{"id":242,"date":"2021-07-23T09:03:03","date_gmt":"2021-07-23T03:33:03","guid":{"rendered":"http:\/\/mcq-questions.com\/?p=242"},"modified":"2022-03-02T10:25:54","modified_gmt":"2022-03-02T04:55:54","slug":"ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/","title":{"rendered":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)"},"content":{"rendered":"

NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)<\/span><\/h2>\n

These Solutions are part of\u00a0NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics<\/a>. Here we have given NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior\u00a0.<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0928 \u0938\u092d\u0940 \u092c\u0902\u0921\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u091a\u0932\u093f\u0924 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0906\u092f \u0938\u0947 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0909\u0928 \u0938\u092d\u0940 \u092c\u0902\u0921\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0928\u093f\u0927\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0928 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0902\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0906\u092f \u0935\u094d\u092f\u092f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0923\u0924\u093e \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948? \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0923\u0924\u093e \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u090f\u0915 \u0910\u0938\u0947 \u092c\u0902\u0921\u0932 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0906\u092f \u0935\u094d\u092f\u092f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0910\u0938\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0926\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0915\u0940 1 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u0947\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u092c \u0935\u0939 \u0910\u0938\u093e \u0924\u092d\u0940 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0941\u091b \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u091b\u094b\u0921\u093c \u0926\u0947\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0915\u093f\u092f\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0938\u0915\u0924\u093e\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u091b\u094b\u0921\u093c\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940 \u092f\u0939 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0907\u091a\u094d\u091b\u0941\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 4 \u20b9 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e 5 \u20b9 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f 20 \u20b9 \u0939\u0948-<\/strong>
\n(i) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0947 \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u094b \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f\u0964<\/strong>
\n(ii) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092f\u0926\u093f \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0938\u0902\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0906\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u092a\u0930 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u0930 \u0926\u0947 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n(iii) \u092f\u0926\u093f \u0935\u0939 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0938\u0902\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0906\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u092a\u0930 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u0930 \u0926\u0947 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n(iv) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0923\u0924\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong>
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 5, 6 \u0924\u0925\u093e 7 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4 \u0938\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/strong>
\n\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u092f\u0926\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 40 \u0967 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0930\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e 4Q + 5Qy<\/sub> \u2264 40<\/strong>
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 1 \u0967 \u0915\u0940 \u0917\u093f\u0930\u093e\u0935\u091f \u0906 \u091c\u093e\u090f \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0928 \u0939\u094b \u0924\u094b \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906\u090f\u0917\u093e?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e 4Qn<\/sub> + 4Qy<\/sub> \u2264 20
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 7. \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924\u0947\u0902 \u0914\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0926\u0941\u0917\u0941\u0928\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0915\u0948\u0938\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> 8Qx<\/sub> + 10Qy\u00a0\u2264 40
\n2 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0932\u0947\u0928\u0947 \u092a\u0930 4Qx<\/sub> + 5Qy<\/sub> \u2264 20
\n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947\u0917\u093e\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 8. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u0915\u094b\u0908 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0906\u092f \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0915\u0940 6 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0915\u0940 8 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u0947\u0902 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 6 \u0967 \u0924\u0925\u093e 8 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0948?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong>
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094b \u0910\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0915\u0947\u0935\u0932 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u093e\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 10 \u20b9 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f 40 \u20b9 \u0939\u0948\u0964 |<\/strong>
\n(i) \u0935\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u092c\u0902\u0921\u0932 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f \u091c\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/strong>
\n(ii) \u091c\u094b \u092c\u0902\u0921\u0932 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u0948\u0902, \u0909\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0935\u0947 \u092c\u0902\u0921\u0932 \u0915\u094c\u0928 \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092a\u0942\u0930\u0947 40 \u20b9 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f\u0901\u0917\u0947\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> (i) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 10a + 100y < 40 \u0905\u0924\u0903 \u0938\u092d\u0940 \u092c\u0902\u0921\u0932 \u091c\u094b \u0935\u0939 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(0, 0), (0, 1), (0, 2), (0, 3), (0, 4)
\n(1, 0), (1, 1), (1, 2) (1, 3)
\n(2, 0), (2, 1), (2, 2)
\n(3, 0), (3, 1)
\n(4,0)
\n(ii) \u0910\u0938\u0947 \u092c\u0902\u0921\u0932 \u091c\u093f\u0928 \u092a\u0930 \u092a\u0942\u0930\u0947 40 \u20b9 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0902\u0917\u0947- (0, 4), (1, 3), (2, 2), (3, 1), (4, 0)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 10. ‘\u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928’ \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? <\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u092e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0938\u0926\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u0938\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0923\u0924\u0940 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 (4, 5) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 (5, 5) \u092f\u093e (4, 6) \u0915\u094b \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 11. \u092f\u0926\u093f \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948\u0902 \u0924\u094b \u0915\u094d\u092f\u093e \u0935\u0939 \u092c\u0902\u0921\u0932 (10, 8) \u0914\u0930 \u092c\u0902\u0921\u0932 (8, 6) \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948? <\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092f\u0926\u093f \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948\u0902 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u092c\u0902\u0921\u0932 (10, 8) \u0915\u094b (8, 6) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0926\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u096612. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092c\u0902\u0921\u0932 (10, 10), (10, 9) \u0924\u0925\u093e (9, 9) \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0937\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u092c\u0924\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? <\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0935\u0939 (10, 10) \u0915\u094b (10, 9) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0924\u0925\u093e (10, 9) \u0915\u094b (9, 9) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0926\u0947\u0917\u093e \u092f\u093e\u0928\u093f U(10, 10) > U(10, 9) > U(9, 9)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 13. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u0906\u092a\u0915\u093e \u092e\u093f\u0924\u094d\u0930, \u092c\u0902\u0921\u0932 (5, 6) \u0924\u0925\u093e (6, 6) \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a\u0915\u0947 \u092e\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948\u0902?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0928\u0939\u0940\u0902, \u092f\u0926\u093f \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0924\u094b \u0935\u0939 (6, 6) \u0915\u094b (5, 6) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0926\u0947\u0924\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 14. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0926\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092b\u0932\u0928 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0902-<\/strong>
