NCERT Solutions for Class 9 Hindi<\/a>. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Hindi Sparsh Chapter 12 \u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0939.<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928-\u0905\u092d\u094d\u092f\u093e\u0938<\/strong><\/span><\/p>\n(\u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u0938\u0947)<\/strong><\/span><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f- \n(\u0915)<\/strong> \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0909\u0928 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f, \u091c\u093f\u0928\u0938\u0947 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0915\u093e \u092c\u094b\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948- \n \n(\u0916)<\/strong> \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940 \u0928\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0940? \n(\u0917)<\/strong> \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u092a\u0930 \u0915\u094c\u0928-\u0938\u093e \u0906\u0930\u094b\u092a \u0932\u0917\u093e\u0915\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u0926\u0902\u0921\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e? \n(\u0918)<\/strong> \u091c\u0947\u0932 \u0938\u0947 \u091b\u0942\u091f\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940 \u0915\u094b \u0915\u093f\u0938 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092a\u093e\u092f\u093e? \n(\u0919)<\/strong> \u0907\u0938 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930\u0940\u092f \u092d\u093e\u0935 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f\u0964 \n(\u091a)<\/strong> \u0907\u0938 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u0941\u091b \u092d\u093e\u0937\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0924\u0940\u0915\u094b\u0902\/\u092c\u093f\u0902\u092c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091b\u093e\u0901\u091f\u0915\u0930 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f \n\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923\u0903<\/strong> \u0905\u0902\u0927\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u091b\u093e\u092f\u093e \n \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n(i)<\/strong> \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0916\u0947\u0932\u0928\u093e \u0930\u0941\u0915\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u093e \n\u0928\u0939\u0940\u0902 \u0920\u0939\u0930\u0924\u0940 \u0935\u0939 \u092a\u0932-\u092d\u0930 \u0964 \n\u092e\u0947\u0930\u093e \u0939\u0943\u0926\u092f \u0915\u093e\u0901\u092a \u0909\u0920\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964 \n\u092c\u093e\u0939\u0930 \u0917\u0908 \u0928\u093f\u0939\u093e\u0930 \u0909\u0938\u0947\u0964<\/p>\n(ii)<\/strong> \u090a\u0901\u091a\u0947 \u0936\u0948\u0932-\u0936\u093f\u0916\u0930 \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930 \n\u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u0925\u093e \u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u0940\u0930\u094d\u0923 \u0935\u093f\u0936\u093e\u0932; \n\u0938\u094d\u0935\u0930\u094d\u0923-\u0915\u0932\u0936 \u0938\u0930\u0938\u093f\u091c \u0935\u093f\u0939\u0938\u093f\u0924 \u0925\u0947 \n\u092a\u093e\u0915\u0930 \u0938\u092e\u0941\u0926\u093f\u0924 \u0930\u0935\u093f-\u0915\u0930-\u091c\u093e\u0932\u0964<\/p>\n(iii)<\/strong> \u092d\u0942\u0932 \u0917\u092f\u093e \u0909\u0938\u0915\u093e \u0932\u0947\u0928\u093e \u091d\u091f \n\u092a\u0930\u092e \u0932\u093e\u092d-\u0938\u093e \u092a\u093e\u0915\u0930 \u092e\u0948\u0902\u0964 \n\u0938\u094b\u091a\u093e, \u092c\u0947\u091f\u0940 \u0915\u094b \u092e\u093e\u0901 \u0915\u0947 \u092f\u0947 . \n\u092a\u0941\u0923\u094d\u092f-\u092a\u0941\u0937\u094d\u092a \u0926\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0915\u0930 \u092e\u0948\u0902\u0964<\/p>\n(iv)<\/strong> \u092c\u0941\u091d\u0940 \u092a\u0921\u093c\u0940 \u0925\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0935\u0939\u093e\u0901 \u092a\u0930 \n\u091b\u093e\u0924\u0940 \u0927\u0927\u0915 \u0909\u0920\u0940 \u092e\u0947\u0930\u0940, \n\u0939\u093e\u092f! \u092b\u0942\u0932-\u0938\u0940 \u0915\u094b\u092e\u0932 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940 \n\u0939\u0941\u0908 \u0930\u093e\u0916 \u0915\u0940 \u0925\u0940 \u0922\u0947\u0930\u0940! \n\u0905\u0902\u0924\u093f\u092e \u092c\u093e\u0930 \u0917\u094b\u0926 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0947\u091f\u0940, \n\u0924\u0941\u091d\u0915\u094b \u0932\u0947 \u0928 \u0938\u0915\u093e \u092e\u0948\u0902 \u0939\u094b! \n\u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u092e\u093e\u0901 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0938\u093e\u0926 \u092d\u0940 \n\u0924\u0941\u091d\u0915\u094b \u0926\u0947 \u0928 \u0938\u0915\u093e \u092e\u0948\u0902 \u0939\u093e!