NCERT Solutions for Class 8 Social Science in Hindi Medium<\/a>. Here we have given NCERT Solutions for Class 8 Social Science Civics Chapter 8 Confronting Marginalisation.<\/p>\n\u092a\u093e\u0920\u0917\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928<\/strong><\/span><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u0906\u092a\u0915\u0940 \u0930\u093e\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0932\u093f\u0924\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u093e\u092e\u093e\u091c\u093f\u0915 \u0928\u094d\u092f\u093e\u092f \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0930\u0915\u094d\u0937\u0923 \u0907\u0924\u0928\u093e \u092e\u0939\u0924\u094d\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u090f\u0915 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f\u0964 [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-97] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0926\u0932\u093f\u0924\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u093e\u092e\u093e\u091c\u093f\u0915 \u0928\u094d\u092f\u093e\u092f \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0930\u0915\u094d\u0937\u0923 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0939\u0948\u0902, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0940 \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u092e\u093e\u091c \u092e\u0947\u0902 \u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0905\u0938\u092e\u093e\u0928\u0924\u093e \u0915\u094b \u0926\u0942\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a\u0915\u094b \u0910\u0938\u093e \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0930\u0932\u092e \u0915\u094b \u092a\u0930\u0902\u092a\u0930\u093e\u0917\u0924 \u0930\u0938\u094d\u092e \u0928\u093f\u092d\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u092e\u091c\u092c\u0942\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0930\u0939\u093e \u0925\u093e, \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0939\u0928\u0928 \u0925\u093e? [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u093c\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-99] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0926\u0932\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u0915\u093e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0930\u0924\u094d\u0928\u092e \u0915\u094b \u092a\u0930\u0902\u092a\u0930\u093e\u0917\u0924 \u0930\u0938\u094d\u092e \u0928\u093f\u092d\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u092e\u091c\u092c\u0942\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0930\u0939\u093e\u0964 \u0925\u093e \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0939\u0928\u0928 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0926\u0947\u0936 \u0915\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0928\u093e\u0917\u0930\u093f\u0915 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u0906\u092a\u0915\u094b \u0910\u0938\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0926\u0932\u093f\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f\u0936\u093e\u0932\u0940 \u091c\u093e\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0917\u0941\u0938\u094d\u0938\u0947 \u0915\u0940 \u0906\u0936\u0902\u0915\u093e \u0938\u0947 \u0921\u0930\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0925\u0947? (\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-99] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0926\u0932\u093f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0930\u094b\u091c\u0940-\u0930\u094b\u091f\u0940 (\u0906\u091c\u0940\u0935\u093f\u0915\u093e) \u0938\u0935\u0930\u094d\u0923\u094b \u0915\u0947 \u0916\u0947\u0924-\u0916\u0932\u093f\u092f\u093e\u0928\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0915\u093e\u092e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u091a\u0932\u0924\u0940 \u0925\u0940 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0921\u0930 \u0925\u093e \u0915\u093f \u092f\u0926\u093f \u0938\u0935\u0930\u094d\u0923 \u0917\u0941\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u094b \u0917\u090f \u0924\u094b \u0935\u0947 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0915\u093e\u092e \u0926\u0947\u0928\u093e \u092c\u0902\u0926 \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u0947\u0964 \u0924\u094b \u0935\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0916\u093e\u090f\u0901\u0917\u0947? \u091c\u093f\u0902\u0926\u0917\u0940 \u0915\u0948\u0938\u0947 \u091a\u0932\u0947\u0917\u0940?