\nd1<\/sub>(p) = 20 – p \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b 20 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u092f\u093e \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b \u0924\u0925\u093e d1<\/sub>(p) = 0 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b 20 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0964<\/strong>
\nd2<\/sub>(p) = 30 – 2p \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b 15 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092f\u093e \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b \u0914\u0930 d1<\/sub>(p) = 0 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b 15 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0964 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092b\u0932\u0928 \u0915\u094b \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092b\u0932\u0928 = d1<\/sub>(P) + d2<\/sub>(P) :
\ndM<\/sub>(P) = 20 – P + 30 – 2P = 50 – 3P
\n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b \\(\\frac { 50 }{ 3 }\\) \u0938\u0947 \u0915\u092e \u092f\u093e \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0964
\ndM(P) = 0 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b \\(\\frac { 50 }{ 3 }\\) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0964\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 15. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f, \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f 20 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092b\u0932\u0928 \u090f\u0915 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0939\u0948\u0902<\/strong>
\nd1(p) = 10 – 3p \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b \\(\\frac { 10 }{ 3 }\\) \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0905\u0925\u0935\u093e \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b \u0924\u0925\u093e<\/strong>
\nd1(p) = 0 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \\(\\frac { 10 }{ 3 }\\) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092b\u0932\u0928 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong>
\n\u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092b\u0932\u0928 = d1<\/sub>(P) x 20
\ndM<\/sub>(P) = (10 – 3P) x 20
\nd(P) = 200 – 60P
\n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u094b \\(\\frac { 10 }{ 3 }\\) \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0905\u0925\u0935\u093e \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0964 \u0924\u0925\u093e dM<\/sub>(P) = 0 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u091c\u094b \\(\\frac { 10 }{ 3 }\\) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 16. \u090f\u0915 \u0910\u0938\u0947 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u0915\u094b \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f, \u091c\u0939\u093e\u0901 \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0947\u0902 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0902-<\/strong>
\n\"NCERT
\n\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0923\u0928\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 17. \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0906\u092f \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u094b \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u094b \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u094b \u0935\u0939 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 18. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0915\u0941\u091b \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0910\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u091c\u093f\u0938\u0915\u094b \u0906\u092f \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0935\u0939 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u092f\u0939 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0939\u0948 \u0935\u0939 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092b\u093f\u0930 \u092d\u0940 \u0938\u093e\u0927\u093e\u0930\u0923\u0924\u0903 \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0902-\u091c\u094d\u0935\u093e\u0930, \u092c\u093e\u091c\u0930\u0940, \u0938\u093e\u092a\u094d\u0924\u093e\u0939\u093f\u0915 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093f\u0915\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u092e\u093e\u0932, \u091f\u094b\u0928\u094d\u0921 \u0926\u0942\u0927 \u0906\u0926\u093f\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 19. \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u094b \u090f\u0915-\u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0935\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u091c\u094b \u090f\u0915 \u092e\u093e\u0928\u0935 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0935\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923-\u091a\u093e\u092f \u0914\u0930 \u0915\u0949\u092b\u0940, \u0928\u094b\u0915\u093f\u092f\u093e \u0914\u0930 \u0938\u0948\u092e\u0938\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u092e\u094b\u092c\u093e\u0907\u0932, \u0935\u094b\u0921\u093e\u092b\u093e\u0928 \u0914\u0930 \u090f\u092f\u0930\u091f\u0947\u0932 \u0915\u093e \u0915\u0928\u0948\u0915\u094d\u0936\u0928 \u0906\u0926\u093f\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 20. \u092a\u0942\u0930\u0915\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u094b \u090f\u0915-\u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0935\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u091c\u094b \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092e\u093e\u0928\u0935 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0925 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923–\u0938\u092e\u094b\u0938\u093e \u0914\u0930 \u091a\u091f\u0928\u0940, \u092e\u094b\u092c\u093e\u0907\u0932 \u092b\u094b\u0928 \u0914\u0930 \u0938\u093f\u092e, \u092c\u093f\u091c\u0932\u0940 \u0914\u0930 \u092c\u093f\u091c\u0932\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 21. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0947 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092e\u093e\u092a \u0915\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 22. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0935\u093f\u091a\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964 4 \u20b9 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0907\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 25 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 5 \u20b9 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e\u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0918\u091f\u0915\u0930 20 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0940 \u0917\u0923\u0928\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong>
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 23. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 D(p) = 10 – 3 p \u0915\u094b \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0915\u0940\u092e\u0924 \\(\\frac { 5 }{ 3 }\\) \u092a\u0930 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?<\/strong>
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 24. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a – 0.2 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 5% \u0915\u0940 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u092e\u0940 \u0906\u090f\u0917\u0940?<\/strong>
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 25. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f, \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a – 0.2 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 10% \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938 \u092a\u0930 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0917\u093e?<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948 \u0905\u0924\u0903 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 26. \u092e\u093e\u0928 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 4% \u0915\u0940 \u0917\u093f\u0930\u093e\u0935\u091f \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e\u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u0909\u0938 \u092a\u0930 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 2% \u0915\u0940 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u0917\u0908\u0964 \u0906\u092f \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u0939\u0947\u0902\u0917\u0947? |<\/strong>
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:<\/strong> \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u092e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0935\u093e\u0938\u094d\u0924\u0935\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0928 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e \u092f\u0939 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e\u0964<\/p>\n

[MORE QUESTIONS SOLVED] (\u0905\u0928\u094d\u092f \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928)<\/strong><\/span><\/p>\n

I. \u092c\u0939\u0941\u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (MCQs)<\/strong><\/span><\/p>\n

1. \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?
\n(\u0915) TUn + TUn-1
\n(\u0916) TUn -1 – TUn
\n(\u0917) TUn – TUn-1
\n(\u0918) TUn-1 + TUn<\/p>\n

