\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 CO2 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0924\u0925\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0935\u093f\u0938\u0930\u0923 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u091c\u092c \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u0935\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 CO2 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 CO2 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u091a\u094d\u091a \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0935\u093f\u0938\u0930\u0923 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 CO2 \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0928\u093f\u0915\u0932 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 CO2 \u090f\u0915 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u0940\u092f \u0905\u092a\u0936\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930 \u0939\u094b\u0915\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u092d\u0940\u0924\u0930 \u0924\u0925\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930 \u091c\u093e\u0928\u093e \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u091c\u0932 \u0915\u0947 \u0905\u0923\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u091c\u092c \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 (Selectively permeable membrane) \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0939\u094b \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092a\u094d\u0932\u091c\u094d\u092e\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 (Plasma membrane) \u0938\u0947 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u091c\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0918\u0941\u0932\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u0915\u0947 \u0905\u0923\u0941 \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0909\u091a\u094d\u091a \u091c\u0941\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n
\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u092a\u094d\u0932\u0948\u091c\u094d\u092e\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u094b \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092a\u094d\u0932\u0948\u091c\u094d\u092e\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u094b \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0939 \u0915\u0941\u091b \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0905\u0925\u0935\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0906\u0928\u0947-\u091c\u093e\u0928\u0947 \u0926\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902, \u0938\u092d\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0928\u0939\u0940\u0902\u0964 \u092f\u0939 \u0905\u0928\u094d\u092f \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u0915\u094b \u092d\u0940 \u0930\u094b\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\nNCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 70)<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0915\u094d\u092f\u093e \u0905\u092c \u0906\u092a \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092d\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0915\u093f \u092a\u094d\u0930\u094b\u0915\u0948\u0930\u093f\u092f\u094b\u091f\u0940 \u0924\u0925\u093e \u092f\u0942\u0915\u0948\u0930\u093f\u092f\u094b\u091f\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b \u0938\u0915\u0947\u0964<\/strong> \n \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930\u0915\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930-<\/strong> (2) \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u092e \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \n\u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930\u0915 \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u0905\u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930\u0915 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0915\u094d\u0930\u094b\u092e\u0948\u091f\u093f\u0928 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930\u0915\u093e\u092f\u0947 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(4) \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0905\u0902\u0917\u0915 \u0909\u092a\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u0964\u0964<\/p>\nNCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 (\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 73)<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a \u0926\u094b \u0910\u0938\u0947 \u0905\u0902\u0917\u0915\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u092c\u0924\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0905\u092a\u0928\u093e \u0906\u0928\u0941\u0935\u0902\u0936\u093f\u0915 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0910\u0938\u0947 \u0926\u0940 \u0905\u0902\u0917\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u093e\u092e \u0939\u0948\u0902- \n(a) \u092e\u093e\u0907\u091f\u094b\u0915\u0949\u0928\u094d\u0921\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u0964 \n(b) \u092a\u094d\u0932\u0948\u0938\u094d\u091f\u093f\u0921 \u0907\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0906\u0928\u0941\u0935\u0902\u0936\u093f\u0915 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 DNA \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u092f\u0926\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0917\u0920\u0928 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915 \u0905\u0925\u0935\u093e \u0930\u093e\u0938\u093e\u092f\u0928\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0928\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092f\u0926\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u0920\u0928 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915 \u0905\u0925\u0935\u093e \u0930\u093e\u0938\u093e\u092f\u0928\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0928\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0936\u094d\u0935\u0938\u0928, \u0935\u094d\u092f\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u093e\u092b\u093c \u0915\u0930\u0928\u093e, \u0928\u090f \u092a\u094d\u0930\u094b\u091f\u0940\u0928 \u092c\u0928\u093e\u0928\u093e, \u092a\u094b\u0937\u0923 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0906\u0926\u093f \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0938\u092e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0905\u0902\u0924\u0924\u0903 