<\/p>\n(\u0916)<\/strong> \u090f\u0915 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940 \u0925\u0940 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e\u0964 \u0909\u0938\u0947 \u092e\u0939\u093e\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0928\u0947 \u091a\u092a\u0947\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0947 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u090f\u0915 \u0926\u093f\u0928 \u0909\u0938\u0947 \u0924\u0947\u091c\u093c \u091c\u094d\u0935\u0930 \u0928\u0947 \u091c\u0915\u0921\u093c \u0932\u093f\u092f\u093e\u0964 \u091c\u094d\u0935\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0935\u0939 \u092c\u0947\u0939\u094b\u0936\u0940 \u0915\u0940 \u0939\u093e\u0932\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u091a\u0932\u0940 \u0917\u0908\u0964 \u0909\u0938\u0940 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0939 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u092c\u094b\u0932\u0940, \u201c\u092e\u0941\u091d\u0947 \u092e\u093e\u0924\u093e \u0915\u0947 \u091a\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0932\u093e\u0915\u0930 \u0926\u0947 \u0926\u094b\u0964 \u092f\u0939\u0940 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0905\u0902\u0924\u093f\u092e \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0925\u0940\u0964<\/p>\n(\u0917)<\/strong> \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u093e \u092a\u093f\u0924\u093e \u0905\u091b\u0942\u0924 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0925\u093e\u0964 \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u092a\u0935\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0928\u093f\u0937\u0947\u0927 \u0925\u093e\u0964 \u0905\u091b\u0942\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0938\u092e\u093e\u0928\u0924\u093e \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u0935\u0939\u093e\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0905\u091b\u0942\u0924 \u0939\u094b\u0915\u0930 \u092d\u0940 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u093e \u092a\u093f\u0924\u093e \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0938\u093e\u0926 \u0930\u0942\u092a\u0940 \u092b\u0942\u0932 \u0932\u093e\u0928\u0947 \u091a\u0932\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u0938\u0928\u0947 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0915\u0940 \u092a\u0935\u093f\u0924\u094d\u0930\u0924\u093e \u0928\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930 \u0926\u0940\u0964 \u090f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0938\u0947 \u092f\u0939 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0915\u093e \u0918\u094b\u0930 \u0905\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0925\u093e \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0928\u094d\u092f\u093e\u092f\u093e\u0932\u092f \u0928\u0947 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0915\u093e \u0905\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0906\u0930\u094b\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0938\u0947 \u0938\u093e\u0924 \u0926\u093f\u0928 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u093e\u0935\u093e\u0938 \u0926\u0947 \u0926\u093f\u092f\u093e\u0964<\/p>\n(\u0918)<\/strong> \u091c\u0947\u0932 \u0938\u0947 \u091b\u0942\u091f\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0909\u0938\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940 \u0915\u094b \u0918\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092a\u093e\u092f\u093e\u0964 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0924\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0935\u0939 \u0936\u094d\u092e\u0936\u093e\u0928 \u092d\u093e\u0917\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0917\u092f\u093e \u092a\u0930 \u0935\u0939\u093e\u0901 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0938\u0917\u0947-\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0939\u0940 \u0909\u0938 \u092e\u0943\u0924\u0915 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u093e \u0926\u093e\u0939-\u0938\u0902\u0938\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0930 \u091a\u0941\u0915\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0935\u0939\u093e\u0901 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u092c\u0941\u091d\u0940 \u092a\u0921\u093c\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092b\u0942\u0932-\u0938\u0940 \u0915\u094b\u092e\u0932 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940 \u0930\u093e\u0916 \u0915\u0940 \u0922\u0947\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091a\u0941\u0915\u0940 \u0925\u0940\u0964<\/p>\n(\u0919)<\/strong> \u092f\u0939 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u091b\u0941\u0906\u091b\u0942\u0924 \u0915\u0940 \u0938\u092e\u0938\u094d\u092f\u093e \u092a\u0930 \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0964 \u090f\u0915 \u092e\u0930\u0923\u093e\u0938\u0928\u094d\u0928 \u0905\u091b\u0942\u0924 \u0915\u0928\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939 \u091a\u093e\u0939 \u0909\u0920\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u093f \u0915\u094b\u0908 \u0909\u0938\u0947 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u092e\u093e\u0924\u093e \u0915\u0947 \u091a\u0930\u0923\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0930\u094d\u092a\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0939\u0941\u0906 \u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0932\u093e\u0915\u0930 \u0926\u0947 \u0926\u0947\u0964 \u092c\u0947\u091f\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u0928\u094b\u0915\u093e\u092e\u0928\u093e \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u093f\u0924\u093e \u0928\u0947 \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0915\u0930 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u0915\u0940 \u092a\u0942\u091c\u093e \u0914\u0930 \u0906\u0930\u093e\u0927\u0928\u093e \u0915\u0940\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0905\u092a\u0928\u093e \u0914\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0926\u0947\u0935\u0940 \u0915\u093e \u0905\u092a\u092e\u093e\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0924\u0940\u0924 \u0939\u0941\u0906 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938 \u0905\u092a\u0930\u093e\u0927 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e\u091c \u0915\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a\u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u092f \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u0915\u0928\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u093e\u0924 \u0926\u093f\u0928 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0926\u0902\u0921\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0909\u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0941\u0924\u094d\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0924\u093f\u092e \u0926\u0930\u094d\u0936\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092d\u0940 \u0926\u0942\u0930 \u0930\u0916\u093e\u0964 \u0938\u092e\u093e\u091c \u092e\u0947\u0902 \u092b\u0948\u0932\u0940 \u091b\u0941\u0906\u091b\u0942\u0924 \u0915\u0940 \u092d\u093e\u0935\u0928\u093e \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0947\u0926\u092d\u093e\u0935 \u091c\u0917\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0905\u0928\u094d\u092f\u093e\u092f \u0915\u0930\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u093e\u092e\u093e\u091c\u093f\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u093e\u092f \u0915\u093e \u0936\u093f\u0915\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u093e, \u0907\u0928 \u0938\u092c\u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0915\u0935\u093f \u0928\u0947 \u0907\u0938 \u0935\u093f\u0937\u092e\u0924\u093e \u0915\u094b \u092e\u093f\u091f\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092c\u0932 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(\u091a)<\/strong><\/p>\n\n\u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u092c\u0921\u093c\u093e \u0924\u093f\u092e\u093f\u0930 \u0906\u092f\u093e<\/li>\n \u0939\u0941\u0908 \u0930\u093e\u0916 \u0915\u0940 \u0925\u0940 \u0922\u0947\u0930\u0940<\/li>\n \u091d\u0941\u0932\u0938\u0940-\u0938\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0925\u0940 \u0906\u0901\u0916\u0947\u0902<\/li>\n \u0939\u093e\u092f! \u092b\u0942\u0932-\u0938\u0940 \u0915\u094b\u092e\u0932 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0940<\/li>\n \u0938\u094d\u0935\u0930\u094d\u0923-\u0918\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092c \u0930\u0935\u093f \u0921\u0942\u092c\u093e\u0964<\/li>\n<\/ul>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0906\u0936\u092f \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0909\u0928\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925-\u0938\u094c\u0902\u0926\u0930\u094d\u092f \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f- \n(\u0915)<\/strong> \u0905\u0935\u093f\u0936\u094d\u0930\u093e\u0902\u0924 \u092c\u0930\u0938\u093e \u0915\u0930\u0915\u0947 \u092d\u0940 \u0906\u0901\u0916\u0947\u0902 \u0924\u0928\u093f\u0915 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0930\u094b\u0924\u0940\u0902\u0964 \n(\u0916)<\/strong> \u092c\u0941\u091d\u0940 \u092a\u0921\u093c\u0940 \u0925\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0935\u0939\u093e\u0901 \u092a\u0930 \u091b\u093e\u0924\u0940 \u0927\u0927\u0915 \u0909\u0920\u0940 \u092e\u0947\u0930\u0940 \n(\u0917)<\/strong> \u0939\u093e\u092f! \u0935\u0939\u0940 \u091a\u0941\u092a\u091a\u093e\u092a \u092a\u0921\u093c\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0905\u091f\u0932 \u0936\u093e\u0902\u0924\u093f-\u0938\u0940 \u0927\u093e\u0930\u0923 \u0915\u0930 \n(\u0918)<\/strong> \u092a\u093e\u092a\u0940 \u0928\u0947 \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0918\u0941\u0938\u0915\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0905\u0928\u0930\u094d\u0925 \u092c\u0921\u093c\u093e \u092d\u093e\u0930\u0940 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n(\u0915) \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u093e \u0906\u0936\u092f \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0928\u093f\u0930\u0902\u0924\u0930 \u0938\u093e\u0924 \u0926\u093f\u0928 \u0924\u0915 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0941\u0924\u094d\u0930\u0940 \u0938\u0947 \u0926\u0942\u0930 \u0930\u0939\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u0901\u0916\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u0906\u0901\u0938\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093e \u092c\u0939\u0924\u0940 \u0930\u0939\u0940, \u0915\u093f\u0902\u0924\u0941 \u092b\u093f\u0930 \u092d\u0940 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0906\u0901\u0916\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0906\u0901\u0938\u0942 \u0938\u092e\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0941\u090f \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092e\u0928 \u0915\u0940 \u092a\u0940\u0921\u093c\u093e \u0906\u0901\u0938\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u0930\u0902\u0924\u0930 \u092c\u0939\u0924\u0940 \u0930\u0939\u0940\u0964 \n\u0905\u0930\u094d\u0925-\u0938\u094c\u0902\u0926\u0930\u094d\u092f\u0903<\/strong> \u0915\u0935\u093f \u0928\u0947 \u0907\u0938 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u0930\u0902\u0924\u0930 \u0930\u094b\u0924\u0947 \u0930\u0939\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0936\u093e \u0915\u094b \u0905\u092d\u093f\u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092c\u093e\u0926\u0932 \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u092c\u0930\u0938\u0924\u0947 \u0930\u0939\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0926\u093f\u0928 \u0938\u092e\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u0915\u093f\u0902\u0924\u0941 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0906\u0901\u0938\u0942 \u0925\u0947 \u0915\u093f \u0935\u0947 \u090f\u0915 \u092a\u0932 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092d\u0940 \u0925\u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u0947\u0964<\/p>\n(\u0916) \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u093e \u0906\u0936\u092f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u093e\u0924 \u0926\u093f\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0915\u093e\u0930\u093e\u0935\u093e\u0938 \u0938\u0947 \u091b\u0942\u091f\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0936\u094d\u091a\u093e\u0924\u094d \u091c\u092c \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u093e \u092a\u093f\u0924\u093e \u0935\u093e\u092a\u0938 \u0932\u094c\u091f\u093e \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092a\u0941\u0924\u094d\u0930\u0940 \u0915\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u091c\u0932\u0915\u0930 \u092c\u0941\u091d \u092d\u0940 \u091a\u0941\u0915\u0940 \u0925\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u0943\u0924\u094d\u092f\u0941 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u093e \u0905\u0902\u0924\u093f\u092e \u0938\u0902\u0938\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0930 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u092a\u0941\u0924\u094d\u0930\u0940 \u0915\u0940 \u092c\u0941\u091d\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0926\u0947\u0916\u0915\u0930 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0939\u0943\u0926\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u0941\u0916 \u0914\u0930 \u0935\u0947\u0926\u0928\u093e \u0915\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0927\u0927\u0915\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0909\u0928\u0915\u093e \u092e\u0928 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0926\u0941\u0916\u0940 \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964 \n\u0905\u0930\u094d\u0925-\u0938\u094c\u0902\u0926\u0930\u094d\u092f\u0903<\/strong> \u0915\u0935\u093f \u0928\u0947 \u0907\u0938 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0924\u093e\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u090f\u0915 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0924\u094b \u092c\u0941\u091d \u0917\u0908 \u0914\u0930 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0927\u0927\u0915\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0924\u094b \u091c\u0932\u0915\u0930 \u092c\u0941\u091d \u0917\u0908, \u092a\u0930\u0902\u0924\u0941 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0939\u0943\u0926\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0947\u0926\u0928\u093e \u0915\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0927\u0927\u0915\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0940, \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0940 \u0938\u0941\u0902\u0926\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u090f\u0915 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u092c\u0941\u091d\u0928\u093e \u0914\u0930 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u091a\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0939\u0943\u0926\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0927\u0915\u0928\u093e\u0964<\/p>\n(\u0917) \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u093e \u092f\u0939 \u0906\u0936\u092f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930 \u091c\u094d\u0935\u0930 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u091a\u0941\u092a\u091a\u093e\u092a \u0928\u093f\u0922\u093e\u0932 \u0939\u094b\u0915\u0930 \u0910\u0938\u0947 \u092c\u093f\u0938\u094d\u0924\u0930 \u092a\u0930 \u0932\u0947\u091f\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0925\u0940 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u0938\u0928\u0947 \u092e\u0943\u0924\u094d\u092f\u0941 \u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0915\u0940 \u0905\u091f\u0932 \u0936\u093e\u0902\u0924\u093f \u0915\u094b \u0927\u093e\u0930\u0923 \u0915\u0930 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0939\u094b\u0964 \n\u0905\u0930\u094d\u0925-\u0938\u094c\u0902\u0926\u0930\u094d\u092f\u0903<\/strong> \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0915\u0940 \u0938\u0941\u0902\u0926\u0930\u0924\u093e \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u094d\u0935\u0930 \u0917\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u0940 \u091a\u0902\u091a\u0932\u0924\u093e \u0938\u092e\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0925\u0940 \u0914\u0930 \u0935\u0939 \u0936\u093e\u0902\u0924 \u092d\u093e\u0935 \u0938\u0947 \u091a\u0941\u092a\u091a\u093e\u092a \u0932\u0947\u091f\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0925\u0940 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u0938\u0928\u0947 \u0905\u091f\u0932 \u0936\u093e\u0902\u0924\u093f \u0915\u094b \u0927\u093e\u0930\u0923 \u0915\u0930 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0939\u094b\u0964<\/p>\n(\u0918) \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u093e \u092f\u0939 \u0906\u0936\u092f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u092c \u0938\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0915\u093e \u092a\u093f\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092c\u0947\u091f\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u0928\u094b\u0915\u093e\u092e\u0928\u093e \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u0938\u0947 \u092b\u0942\u0932 \u0932\u0947\u0928\u0947 \u0917\u092f\u093e \u0924\u092c \u0909\u091a\u094d\u091a \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u0905\u091b\u0942\u0924 \u0914\u0930 \u092a\u093e\u092a\u0940 \u0915\u0939\u0915\u0930 \u0909\u0938\u0915\u093e \u0918\u094b\u0930 \u0905\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964 \u0909\u0938\u0915\u093e \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0928\u093e \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0905\u091a\u094d\u091b\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0932\u0917\u093e \u0914\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u092f\u093e\u0938 \u0915\u094b \u0905\u0928\u0930\u094d\u0925 \u092c\u0924\u0932\u093e\u092f\u093e\u0964 \n\u0905\u0930\u094d\u0925-\u0938\u094c\u0902\u0926\u0930\u094d\u092f<\/strong> \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925-\u0938\u094c\u0902\u0926\u0930\u094d\u092f \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u093f\u0938 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0928\u0947 \u0915\u094b\u0908 \u092a\u093e\u092a \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092e\u0902\u0926\u093f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u092f\u093e\u0938 \u0915\u094b \u0939\u0940 \u0938\u092e\u093e\u091c \u0915\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a\u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u092f \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u092a\u093e\u092a \u0914\u0930 \u0905\u0928\u0930\u094d\u0925 \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0926\u093f\u092f\u093e\u0964<\/p>\n\u092f\u094b\u0917\u094d\u092f\u0924\u093e-\u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u093e\u0930<\/strong><\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u2018\u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0939’ \u090f\u0915 \u0915\u0925\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0939\u093e\u0928\u0940 \u0915\u094b \u0938\u0902\u0915\u094d\u0937\u0947\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f\u0964 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n‘\u092c\u0947\u091f\u0940’ \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0928\u093f\u0930\u093e\u0932\u093e \u0915\u0940 \u0930\u091a\u0928\u093e \u2018\u0938\u0930\u094b\u091c-\u0938\u094d\u092e\u0943\u0924\u093f’ \u092a\u0922\u093c\u093f\u090f\u0964 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u0924\u0924\u094d\u0915\u093e\u0932\u0940\u0928 \u0938\u092e\u093e\u091c \u092e\u0947\u0902 \u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0938\u094d\u092a\u0943\u0936\u094d\u092f \u0914\u0930 \u0905\u0938\u094d\u092a\u0943\u0936\u094d\u092f \u092d\u093e\u0935\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0906\u091c \u0906\u090f \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u091a\u0930\u094d\u091a\u093e \u0906\u092f\u094b\u091c\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930<\/strong> \n\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/p>\nHope given NCERT Solutions for Class 9 Hindi Sparsh Chapter 12\u00a0are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
NCERT Solutions for Class 9 Hindi Sparsh Chapter 12\u00a0\u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0939 These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 9 Hindi. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Hindi Sparsh Chapter 12 \u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0939. \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928-\u0905\u092d\u094d\u092f\u093e\u0938 (\u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915 \u0938\u0947) \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f- (\u0915) \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0909\u0928 \u092a\u0902\u0915\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 …<\/p>\n
NCERT Solutions for Class 9 Hindi Sparsh Chapter 12\u00a0\u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0939<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":7210,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[6],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 9 Hindi Sparsh Chapter 12\u00a0\u090f\u0915 \u092b\u0942\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0939 - MCQ Questions<\/title>\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\t \n\t \n \n \n \n \n\t \n