<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a 1989 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u093e\u0935\u0927\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0932\u094d\u0932\u0947\u0916 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-100) \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n1989 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u0947 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u093e\u0935\u0927\u093e\u0928<\/strong><\/p>\n\n\u0905\u0917\u0930 \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u092f\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0928\u093e\u092e \u092a\u0930 \u0906\u092c\u0902\u091f\u093f\u0924 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092f\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0938\u094d\u0935\u093e\u092e\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u091c\u092e\u0940\u0928 \u092a\u0930 \u0915\u092c\u094d\u091c\u093e \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0916\u0947\u0924\u0940 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0909\u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0928\u093e\u092e \u092a\u0930 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u093e\u0902\u0924\u0930\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0935\u093e \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u0938\u091c\u093e \u0926\u0940 \u091c\u093e\u090f\u0917\u0940\u0964<\/li>\n \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u092f\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u094b \u0915\u094b\u0908 \u0905\u0916\u093e\u0926\u094d\u092f \u0905\u0925\u0935\u093e \u0917\u0902\u0926\u093e \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0940\u0928\u0947 \u092f\u093e \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0935\u093f\u0935\u0936 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n<\/ol>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u0936\u092c\u094d\u0926 \u0938\u0902\u0915\u0932\u0928 \u0915\u094b \u0926\u0947\u0916\u0947\u0902 \u0914\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u0947\u0902 \u0915\u093f ‘\u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0928\u093f\u0926\u0928\u0940\u092f’ \u092a\u0926 \u0915\u093e \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u092e\u0924\u0932\u092c \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-100] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0928\u093f\u0902\u0926\u0928\u0940\u092f-<\/strong> \n\u0935\u0939 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u091c\u094b \u0938\u092e\u093e\u091c \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u094d\u0935\u0940\u0915\u0943\u0924 \u0928 \u0939\u094b\u0964 \n\u0905\u0925\u0935\u093e<\/strong> \n\u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u0935\u0939\u093e\u0930 \u092f\u093e \u0915\u0943\u0924\u094d\u092f \u0915\u0930\u0928\u093e \u091c\u094b \u0938\u092e\u093e\u091c \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u0915\u093f\u090f \u0917\u090f \u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0932\u094d\u0932\u0902\u0918\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u0938\u093f\u0930 \u092a\u0930 \u092e\u0948\u0932\u093e \u0909\u0920\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915\u0902 \u092a\u0947\u091c-101] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0938\u093f\u0930 \u092a\u0930 \u092e\u0948\u0932\u093e \u0909\u0920\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925<\/strong> \n\u092e\u0928\u0941\u0937\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091d\u093e\u0921\u0942, \u091f\u0940\u0928 \u0914\u0930 \u091f\u094b\u0915\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u0939\u093e\u0930\u0947 \u092a\u0936\u0941\u0913\u0902 \u0914\u0930 \u0907\u0902\u0938\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0932\u092e\u0942\u0924\u094d\u0930 \u0915\u094b \u0909\u0920\u093e\u0915\u0930 \u0920\u093f\u0915\u093e\u0928\u0947 \u0932\u0917\u093e\u0928\u093e\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u090f\u0928.\u0938\u0940.\u0908.\u0906\u0930.\u091f\u0940. \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c 14 \u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0942\u091a\u0940 \u0915\u094b \u0926\u094b\u092c\u093e\u0930\u093e \u092a\u0922\u093c\u0947 \u0914\u0930 \u0910\u0938\u0947 \u0926\u094b \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0932\u094d\u0932\u0947\u0916 \u0915\u0930\u0947\u0902 \u091c\u093f\u0928\u0915\u094b \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0925\u093e \u0915\u0947 \u091c\u0930\u093f\u090f \u0909\u0932\u094d\u0932\u0902\u0918\u0928 \u0939\u094b \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964 [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-101] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0938\u093f\u0930 \u092a\u0930 \u092e\u0948\u0932\u093e \u0909\u0920\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0926\u094b \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0932\u094d\u0932\u0902\u0918\u0928 \u0939\u0948<\/strong><\/p>\n\n\u0938\u092e\u093e\u0928\u0924\u093e \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0964<\/li>\n \u0938\u094d\u0935\u0924\u0902\u0924\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0964<\/li>\n<\/ol>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u0938\u092b\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0930\u094d\u092e\u091a\u093e\u0930\u0940 \u0906\u0902\u0926\u094b\u0932\u0928 \u0928\u0947 2003 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0928\u0939\u093f\u0924 \u092f\u093e\u091a\u093f\u0915\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0926\u093e\u092f\u0930 \u0915\u0940? \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092f\u093e\u091a\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0915\u093f\u0938 \u092a\u0930 \u0906\u092a\u0924\u094d\u0924\u093f \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0940 \u0925\u0940? [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-101] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u091c\u0928\u0939\u093f\u0924 \u092f\u093e\u091a\u093f\u0915\u093e \u0926\u093e\u092f\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923<\/strong><\/p>\n\n1993 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0947 \u090f\u092e\u094d\u0932\u0949\u092f\u092e\u0947\u0902\u091f \u0906\u092b \u092e\u0948\u0928\u094d\u092f\u0941\u0905\u0932 \u0938\u094d\u0915\u0947\u0935\u0947\u0902\u091c\u0930\u094d\u0938 \u090f\u0902\u0921 \u0915\u0902\u0938\u094d\u091f\u094d\u0930\u0915\u094d\u0936\u0928 \u0911\u092b \u0921\u094d\u0930\u093e\u0908 \u0932\u0948\u091f\u094d\u0930\u0940\u0928\u094d\u0938 \u090f\u0915\u094d\u091f-1993 \u092a\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0928\u0947 \u0938\u093f\u0930 \u092a\u0930 \u092e\u0948\u0932\u093e \u0909\u0920\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0925\u093e \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u092c\u0902\u0927 \u0932\u0917\u093e \u0926\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964<\/li>\n \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u092d\u0940 \u092f\u0939 \u092a\u094d\u0930\u0925\u093e 2003 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u091c\u093e\u0930\u0940 \u0925\u0940\u0964<\/li>\n \u0938\u092b\u093e\u0908 \u0915\u0930\u094d\u092e\u091a\u093e\u0930\u0940 \u0906\u0902\u0926\u094b\u0932\u0928 \u0915\u094b \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0932\u094d\u0932\u0902\u0918\u0928 \u092a\u0930 \u0906\u092a\u0924\u094d\u0924\u093f \u0925\u0940\u0964<\/li>\n<\/ol>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong> \n2005 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938 \u092f\u093e\u091a\u093f\u0915\u093e \u092a\u0930 \u0935\u093f\u091a\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0938\u0930\u094d\u0935\u094b\u091a\u094d\u091a \u0928\u094d\u092f\u093e\u092f\u093e\u0932\u092f \u0928\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u093f\u092f\u093e? [\u090f\u0928\u0938\u0940\u0908\u0906\u0930\u091f\u0940 \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u092a\u0947\u091c-101] \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0938\u0930\u094d\u0935\u094b\u091a\u094d\u091a \u0928\u094d\u092f\u093e\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u093e \u0906\u0926\u0947\u0936<\/strong><\/p>\n\n\u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930 \u0935 \u0930\u093e\u091c\u094d\u092f \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0935\u093f\u092d\u093e\u0917 \u092e\u0902\u0924\u094d\u0930\u093e\u0932\u092f 6 \u092e\u093e\u0939 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0907\u0938 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u0940 \u0938\u091a\u094d\u091a\u093e\u0908 \u0915\u093e \u092a\u0924\u093e \u0932\u0917\u093e\u090f\u0901\u0964<\/li>\n \u092f\u0926\u093f \u092a\u094d\u0930\u0925\u093e \u0905\u092d\u0940 \u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u091a\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u093e\u0908 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0935\u093f\u092d\u093e\u0917 \u0910\u0938\u0947 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u0941\u0915\u094d\u0924\u093f \u0914\u0930 \u092a\u0941\u0928\u0930\u094d\u0935\u093e\u0938 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0938\u092e\u092f\u092c\u0926\u094d\u0927 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u094d\u0930\u092e \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/li>\n<\/ol>\n\u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0905\u0927\u094d\u092f\u092f\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928-\u0905\u092d\u094d\u092f\u093e\u0938<\/strong><\/span><\/p>\n( \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u0938\u0947)<\/strong><\/span><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u0926\u094b \u0910\u0938\u0947 \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u091c\u093f\u0928\u0915\u093e \u0926\u0932\u093f\u0924 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093e\u092f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0914\u0930 \u0938\u092e\u0924\u093e\u092a\u0930\u0915 \u0935\u094d\u092f\u0935\u0939\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u091c\u094b\u0930 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u0935\u093e\u0932 \u0915\u093e \u091c\u0935\u093e\u092c \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 14 \u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0926\u094b\u092c\u093e\u0930\u093e \u092a\u0922\u093c\u093f\u090f\u0964 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0910\u0938\u0947 \u0926\u094b \u092e\u094c\u0932\u093f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930 \u091c\u093f\u0928\u0915\u093e \u0926\u0932\u093f\u0924 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093e\u092f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0914\u0930 \u0938\u092e\u0924\u093e\u092a\u0930\u0915 \u0935\u094d\u092f\u0935\u0939\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u091c\u094b\u0930 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902-<\/strong><\/p>\n\n\u0938\u092e\u093e\u0928\u0924\u093e \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930<\/li>\n \u0936\u094b\u0937\u0923 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0930\u0941\u0926\u094d\u0927 