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u092e\u0943\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0947 \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u092a\u093e\u091a\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u0915\u094b \u0906\u0924\u094d\u092e\u0918\u093e\u0924\u0940 \u0925\u0948\u0932\u0940 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u091c\u092c \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0924\u093f\u0917\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924 \u092f\u093e \u092e\u0943\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u092b\u091f \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u090f\u0902\u091c\u093e\u0907\u092e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u092a\u093e\u091a\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u0915\u094b \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u0940 ‘\u0906\u0924\u094d\u092e\u0918\u093e\u0924\u0940 \u0925\u0948\u0932\u0940’ \u092d\u0940 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u092a\u094d\u0930\u094b\u091f\u0940\u0928 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0939\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0924\u093e<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092a\u094d\u0930\u094b\u091f\u0940\u0928 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0930\u093e\u0907\u092c\u094b\u0938\u094b\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u0938\u0947 \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (NCERT TEXTBOOK QUESTIONS SOLVED)<\/strong><\/span><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u092a\u093e\u0926\u092a \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u0924\u0925\u093e \u091c\u0902\u0924\u0941 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0915\u0930\u094b\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u092a\u094d\u0930\u094b\u0915\u0948\u0930\u093f\u092f\u094b\u091f\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u090f\u0901 \u092f\u0942\u0915\u0948\u0930\u093f\u092f\u094b\u091f\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \n \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u092f\u0926\u093f \u092a\u094d\u0932\u0948\u091c\u094d\u092e\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u092b\u091f \u091c\u093e\u090f \u0905\u0925\u0935\u093e \u091f\u0942\u091f \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092f\u0926\u093f \u092a\u094d\u0932\u0948\u091c\u094d\u092e\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u092b\u091f \u091c\u093e\u090f \u0905\u0925\u0935\u093e \u091f\u0942\u091f \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0902\u0917 \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u092b\u091f \u091c\u093e\u090f\u0901\u0917\u0947 \u0914\u0930 \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u092a\u093e\u091a\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0932\u0947\u0902\u0917\u0947\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u091c\u0940\u0935\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0930\u0939 \u092a\u093e\u090f\u0901\u0917\u0947 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0905\u0902\u0926\u0930-\u092c\u093e\u0939\u0930 \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0906-\u091c\u093e \u0938\u0915\u0947\u0902\u0917\u0947\u0964 \n\u0905\u0924\u0903 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0930\u093e\u0938\u093e\u092f\u0928\u093f\u0915 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u0920\u0928 \u0938\u0941\u091a\u093e\u0930\u0941 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0930\u0939 \u092a\u093e\u090f\u0917\u093e\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u092f\u0926\u093f \u0917\u0949\u0932\u094d\u091c\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0928 \u0939\u094b \u0924\u094b \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \n(i) \u092f\u0926\u093f \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0949\u0932\u094d\u091c\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0902\u0917\u0947 \u0924\u094b \u0932\u093e\u0907\u0938\u094b\u0938\u094b\u092e \u0915\u093e \u092c\u0928\u0928\u093e \u092c\u0902\u0926 \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f\u0917\u093e \u0924\u0925\u093e \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u093e \u0905\u092a\u0936\u093f\u0937\u094d\u091f \u0928\u093f\u092a\u091f\u093e\u0928 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u092a\u093e\u090f\u0917\u093e\u0964 \n(ii) \u0917\u0949\u0932\u094d\u091c\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e ER \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u093f\u0924 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0924\u0925\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0906 \u092a\u093e\u090f\u0901\u0917\u0947 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0917\u0949\u0932\u094d\u091c\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0948\u0915 \u0915\u093f\u090f \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u092d\u0947\u091c\u0947 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(iii) \u0917\u0949\u0932\u094d\u091c\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0938\u0902\u091a\u092f\u0928 (Storage), \u0930\u0942\u092a\u093e\u0902\u0924\u0930\u0923 (Modification) \u0924\u0925\u093e \u092c\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0928\u093e (Packaging) \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u092a\u093e\u090f\u0917\u093e\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u093e \u0915\u094c\u0928-\u0938\u093e \u0905\u0902\u0917\u0915 \u092c\u093f\u091c\u0932\u0940\u0918\u0930 \u0939\u0948? \u0914\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092e\u093e\u0907\u091f\u094b\u0915\u0949\u0928\u094d\u0921\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u093e \u092c\u093f\u091c\u0932\u0940\u0918\u0930 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u091c\u0940\u0935\u0928 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0930\u093e\u0938\u093e\u092f\u0928\u093f\u0915 \u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u0907\u091f\u094b\u0915\u0949\u0928\u094d\u0921\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e ATP (\u0910\u0921\u093f\u0928\u094b\u0938\u093f\u0928 \u091f\u094d\u0930\u093e\u0907\u092b\u0949\u0938\u094d\u092b\u0947\u091f) \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 