2. \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?
\n(\u0915) MUn – MUn-1
\n(\u0916) MUn + MUn-1
\n(\u0917) MU \u0915\u093e \u092f\u094b\u0917
\n(\u0918) MUn\/Qn<\/p>\n

3. \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e
\n(\u0915) \u0938\u0915\u093e\u0930\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u0928\u0915\u093e\u0930\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948
\n(\u0917) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0918) \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

4. \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e
\n(\u0915) \u0938\u0915\u093e\u0930\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948
\n(\u0916) \u0928\u0915\u093e\u0930\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948
\n(\u0917) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0918) \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

5. \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0964
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u092a\u0930 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e
\n(\u0916) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 Y \u092a\u0930 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e
\n(\u0917) \u0915 \u0935 \u0916 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902
\n(\u0918) \u0915 \u0935 \u0916 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u094b\u0908 \u0928\u0939\u0940\u0902<\/p>\n

6. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 10 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e 100 \u0924\u0925\u093e 110 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e 110 \u092e\u093f\u0932 \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0939\u0948
\n(\u0915) 210
\n(\u0916) – 10
\n(\u0917) 10
\n(\u0918) 90<\/p>\n

7. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 10 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u091a\u0941\u0915\u093e \u0939\u0948\u0964 10 \u0935\u0940\u0902 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e 12 \u092f\u0942\u091f\u093f\u0932 \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 10 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e (MUm) 1 \u092f\u0942\u091f\u093f\u0932 \u0939\u0948\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0938\u0947 (Hint: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 MUn \/ Pn = MUm)
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0917) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0930\u094b\u0915 \u0926\u0947\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0916) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964
\n(\u0918) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u092c\u0928\u094d\u0926 \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964<\/p>\n

8. \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT<\/p>\n

\"NCERT
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0916) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0917) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 Y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0918) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 Y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f<\/p>\n

\"NCERT
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964
\n(\u0916) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0917) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 Y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f
\n(\u0918) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 Y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f<\/p>\n

11. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u092c
\n(\u0915) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948
\n(\u0916) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0917) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0918) \u0909\u092a\u0930\u094b\u0915\u094d\u0924 \u0915\u094b\u0908 \u0928\u0939\u0940\u0902<\/p>\n

12. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f
\n(\u0915) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u093f\u0935\u0947\u0915\u0936\u0940\u0932 \u0939\u0948 \u0964
\n(\u0916) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0917) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e \u0939\u0948
\n(\u0918) \u0909\u092a\u0930\u094b\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092d\u0940<\/p>\n

13. \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0922\u0932\u093e\u0928 …………. \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) – NRSny
\n(\u0916) + NRSny
\n(\u0917) – Pn\/Py
\n(\u0918) + Pn\/Py<\/p>\n

14. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923
\n(\u0915) Pn Qn + Py Qy = y
\n(\u0916) Pn Qn + Py Qy \u2264 y
\n(\u0917) Pn Qn + Py Qy \u2265 y
\n(\u0918) Pn Qn + Py Qy \u2260 y<\/p>\n

15. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u093e \u0922\u093e\u0932 (Slope of budget line) \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e \u092f\u0926\u093f
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u092f\u0947
\n(\u0916) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u092f\u0947
\n(\u0917) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f \u091c\u093e\u092f\u0947
\n(\u0918) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f \u091c\u093e\u092f\u0947<\/p>\n

16. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u093e \u0922\u093e\u0932 ——- \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) – MRSny
\n(\u0916) + MRSny
\n(\u0917) – Pn\/Py
\n(\u0918) + Pn\/Py<\/p>\n

17. \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e
\n(\u0915) \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940
\n(\u0916) \u092c\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940
\n(\u0917) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e x \u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0906\u0917\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0947\u0917\u0940\u0964
\n(\u0918) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e y \u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0906\u0917\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0947\u0917\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 18-22 \u0915\u093e \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\"NCERT
\n18. \u0915\u094c\u0928 \u0938\u093e \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0905\u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948? (\u0915) A
\n(\u0916) B
\n(\u0917) C
\n(\u0918) D<\/p>\n

19. \u0915\u094c\u0928 \u0938\u093e \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0906\u092f \u0915\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) A
\n(\u0916) C
\n(\u0917) D
\n(\u0918) E<\/p>\n

20. \u0915\u094c\u0928 \u0938\u093e \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) A
\n(\u0916) C
\n(\u0917) D
\n(\u0918) E<\/p>\n

21. \u0915\u093f\u0938 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 MRSxy > Pn\/Py
\n(\u0915) A
\n(\u0916) B
\n(\u0917) C
\n(\u0918) E<\/p>\n

22. \u0915\u093f\u0938 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 MRSxy < Pn\/Py
\n(\u0915) A
\n(\u0916) B
\n(\u0917) C
\n(\u0918) E<\/p>\n

23. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT<\/p>\n

24. \u092f\u0926\u093f \u090f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u0940 \u0906\u092f \u20b9 1000 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0935\u0939 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 x \u0914\u0930 y \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0928\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 \u20b9 2 \u0924\u0925\u093e \u20b9 5 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u093e \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?
\n(\u0915) 5Qn + 2Qy \u2264 1000
\n(\u0916) 2Qn + 5Qy \u2264 1000
\n(\u0917) 2Qn + 5Qy = 1000
\n(\u0918) 5Qn + 5Qy = 1000<\/p>\n

25. \u092f\u0926\u093f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 24 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u093e\u0930\u0940 \u0906\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0947 \u0924\u094b \u0935\u0939 x \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) 200
\n(\u0916) 500
\n(\u0917) 100
\n(\u0918) 1000<\/p>\n

26. \u092f\u0926\u093f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 24 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u093e\u0930\u0940 \u0906\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0947 \u0924\u094b \u0935\u0939y \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) 200
\n(\u0916) 500
\n(\u0917) 100
\n(\u0918) 1000<\/p>\n

