942\u0924 \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u092c\u0932 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n(a) 25 C<\/strong> \n(b) 0 C<\/strong> \n(c) 100 C<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) 25 C \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(b) 0 C \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0920\u094b\u0938 (\u092c\u0930\u094d\u092b) \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0924\u0925\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u0940\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u091c\u0932 \u0915\u093e \u0939\u093f\u092e\u093e\u0902\u0915 (Freezing point) \u0924\u0925\u093e \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u093e \u0917\u0932\u0928\u093e\u0902\u0915 (Melting point) \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 0 C \u0939\u0948\u0964 \n(c) 100 C \u092a\u0930 \u0926\u094d\u0930\u0935\u0940\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e (\u0909\u092c\u0932\u0928\u093e) \u092f\u093e \u0917\u0948\u0938\u0940\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e (\u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0928) \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0902\u092d\u0935 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \n100 C\u2192 \u091c\u0932 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0935\u0925\u0928\u093e\u0902\u0915 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e 100 C \u2192 \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u092a\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0939\u0947\u0924\u0941 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0926\u0947\u0902 :<\/strong> \n(a) \u091c\u0932 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u093e\u092a \u092a\u0930 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n(b) \u0932\u094b\u0939\u0947 \u0915\u0940 \u0905\u0932\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u093e\u092a \u092a\u0930 \u0920\u094b\u0938 \u0939\u0948\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> (a) \u091c\u0932 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u093e\u092a \u092a\u0930 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0939\u093f\u092e\u093e\u0902\u0915 0 C \u0924\u0925\u093e \u0915\u094d\u0935\u0925\u0928\u093e\u0902\u0915 100 C \u0939\u0948\u0964 \u0938\u093e\u0925 \u0939\u0940 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0902\u0924\u0941 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u091c\u0932 \u0915\u094b \u091c\u093f\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0916\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \n\u0939\u0948, \u0909\u0938\u0940 \u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0932\u0947 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(b) \u0932\u094b\u0939\u0947 \u0915\u0940 \u0906\u0932\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u093e\u092a \u092a\u0930 \u0920\u094b\u0938 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0917\u0932\u0928\u093e\u0902\u0915 (Melting point) \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u093e\u092a \u0938\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0915\u093e \u090f\u0915 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u090f\u0935\u0902 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \n\u092f\u0939 \u0926\u0943\u0922\u093c \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092c\u0939\u0924\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 7. 273 K \u092a\u0930 \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u094b \u0920\u0902\u0921\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0924\u0925\u093e \u091c\u0932 \u0915\u094b \u0907\u0938\u0940 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0920\u0902\u0921\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0936\u0940\u0924\u0932\u0924\u093e \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> 273 K (\u092f\u093e 0 C) \u092a\u0930 \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092f\u093e \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0932\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0932\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092b\u093f\u0930 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0924\u093e\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0930\u0902\u0924\u0941 \u0907\u0938\u0940 \u0924\u093e\u092a \u092a\u0930 \u091c\u0932 \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0924\u093e\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0939\u0940 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u0947 \u0917\u0932\u0928 \u092f\u093e \u0938\u0902\u0917\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e 3.34 x 105 \u091c\u0942\u0932 \u0939\u0948 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u093f\u0932\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u092c\u0930\u094d\u092b \u0915\u094b \u091c\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0938\u0947 3.34 105 \u091c\u0942\u0932 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u092a\u0921\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092c\u0930\u094d\u092b \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0936\u0940\u0924\u0932\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u091c\u0932 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 8. \u0909\u092c\u0932\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u091c\u0932 \u0905\u0925\u0935\u093e \u092d\u093e\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u091c\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u0939\u0938\u0942\u0938 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092d\u093e\u092a \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u0939\u0938\u0942\u0938 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f 373 K (100 C) \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u092d\u093e\u092a \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0938\u0940 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092d\u093e\u092a \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0917\u0941\u092a\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u090a\u0937\u094d\u092e\u093e \u0905\u0935\u0936\u094b\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0932\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f A, B, C, D, E \u0924\u0925\u093e F \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u094b \u0928\u093e\u092e\u093e\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902 :<\/strong> \n \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \nA \u2192 \u0938\u0902\u0917\u0932\u0928 (Fusion) \nB \u2192 \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 \u092f\u093e \u0935\u093e\u0937\u094d\u092a\u0940\u0915\u0930\u0923 (Vaporisation or Evaporation) \nC \u2192 \u0938\u0902\u0918\u0928\u0928 (Condensation) \nD \u2192 \u091c\u092e\u093e\u0928\u093e (Solidification) \nE \u2192 \u090a\u0930\u094d\u0927\u094d\u0935\u092a\u093e\u0924\u0928 (Sublimation) \nF \u2192 \u090a\u0930\u094d\u0927\u094d\u0935\u092a\u093e\u0924\u0928 (Sublimation)<\/p>\nHope given NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 1\u00a0are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 1 Matter in Our Surroundings (Hindi Medium) These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 9 Science in Hindi Medium. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 1 Matter in Our Surroundings. \u092a\u093e\u0920\u0917\u0924 \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (NCERT IN-TEXT QUESTIONS SOLVED) NCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e …<\/p>\n
NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 1 Matter in Our Surroundings (Hindi Medium)<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":7138,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"default","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[6],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 1 Matter in Our Surroundings (Hindi Medium) - MCQ Questions<\/title>\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\t \n\t \n \n \n \n \n\t \n\t \n\t \n