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930<\/li>\n<\/ol>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0930\u0924\u094d\u0928\u092e \u0915\u0940 \u0915\u0939\u093e\u0928\u0940 \u0914\u0930 1989 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u090f\u0935\u0902 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f (\u0905\u0924\u094d\u092f\u093e\u091a\u093e\u0930 \u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u0923) \u0905\u0927\u093f\u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0935\u0927\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0926\u094b\u092c\u093e\u0930\u093e \u092a\u0922\u093f\u090f\u0964 \u0905\u092c \u090f\u0915 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0930\u0924\u094d\u0928\u092e \u0928\u0947 \u0907\u0938\u0940 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u0947 \u0924\u0939\u0924 \u0936\u093f\u0915\u093e\u092f\u0924 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0926\u0930\u094d\u091c \u0915\u0930\u093e\u0908\u0964\u0964 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u090f\u0935\u0902 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f \u0905\u0927\u093f\u0928\u093f\u092f\u092e, 1989-<\/strong><\/p>\n\n\u0930\u0924\u094d\u0928\u092e \u0915\u094b \u092a\u0941\u091c\u093e\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0948\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0927\u094b\u0935\u0928 \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0928\u0939\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u091c\u092c\u0942\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0930\u0939\u093e \u0925\u093e\u0964<\/li>\n \u0907\u0938 \u0905\u0927\u093f\u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u090f\u0935\u0902 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u094b \u0915\u094b\u0908 \u0910\u0938\u093e \u0915\u0943\u0924\u094d\u092f (\u0915\u093e\u0930\u094d\u092f) \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u091c\u092c\u0942\u0930 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091c\u094b \u092e\u093e\u0928\u0935\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0930\u0942\u092a \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948 \u0905\u092a\u0930\u093e\u0927 \u092e\u093e\u0928\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/li>\n \u0930\u0924\u094d\u0928\u092e \u0928\u0947 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0907\u0938 \u0905\u0927\u093f\u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0924\u0930\u094d\u0917\u0924 \u0936\u093f\u0915\u093e\u092f\u0924 \u0926\u0930\u094d\u091c \u0915\u0930\u093e\u0908\u0964<\/li>\n<\/ol>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u0938\u0940.\u0915\u0947. \u091c\u093e\u0928\u0942 \u0914\u0930 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u0940 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0910\u0938\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0930\u0902\u092a\u0930\u093e\u0917\u0924 \u0938\u0902\u0938\u093e\u0927\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u091b\u0940\u0928\u0947 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0916\u093f\u0932\u093e\u092b\u093c 1989 \u0915\u0947 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u093e \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0935\u0927\u093e\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0910\u0938\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0916\u093e\u0938 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e \u0915\u094b \u092a\u0941\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948? \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0938\u0940. \u0915\u0947. \u091c\u093e\u0928\u0942 \u0914\u0930 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u0940 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u094b\u091a \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923-<\/strong><\/p>\n\n1989 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0928\u0942\u0928 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0935\u0927\u093e\u0928 \u092f\u0939 \u092d\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0924\u093f \u092f\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \n\u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0928\u093e\u092e \u092a\u0930 \u0906\u0935\u0902\u091f\u093f\u0924 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092f\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0938\u094d\u0935\u093e\u092e\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u091c\u092e\u0940\u0928 \u092a\u0930 \u0915\u094b\u0908 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u092c\u094d\u091c\u093e \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0916\u0947\u0924\u0940 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0909\u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0928\u093e\u092e \u092a\u0930 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u093e\u0902\u0924\u0930\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0935\u093e \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u0938\u091c\u093e \u0926\u0940 \u091c\u093e\u090f\u0917\u0940\u0964<\/li>\n \u0907\u0938\u0940 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0938\u0940. \u0915\u0947. \u091c\u093e\u0928\u0942 \u0914\u0930 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u0940 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0932\u0917\u093e \u0915\u093f \u0935\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0930\u0902\u092a\u0930\u093e\u0917\u0924 \u0938\u0902\u0938\u093e\u0927\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u091b\u0940\u0928\u0947 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0916\u093f\u0932\u093e\u092b 1989 \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n<\/ol>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u0907\u0938 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0914\u0930 \u0917\u0940\u0924 \u0907\u0938 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u093e \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0914\u0930 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093e\u092f \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0938\u094b\u091a, \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0917\u0941\u0938\u094d\u0938\u0947 \u0914\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0926\u0941\u0916\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0915\u093f\u0938-\u0915\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0938\u0947 \u0905\u092d\u093f\u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0915\u094d\u0937\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0947 \u0926\u094b \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f- \n(\u0915)<\/strong> \u090f\u0915 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0916\u094b\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0938\u093e\u092e\u093e\u091c\u093f\u0915 \u092e\u0941\u0926\u094d\u0926\u0947 \u0915\u0940 \u091a\u0930\u094d\u091a\u093e \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0938\u0939\u092a\u093e\u0920\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092e\u0928\u0947 \u092a\u0947\u0936 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0926\u094b \u092f\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u091b\u094b\u091f\u0947-\u091b\u094b\u091f\u0947 \u0938\u092e\u0942\u0939\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0901\u091f \u091c\u093e\u0907\u090f \u0914\u0930 \u0909\u0928 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u091a\u0930\u094d\u091a\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0926\u0947\u0916\u0947\u0902 \u0915\u093f \u0915\u0935\u093f \u0928\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u0939\u0928\u0947 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u093e\u0938 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(\u0916)<\/strong> \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0907\u0932\u093e\u0915\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u090f\u0915 \u0939\u093e\u0936\u093f\u092f\u093e\u0908 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093e\u092f \u0915\u093e \u092a\u0924\u093e \u0932\u0917\u093e\u0907\u090f\u0964 \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u0906\u092a \u0909\u0938 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093e\u092f \u0915\u0947 \u0938\u0926\u0938\u094d\u092f \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u092c \u0907\u0938 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093e\u092f \u0915\u0947 \u0938\u0926\u0938\u094d\u092f \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0938\u093f\u092f\u0924 \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092d\u093e\u0935\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u094b\u0908 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u092f\u093e \u0917\u0940\u0924 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f \u092f\u093e \u092a\u094b\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0906\u0926\u093f \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n(\u0915)<\/strong> \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964 \n(\u0916)<\/strong> \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/p>\nHope given NCERT Solutions for Class 8 Social Science Civics Chapter 8 are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
NCERT Solutions for Class 8 Social Science Civics Chapter 8 Confronting Marginalisation (Hindi Medium) These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 8 Social Science in Hindi Medium. Here we have given NCERT Solutions for Class 8 Social Science Civics Chapter 8 Confronting Marginalisation. \u092a\u093e\u0920\u0917\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1. \u0906\u092a\u0915\u0940 \u0930\u093e\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0932\u093f\u0924\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u0906\u0926\u093f\u0935\u093e\u0938\u093f\u092f\u094b\u0902 …<\/p>\n
NCERT Solutions for Class 8 Social Science Civics Chapter 8 Confronting Marginalisation (Hindi Medium)<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":5,"featured_media":6604,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"default","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[7],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 8 Social Science Civics Chapter 8 Confronting Marginalisation (Hindi Medium) - MCQ Questions<\/title>\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\t \n\t \n \n \n \n \n\t \n