27. \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 24 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 MRS., \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?
\n(\u0915) – 1000\/2
\n(\u0916) – 2\/1000
\n(\u0917) – 2\/5
\n(\u0918) – 5\/2<\/p>\n

28. \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u090f\u0915 \u0938\u0940\u0927\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e \u092f\u0926\u093f
\n(\u0915) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0917) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948
\n(\u0918) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

29. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 ……….. \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) \u0938\u0940\u0927\u093e
\n(\u0916) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0917) \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924
\n(\u0918) \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915<\/p>\n

30. \u092f\u0926\u093f \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0948\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948?
\n(\u0915) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0916) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0917) \u0917\u093f\u092b\u094d\u092b\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0918) \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941<\/p>\n

31. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930\u0964
\n(\u0915) \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940
\n(\u0916) \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964
\n(\u0917) \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947\u0917\u0940
\n(\u0918) \u0907\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u094b\u0908 \u0928\u0939\u0940\u0902<\/p>\n

32. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0915\u0941\u091a\u0928 \u0915\u092c \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930
\n(\u0916) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930
\n(\u0917) \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930
\n(\u0918) \u0906\u092f \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930<\/p>\n

33. \u0935\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u091c\u093f\u0928\u0915\u093e \u0906\u092f \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 ………… \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n(\u0915) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0916) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0917) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0918) \u0917\u093f\u092b\u094d\u092b\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941<\/p>\n

34. \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0916) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0917) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941
\n(\u0918) \u0917\u093f\u092b\u094d\u092b\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941<\/p>\n

35. \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b x \u0914\u0930 y \u0915\u0948\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0939\u0948\u0902?
\n(\u0915) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901
\n(\u0916) \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901
\n(\u0917) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901
\n(\u0918) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901<\/p>\n

36. \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930
\n(\u0915) \u0926\u093e\u0901\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u092c\u093e\u0901\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0917) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0918) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

37, \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0916\u093f\u0938\u0915\u093e\u0935 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n(\u0916) \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n(\u0917) \u0930\u0941\u091a\u093f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0964
\n(\u0918) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0915\u093e\u0930\u0915 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928<\/p>\n

38. \u092a\u094d\u0930\u091a\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930
\n(\u0915) \u0926\u093e\u0901\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0947\u0917\u093e
\n(\u0916) \u092c\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0947\u0917\u093e
\n(\u0917) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u093e
\n(\u0918) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0915\u0941\u091a\u0928 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

39. \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u094b \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935
\n(\u0916) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935
\n(\u0917) \u0906\u092f \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935
\n(\u0918) \u0907\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u094b\u0908 \u0928\u0939\u0940\u0902<\/p>\n

40. \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c \u0917\u0908\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0947\u0917\u093e?
\n(\u0915) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u0943\u0924 \u0939\u094b\u0917\u0940
\n(\u0916) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0917\u0940
\n(\u0917) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u0902\u0915\u0941\u091a\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0917\u0940
\n(\u0918) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940<\/p>\n

41. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930
\n\"NCERT<\/p>\n

42. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u092c \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0948\u0938\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e?
\n(\u0915) \u0938\u0940\u0927\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0964
\n(\u0916) \u0915\u094d\u0937\u0948\u0924\u093f\u091c \u0930\u0947\u0916\u093e
\n(\u0917) \u0906\u092f\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0905\u0924\u093f\u092a\u0930\u0935\u0932\u092f \u0964
\n(\u0918) \u0924\u093f\u0930\u091b\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e<\/p>\n

43. \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) EDp = 0
\n(\u0916) EDp > 1
\n(\u0917) EDp < 1 (\u0918) EDp = \u221e 44. \u092f\u0926\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0939\u0940 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940? (\u0915) ED = 0 (\u0916) ED > 1
\n(\u0917) EDy < 0
\n(\u0918) ED = \u221e<\/p>\n

45. \u090f\u0915 \u0938\u0940\u0927\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0916) \u0905\u0928\u0902\u0924
\n(\u0917) \u090f\u0915
\n(\u0918) \u090f\u0915 \u0938\u0947 \u0915\u092e<\/p>\n

46. \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n(\u0915) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0916) \u0905\u0928\u0902\u0924
\n(\u0917) \u0907\u0915\u093e\u0908
\n(\u0918) \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0915\u092e<\/p>\n

47. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092c\u0922\u093c \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n(\u0915) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0916) \u0905\u0928\u0902\u0924
\n(\u0917) \u0907\u0915\u093e\u0908
\n(\u0918) \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0915\u092e<\/p>\n

48. \u091c\u092c \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 -\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0902\u0924\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n(\u0915) \u0907\u0915\u093e\u0908
\n(\u0916) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0917) \u0905\u0928\u0902\u0924
\n(\u0918) \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915<\/p>\n

49. \u092f\u0926\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947 \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n(\u0915) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0916) \u0905\u0928\u0902\u0924
\n(\u0917) \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0915\u092e
\n(\u0918) \u0907\u0915\u093e\u0908<\/p>\n

50. \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0935 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?
\n(\u0915) 0.5
\n(\u0916) 1
\n(\u0917) 2
\n(\u0918) 1.5<\/p>\n

51. \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0948?
\n\"NCERT
\n(\u0915) EDp > 1
\n(\u0916) EDp < 1
\n(\u0917) EDp = 1
\n(\u0918) EDp = 0<\/p>\n

52. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 10% \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u0938\u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u092d\u0940 10% \u092c\u0922\u093c \u0917\u092f\u093e \u0924\u094b \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0948?
\n(\u0915) EDp = 1
\n(\u0916) EDp = 0
\n(\u0917) EDp < 1 (\u0918) EDp > 1<\/p>\n

53. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u0940 \u092f\u0926\u093f
\n(\u0915) \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u094b
\n(\u0916) \u0909\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0938\u094d\u0925\u0917\u093f\u0924 \u0928 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0964
\n(\u0917) \u0935\u0939 \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u094b\u0964
\n(\u0918) \u0909\u092a\u0930\u094b\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092d\u0940<\/p>\n