ATP \n\u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0915\u0940 \u090a\u0930\u094d\u091c\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u094b \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0932\u093f\u092a\u093f\u0921 \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u094b\u091f\u0940\u0928 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0939\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \n(i) \u0932\u093f\u092a\u093f\u0921-<\/strong> \u091a\u093f\u0915\u0928\u0940 \u0905\u0902\u0924\u0930\u094d\u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u0940 \u091c\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e (SER) \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u092a\u093f\u0921 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(ii) \u092a\u094d\u0930\u094b\u091f\u0940\u0928-<\/strong> \u0916\u0941\u0930\u0926\u0930\u0940 \u0905\u0902\u0924\u0930\u094d\u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u0940 \u091c\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e (RER) \u092a\u0930 \u0932\u0917\u0947 \u0930\u093e\u0907\u092c\u094b\u0938\u094b\u092e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u094b\u091f\u0940\u0928 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 7. \u0905\u092e\u0940\u092c\u093e \u0905\u092a\u0928\u093e \u092d\u094b\u091c\u0928 \u0915\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u0905\u092e\u0940\u092c\u093e \u0905\u092a\u0928\u093e \u092d\u094b\u091c\u0928 \u090f\u0902\u0921\u094b\u0938\u093e\u0907\u091f\u094b\u0938\u093f\u0938 (Endocytosis) \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u092e\u0940\u092c\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0932\u0948\u091c\u094d\u092e\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u092f\u093e \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0932\u091a\u0940\u0932\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u092f\u0939 \u092d\u094b\u091c\u0928 \u0915\u0947 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u0930 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u092d\u094b\u091c\u094d\u092f \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0938\u0902\u092a\u0930\u094d\u0915 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0947 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0913\u0930 \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0915\u0942\u091f\u092a\u093e\u0926 \u0938\u0947 \u0918\u0947\u0930 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u092a\u094d\u092f\u093e\u0932\u0940\u0928\u0941\u092e\u093e \u0930\u091a\u0928\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0916\u093e\u0926\u094d\u092f \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924\u0915\u093e \u092f\u093e \u0916\u093e\u0926\u094d\u092f \u0930\u0938\u0927\u093e\u0928\u0940 (Food vacuole) \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092a\u093e\u091a\u0928 \u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u090f\u0902\u091c\u093e\u0907\u092e \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0916\u093e\u0926\u094d\u092f \u0930\u0938\u0927\u093e\u0928\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u093e\u091a\u093f\u0924 \u092d\u094b\u091c\u0928 \u0928\u093f\u0915\u091f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f (Cytoplasm) \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0905\u0935\u0936\u094b\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0932\u093f\u090f \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0924\u0925\u093e \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u092a\u093e\u091a\u0928 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e, \u0935\u0939 \u0916\u093e\u0926\u094d\u092f \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0915\u093e \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0928\u093f\u0915\u0932 \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u09668. \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0935\u093f\u0938\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u093f\u0936\u093f\u0937\u094d\u091f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u0915\u0947 \u0905\u0923\u0941 \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 (Semipermeable membrane) \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0909\u091a\u094d\u091a \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e (\u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u091c\u0932 \u092f\u093e \u0924\u0928\u0941 \u0935\u093f\u0932\u092f\u0928) \u0938\u0947 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e (\u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0932\u092f\u0928) \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0947\u0902-<\/strong> \n\u091b\u093f\u0932\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0906\u0927\u0947-\u0906\u0927\u0947 \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u091a\u093e\u0930 \u091f\u0941\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0932\u094b, \u0907\u0928 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0916\u094b\u0916\u0932\u093e \u0915\u0930\u094b, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0915\u093f \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u0915\u092a \u092c\u0928 \u091c\u093e\u090f\u0901\u0964 \u0907\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0915\u092a \u0915\u094b \u0909\u092c\u0932\u0947 \u0906\u0932\u0942 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0928\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u092a \u0915\u094b \u091c\u0932 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0916\u094b\u0964 \u0905\u092c \n(a) \u0915\u092a ‘A’ \u0915\u094b \u0916\u093e\u0932\u0940 \u0930\u0916\u094b,<\/strong> \n(b) \u0915\u092a ‘B’ \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u091a\u092e\u094d\u092e\u091a \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0921\u093e\u0932\u094b,<\/strong> \n(c) \u0915\u092a ‘C’ \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u091a\u092e\u094d\u092e\u091a \u0928\u092e\u0915 \u0921\u093e\u0932\u094b \u0924\u0925\u093e<\/strong> \n(d) \u0909\u092c\u0932\u0947 \u0906\u0932\u0942 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e\u090f \u0917\u090f \u0915\u092a ‘D’ \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u091a\u092e\u094d\u092e\u091a \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0921\u093e\u0932\u094b\u0964<\/strong><\/p>\n\u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u0907\u0928 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u092a\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0926\u094b \u0918\u0902\u091f\u0947 \u0924\u0915 \u0930\u0916\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0936\u094d\u091a\u093e\u0924\u094d \u0909\u0928\u0915\u093e \u0905\u0935\u0932\u094b\u0915\u0928 \u0915\u0930\u094b \u0924\u0925\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 \u0926\u094b<\/strong> \n(i) ‘B’ \u0924\u0925\u093e ‘C’ \u0916\u093e\u0932\u0940 \u092d\u093e\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930 \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e? \u0907\u0938\u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 \u0915\u0930\u094b\u0964<\/strong> \n(ii) ‘A’ \u0906\u0932\u0942 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0939\u0948?<\/strong> \n(iii) ‘A’ \u0924\u0925\u093e ‘D’ \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u0916\u093e\u0932\u0940 \u092d\u093e\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0941\u0906? \u0907\u0938\u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 \u0915\u0930\u094b\u0964<\/strong> \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930-<\/strong> \n \n(i) \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 B \u0914\u0930 C \u0915\u092a \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0915\u091a\u094d\u091a\u0947 \u0906\u0932\u0942 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0947 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u092a \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u091c\u0932 \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0935\u093f\u0927\u093f \u0938\u0947 \u0916\u094b\u0916\u0932\u0947 \u0906\u0932\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092d\u0940\u0924\u0930 \u091a\u0932\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0905\u0932\u094d\u092a\u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0926\u093e\u092c\u0940 \u0935\u093f\u0932\u092f\u0928 \u0924\u0925\u093e \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u0915\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0909\u0938\u0938\u0947 \u092c\u093e\u0939\u0930 | \u0906\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \u092a\u0930\u0902\u0924\u0941 \u091c\u0903\u0964 \u0915\u0941\u091b \u0938\u092e\u092f \u092c\u093e\u0926 \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0914\u0930 \u0928\u092e\u0915 \u0921\u093e\u0932\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092a\u0941\u0928\u0903 \u091c\u0932 \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u0915\u092a \u0915\u0947 \u092d\u0940\u0924\u0930 \u091a\u0932\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0910\u0938\u093e \u092c\u0939\u093f:\u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 (Exosmosis) \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n(ii) \u0906\u0932\u0942 ‘A’ \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0923 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u092f\u0939 | \u090f\u0915 \u092e\u093e\u0928\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f B, C \u0924\u0925\u093e D \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0938\u0947 \u092f\u0939 \u0907\u0902\u0917\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0906\u0932\u0942 \u0915\u092a \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0916\u093e\u0932\u0940 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940\u0964<\/p>\n
(iii) \u0906\u0932\u0942 \u0915\u092a ‘A’ \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0932 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0941\u0906 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0924\u0925\u093e \u096b\u096f, \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u093e\u0964 \u0905\u0924: \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0938\u092e\u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0925\u0940\u0964 \u092a\u0930\u093e\u0938\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u093e\u0902\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0939\u094b\u0928\u093e \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n
\u0915\u092a D \u0909\u092c\u0932\u0947 \u0906\u0932\u0942 \u0915\u093e \u0925\u093e, \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u091a\u092e\u094d\u092e\u091a \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0909\u092c\u0932\u093e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0935\u0939 \u0935\u0930\u094d\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0906\u0932\u0942 \u0915\u092a D \u0938\u0947 \u091c\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u0917\u0924\u093f \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0940\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0909\u092c\u0932\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0906\u0932\u0942 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0915\u093e \u092e\u0943\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u0940 \u091d\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u0915\u0940 \u092a\u093e\u0930\u0917\u092e\u094d\u092f\u0924\u093e \u0916\u0924\u094d\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n
Hope given NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 5\u00a0are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 5 The Fundamental Unit of Life (Hindi Medium) These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 9 Science in Hindi Medium. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 5 The Fundamental Unit of Life. \u092a\u093e\u0920\u0917\u0924 \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (NCERT IN-TEXT QUESTIONS SOLVED) NCERT \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 …<\/p>\n
NCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 5 The Fundamental Unit of Life (Hindi Medium)<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":7146,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[6],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 9 Science Chapter 5 The Fundamental Unit of Life (Hindi Medium) - MCQ Questions<\/title>\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\t \n\t \n \n \n \n \n\t \n\t \n\t \n