54. \u091c\u094d\u092f\u093e\u092e\u093f\u0924\u093f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930, \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n(\u0915) 0
\n(\u0916) 1
\n(\u0917) \u221e
\n(\u0918) 2<\/p>\n

55. \u0926\u0935\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f
\n(\u0915) \u092f\u0939 \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u0907\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0938\u094d\u0925\u0917\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0917). \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0902
\n(\u0918) \u0909\u092a\u0930\u094b\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092d\u0940<\/p>\n

56. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n(\u0915) \u0926\u093f\u092f\u093e\u0938\u093f\u0932\u093e\u0908
\n(\u0916) \u092a\u093e\u0928\u0940
\n(\u0917) \u0938\u0941\u0908
\n(\u0918) \u0926\u0942\u0927<\/p>\n

\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930
\n1. (\u0917)
\n2. (\u0917)
\n3. (\u0917)
\n4. (\u0916)
\n5. (\u0915)
\n6. (\u0916)
\n7. (\u0915)
\n8. (\u0917)
\n9. (\u0915)
\n10. (\u0917)
\n11. (\u0915)
\n12. (\u0917)
\n13. (\u0915)
\n14. (\u0916)
\n15. (\u0916)
\n16. (\u0917)
\n17. (\u0915)
\n18. (\u0918)
\n19. (\u0916)
\n20. (\u0918)
\n21. (\u0915)
\n22, (\u0916)
\n23. (\u0915)
\n24. (\u0916)
\n25. (\u0916)
\n26. (\u0915)
\n27. (\u0917)
\n28. (\u0917)
\n29. (\u0917)
\n30. (\u0915)
\n31. (\u0917)
\n32. (\u0915)
\n33. (\u0916)
\n34. (\u0918)
\n35. (\u0916)
\n36. (\u0917)
\n37, (\u0918)
\n38. (\u0915)
\n39. (\u0917)
\n40. (\u0915)
\n41. (\u0918)
\n42. (\u0917)
\n43. (\u0917)
\n44. (\u0918)
\n45. (\u0917)
\n45. (\u0917)
\n46. (\u0916)
\n47. (\u0918)
\n48. (\u0916)
\n49. (\u0918)
\n50. (\u0915)
\n51. (\u0916)
\n52. (\u0917)
\n53. (\u0918)
\n54 (\u0915)
\n55. (\u0918)
\n56. (\u0918)<\/p>\n

II. \u0932\u0918\u0941 \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (Short Answer Questions)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0914\u0930 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2011)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0935\u0948\u0938\u0947-\u0935\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0907\u0938\u0940 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0924\u0925\u093e \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948
\n(i) \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0930\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(iii) \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e | \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u0938\u092e\u091d\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948-
\n\"NCERT
\n\u0907\u0938 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 5\u0935\u0940\u0902 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964 6\u0920\u0940\u0902 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0939\u0948\u0964 \u0928\u0935\u0940\u0902 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0940 \u0924\u0925\u093e \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u0917\u0908\u0964
\n\"NCERT
\n\u0907\u0938 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0924\u0915 TU \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0926\u0930 \u092a\u0930 \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948 \u0905\u0924: MU \u0918\u091f \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u0948\u0964
\n\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u092a\u0930 TU \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924\u0930 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 B \u092a\u0930 MU \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u0948\u0964
\n\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 TU \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0932\u0917\u093e \u0905\u0924\u0903 MU \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (All India 2011, Delhi 2013, 14)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u2018\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e’ \u0938\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u0939\u0948? \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2011)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\u0939\u094d\u092e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e – \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u092c\u093e \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u091c\u092c \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u092c \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e\u090f\u0902
\n(i) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092e\u093e\u0928\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0917\u093f\u0932\u093e\u0938 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0928 \u0915\u093f \u090f\u0915 \u092c\u0942\u0902\u0926 \u092f\u093e \u090f\u0915 \u091a\u092e\u094d\u092e\u091a \u092a\u093e\u0928\u0940\u0964
\n(ii) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u092f\u094b\u0917 \u0928\u093f\u0930\u0902\u0924\u0930 \u0939\u0948?
\n(iii) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u092d\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\"NCERT
\n\u092f\u0939\u093e\u0901 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e\u0908 \u091c\u093e \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u091c\u093e \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0918\u091f\u0924\u0947-\u0918\u091f\u0924\u0947 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0909\u092a\u0930\u093e\u0928\u094d\u0924 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u092f\u0947 \u0917\u090f \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0935\u0947 \u0936\u0924\u0947\u0902 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f, \u091c\u093f\u0928\u0938\u0947 \u092f\u0939 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0947\u0917\u093e\u0964 (Delhi 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092f\u0939 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0923\u092f \u0915\u0948\u0938\u0947 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0947? (All India 2014, Delhi 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u090f\u0915 \u0910\u0938\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0906\u092f \u0915\u094b \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\/\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0939 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0947\u0964 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u092c \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u092a\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e x \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0964 \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902, \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u092c,
\n\"NCERT
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2013, 2014)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092f\u0939 \u092e\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0915\u093f \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u0947 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0906\u092f \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0909\u0938 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0901
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 x \u0914\u0930 y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u093e \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f \u0918\u091f \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (All India 2012)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0915\u0948\u0938\u0947 \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0917\u093f\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964 (Foreign 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\u0910\u0938\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0939 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 5 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u0905\u0924\u0903 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 = \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 6, \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0935\u0939 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964 * \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2012)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 3 \u0914\u0930 3 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0939 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0926\u093f\u0916\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 * \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (All India 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\"NCERT
\n\u0905\u0924\u0903 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 4 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 7. \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (All India 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948? (Foreign 2013)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0914\u0930 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0915\u0940\u091c\u093f\u092f\u0947\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f – \u092f\u0939 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u0947\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0939\u094b\u0964
\n\u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e – \u091c\u092c \u0907\u0928 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0930\u0947\u0916\u093e \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0926\u094b\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0930\u0947\u0916\u093e\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u094b \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 – \u092e\u093e\u0928 \u0932\u094b \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u20b9 40 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0909\u0938\u0947 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0928\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u20b9 5 \u0924\u0925\u093e \u20b9 10 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 8. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u092f\u0939 \u0926\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0915\u092c \u0916\u093f\u0938\u0915 \u0938\u0915\u0924\u0940 ? (All India 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0906\u092f \u0924\u0925\u093e \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0938\u092e\u0942\u0939\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0925 \u0915\u094b \u091c\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094b \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u092f\u0939 \u0926\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u092f\u0947, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0914\u0930 \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940\u092c\u0926\u094d\u0927 (\u0915\u094d\u0930\u092e\u0938\u0942\u091a\u0915) \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u093e \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n1. \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u092a\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947- 2, 4, 6, 8 \u092f\u0942\u091f\u093f\u0932 \u0906\u0926\u093f\u0964\u0964 \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940\u092c\u0926\u094d\u0927 (\u0915\u094d\u0930\u092e\u0938\u0942\u091a\u0915) \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092e\u093e\u092a\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a \u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0938\u094d\u0924\u0930 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0915\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u092f\u0939 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0924\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0915\u093f \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0902\u0916\u0947, \u0915\u0942\u0932\u0930 \u0914\u0930 \u090f\u0938\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0935\u0939 \u092f\u0939 \u092c\u0924\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0902\u0916\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0942\u0932\u0930 \u090f\u0935\u0902 \u0915\u0942\u0932\u0930 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090f\u0938\u0940 \u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0935\u0939 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0915\u094d\u0930\u092e\u092c\u0926\u094d\u0927 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n2. \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u090f\u0932\u094d\u092b\u0930\u094d\u0921 \u092e\u093e\u0930\u094d\u0936\u0932 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0940 \u0917\u0908, \u091c\u092c\u0915\u093f \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940\u092c\u0926\u094d\u0927 (\u0915\u094d\u0930\u092e\u0938\u0942\u091a\u0915) \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0939\u093f\u0915\u094d\u0938 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0940 \u0917\u0908\u0964
\n3. \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0905\u0935\u093e\u0938\u094d\u0924\u0935\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940\u092c\u0926\u094d\u0927 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0935\u093e\u0938\u094d\u0924\u0935\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964
\n\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923- \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e
\n\"NCERT
\n\u0915\u094d\u0930\u092e\u092c\u0926\u094d\u0927 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e-
\n\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e > \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e
\n\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e < \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 z \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0964
\n\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e = \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 u \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 10. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948? \u0935\u0939 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e\u0901 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948? (All India 2013)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092f\u0939 \u0935\u0939 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0928 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0906\u092f \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0906\u092f \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u092c\u093f\u0928\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0915\u093f\u090f \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u0938\u0902\u092d\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u092d\u0940 \u0926\u094b \u091a\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0910\u0938\u093e \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b \u0915\u093f 3 \u0915\u0947 \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930 y \u092c\u0922\u093c\u0947 \u0924\u0925\u093e y \u0915\u0947 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 x \u0918\u091f\u0947 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e\u0902 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 11. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u090f\u0915 \u0938\u0940\u0927\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u090f\u0915 \u0938\u0940\u0927\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0924\u0925\u093e \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0939\u094b\u0964 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u0922\u0932\u093e\u0928 = -Px\/Py
\nPx \u0924\u0925\u093e Py \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u090f\u0935\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0939\u0948, \u0905\u0924\u0903 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u090f\u0915 \u0938\u0940\u0927\u0940 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 12. \u090f\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u2018\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930’ \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2012)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0926\u0930 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (All India 2013)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2013)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0909\u0938 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948,
\n\u091c\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0907\u091a\u094d\u091b\u0941\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 = \\(\\frac { \\Delta Y }{ \\Delta X }\\) \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u092e\u091d\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 5 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 4 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0924\u0940\u0938\u0930\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 3 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u091b\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0925\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 2 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0902 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092a\u093e\u0902\u091a\u0935\u0940\u0902 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 1 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 (MRD, \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u0939 \u0915\u092e \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0939\u094d\u0930\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0936\u0940\u0932 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e
\n\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 13. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u093e \u0938\u094d\u0924\u0930 \u090a\u0902\u091a\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948? (Delhi 2012)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u092e\u093e\u0928\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u0926\u0940\u091c\u093f\u092f\u0947\u0964 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u092f\u0947 \u0915\u093f \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0938\u094d\u0924\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948? (All India 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0915\u093e \u0930\u0947\u0916\u093e\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930\u093f\u092f \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0902 \u092f\u0939 \u0909\u0928 \u0938\u092d\u0940 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941\u0913\u0902 \u0915\u094b \u091c\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0910\u0938\u0947 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u093e \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u094d\u0924\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928\u0947 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u093e \u0938\u094d\u0924\u0930 \u0939\u0948 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u091b\u0941 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u090a\u0901\u091a\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u093e \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0939\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0928\u093f\u0939\u093f\u0924\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0938\u0915\u093e\u0930\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u092e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0938\u0947 \u091c\u094d\u092f\u093e\u0926\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0926\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u096614. \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u0939\u0948? \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0915\u093e \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948? (Foreign 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0926\u093e \u0915\u092e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902, \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u0938\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0926\u094b \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 \u0926\u093f\u092f\u0947 \u091c\u093e\u090f\u0902 (10, 8), (10, 10) \u0924\u094b \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u094d\u0917\u0924 \u0935\u0939 (10, 10) \u0915\u094b (10, 8) \u0938\u0947 \u0915\u0939\u0940\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0926\u0947\u0917\u093e\u0964
\n\u0926\u093e\u0901\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938 \u092a\u0930 \u092f\u093e \u0924\u094b x \u0938\u092e\u093e\u0928 y \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092f\u093e y \u0938\u092e\u093e\u0928 x \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092f\u093e x \u090f\u0935\u0902 y \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u096615. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2013, 2014)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u0947 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u0914\u0930 \u0907\u0928 \u0936\u0930\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0940\u091b\u0947 \u0914\u091a\u093f\u0924\u094d\u092f \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2013)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0938\u0947 \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0908\u0937\u094d\u091f\u0924\u092e \u091a\u092f\u0928 \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0924\u092c \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0924\u092c \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n(\u0915) IC \u0915\u093e \u0922\u0932\u093e\u0928 = \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u0922\u0932\u093e\u0928
\n(\u0916) \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0909\u0938 \u092c\u093f\u0902\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0901 MRS (\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0930) = Px\/Py
\n\u0905\u092c \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u0943\u0924 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902
\n\"NCERT
\n(\u0916) \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0928\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 (MRS) \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0905\u0917\u0932\u0940 | \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 3 \u0915\u0940 \u0915\u092e \u0938\u0947 \u0915\u092e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0907\u091a\u094d\u091b\u0941\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e | \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u094b \u0928\u0940\u091a\u0947 \u090f\u0915 \u0930\u0947\u0916\u093e\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0905\u092a\u0928\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u0939 \u092e\u093e\u0928\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0906\u092f \u0915\u094b \u0935\u0947\u0935\u0932 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 = \u0924\u0925\u093e y \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 Px \u0924\u0925\u093e Py \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948, \u091c\u0939\u093e\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0936\u0930\u094d\u0924\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0939\u094b \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d
\n(i) Pn\/Py = MRDxy
\n(ii) \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0902\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 16. \u090f\u0915 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0907\u090f
\n(\u0915) \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928
\n(\u0916) \u0905\u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928
\n(\u0917) \u0910\u0938\u0947 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0906\u092f \u0916\u0930\u094d\u091a \u0939\u094b \u0930\u0939\u0940 \u0939\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 17. \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093f\u0928\u094d\u0939\u0940\u0902 \u0924\u0940\u0928 \u0915\u093e\u0930\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0915\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948? \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0938\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948? \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u0947\u0902 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948? \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0938\u0939\u093f\u0924 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0915\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n(i) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f
\n(ii) \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 (Delhi 2012, 2014)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n(i) \u0905\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0914\u0930 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917
\n(ii) \u0915\u094d\u0930\u0947\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 (Delhi 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u0917 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0902
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 (\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915)- \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0906 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924- \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n(i) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 ( \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) \u0935\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0935\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u091a\u093e\u092f \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0949\u092b\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u091a\u093e\u092f \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0949\u092b\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u092a\u0941\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 (\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) \u0935\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u091c\u094b \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0925 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902, \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0926\u0942\u0927 \u0914\u0930 \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0917) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f- \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(i) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 ( \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u0928\u093f\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 (\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0918) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e ( \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915)- \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0924\u0925\u093e\u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0905\u0928\u0941\u0915\u0942\u0932 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u0942\u0932 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0906\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 18. \u0928\u093f\u092e\u094d\u092e\u0915\u094b\u091f\u093f (\u0918\u091f\u093f\u092f\u093e) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0914\u0930 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u093e \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (All India 2012)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0914\u0930 \u090f\u0915 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f\u0964 \u0915\u094d\u092f\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u091c\u094b \u0915\u093f \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0938\u092d\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948? \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (Delhi 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 – \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0939\u0928\u093e \u0917\u0932\u0924 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0942\u091a\u093f \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0936\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 x \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0936\u094d\u0930\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d \u0964 y \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0938\u093e\u092a\u094d\u0924\u093e\u0939\u093f\u0915 \u092c\u093e\u091c\u093c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093f\u0932\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u094d\u0930 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0924\u0925\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 19. \u2018\u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0910\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0932\u0917\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0905\u0924\u0903 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0939 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f, \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0930\u093f\u092b\u093e\u0907\u0928\u094d\u0921 \u0924\u0947\u0932 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0926\u0947\u0938\u0940 \u0918\u0940 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u093e \u0926\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0930\u093f\u092b\u093e\u0907\u0928\u094d\u0921 \u0924\u0947\u0932 \u090f\u0915 \u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948, \u091c\u092c\u0915\u093f \u0926\u0947\u0938\u0940 \u0918\u0940 \u090f\u0915 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u092c\u0938 \u0915\u0940 \u092c\u091c\u093e\u092f \u0915\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0930\u0928\u093e \u092a\u0938\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092c\u0938 \u0938\u0947 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0930\u0928\u093e\u0964 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u2018\u0918\u091f\u093f\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941’ \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 20. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948? \u090f\u0915 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u092f\u0926\u093f \u0905\u0928\u094d\u092f \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947\u0902 \u0924\u094b \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0915\u0941\u091a\u0928 \u0906 \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u0943\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e\u090f\u0901
\n1. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u093f\u0935\u0947\u0915\u0936\u0940\u0932 \u0939\u0948\u0964
\n2. \u0905\u0928\u094d\u092f \u092c\u093e\u0924\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947-
\n(\u0915) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947,
\n(\u0916) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947\u0964
\n(\u0917) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0928\u093f\u0915\u091f \u092d\u0935\u093f\u0937\u094d\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u0928\u093e \u0928 \u0930\u0916\u0924\u093e \u0939\u094b\u0964
\n(\u0918) \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947\u0964
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 – \u092f\u0939 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u094b \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e\u092c\u0926\u094d\u0927 \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924\u093f\u0915\u0930\u0923 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\"NCERT
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 – \u092f\u0939 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u093e \u0930\u0947\u0916\u093e\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924\u093f\u0915\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0926\u093f\u092f\u0947 \u0917\u092f\u0947 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 21. \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0917\u093f\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u093f\u0938\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0916\u0930\u0940\u0926\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0922\u0932\u093e\u0928 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0922\u0932\u093e\u0928 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0917\u093f\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902
\n1. \u0939\u094d\u0930\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e – \u0907\u0938 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0935\u0948\u0938\u0947-\u0935\u0948\u0938\u0947 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0939\u094b\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0915\u092e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0915\u092e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n2. \u0906\u092f \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 – \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092b\u0932\u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u0915\u094d\u0930\u0947\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0938\u0947 \u0906\u092f \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0915\u094d\u0930\u0947\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924\u0964
\n3. \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 – \u091c\u092c \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0938\u094d\u0924\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u093e \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f, \u091c\u092c \u0915\u094b\u0932\u0917\u0947\u091f \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u092a\u0947\u092a\u094d\u0938\u094b\u0921\u0947\u0902\u091f \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0938\u094d\u0924\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0915\u094b\u0932\u0917\u0947\u091f \u0915\u093e \u092a\u0947\u092a\u094d\u0938\u094b\u0921\u0947\u0902\u091f \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n4. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e – \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u094b\u0917 \u0909\u0938\u0947 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u0935\u0939\u0928 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924\u0964 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0914\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 22. \u0915\u0941\u091b \u0910\u0938\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0914\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u092a\u0935\u093e\u0926 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0915\u0941\u091b \u0910\u0938\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u092c \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0917\u093f\u092b\u094d\u092b\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902\/\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e\u0938\u0942\u091a\u0915 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(i) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e\u0938\u0942\u091a\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 – \u092f\u0939 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u092a\u094d\u0930\u094b. \u092c\u0947\u092c\u0932\u0928 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0915\u0941\u091b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0910\u0938\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0938\u093e\u092e\u093e\u091c\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e \u092a\u094d\u0930\u092c\u0932 6 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0935\u0947\u092c\u0932\u0947\u0928 \u0928\u0947 \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e\u0938\u0942\u091a\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u091c\u094d\u091e\u093e \u0926\u0940\u0964 \u092f\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 E\u093f \u0938\u092e\u093e\u091c \u092e\u0947\u0902 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0916\u0930\u0940\u0926\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 | \u091c\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092d\u0940 \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u0917\u093f\u092b\u094d\u092b\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 – \u092f\u0947 \u0910\u0938\u0940 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u0915\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0906\u092f \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0918\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u093e\u092e\u0932\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0914\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(iii) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0917\u0941\u0923\u0935\u0924\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u0938\u0942\u091a\u0915- \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u094b \u0917\u0941\u0923\u0935\u0924\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u0942\u091a\u0915 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u092c \u092d\u0940 | \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u0905\u0935\u0936\u094d\u092f \u0939\u0940 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0917\u0941\u0923\u0935\u0924\u094d\u0924\u093e \u092c\u0947\u0939\u0924\u0930 \u0939\u0948\u0964
\n(iv) \u0906\u092a\u093e\u0924\u0915\u093e\u0932\u0940\u0928 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f- \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0906\u092a\u093e\u0924\u0915\u093e\u0932\u0940\u0928 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u091c\u0948\u0938\u0947 \u092f\u0941\u0926\u094d\u0927, \u0938\u0942\u0916\u093e, \u092c\u093e\u0922\u093c \u0906\u0926\u093f \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 23. \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 24. \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0917\u0924 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0914\u0930 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0917\u0924 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u0947 \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0917\u0924 \u0915\u094d\u0930\u0947\u0924\u093e \u0915\u0940 (\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940) \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u090f\u0915 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0938\u092e\u092f\u093e\u0935\u0927\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 – \u092f\u0939 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092d\u0940 \u0915\u094d\u0930\u0947\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u091a\u093e\u092f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0938\u092d\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932\u0915\u0930 \u090f\u0915 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0938\u092e\u092f \u0905\u0935\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0907\u091a\u094d\u091b\u0941\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939 \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0924\u0940\u0928 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902
\n\"NCERT
\n\u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 \u092f\u0939 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0917\u0924 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u092f\u094b\u0917 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 25. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 26. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0915\u0941\u091a\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 27. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0907\u0938\u0947 \u092e\u093e\u092a\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0935\u093f\u0927\u093f \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0938\u0939\u093f\u0924 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092e\u093e\u092a \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092e\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0915\u093e \u091a\u093f\u0939\u094d\u0928 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u090f\u0935\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0935\u093f\u0927\u093f – \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0935\u093f\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u092b\u0932\u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u093e \u092e\u093e\u092a \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 28. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0915\u092c \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948? (All India 2013)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092a\u093e\u0901\u091a \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n1. \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp = 0)
\n2. \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp < 0) 3. \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 (EDp = 1) 4. \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp > 1)
\n5. \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp = \u221e)
\n1. \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp = 0) – \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0928 \u0939\u094b \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n2. \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp < 1) – \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u094b, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n3. \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 (EDp = 1) – \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0932\u094d\u0915\u0941\u0932 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b, \u0924\u094b \u092f\u0947 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0932\u094b\u091a\u0936\u0940\u0932 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0906\u092f\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0905\u0924\u093f\u092a\u0930\u0935\u0932\u092f (Rectanguler Hyperbola) \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n4. \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp > 1) – \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b, \u0924\u094b \u0907\u0938\u0947 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u0940 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n5. \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 (EDp = 0) – \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093f\u0928\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 29. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0938\u0947 \u0915\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 (Delhi 2013)
\n(i) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u0947
\n(ii) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u0943\u0924\u093f \u0938\u0947
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093f\u0928\u094d\u0939\u0940\u0902 \u0926\u094b \u0915\u093e\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n(i) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u0947 – \u0928\u093f\u0915\u091f\u0924\u092e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u091c\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u092c \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0909\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u093e\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0915\u091f\u0924\u092e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0947, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u0915\u092e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0930\u0947\u0932\u0935\u0947\u0964
\n(ii) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u0943\u0924\u093f- \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0939\u0948\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0928\u092e\u0915, \u092e\u093f\u091f\u094d\u091f\u0940 \u0915\u093e \u0924\u0947\u0932, \u092e\u093e\u091a\u093f\u0938, \u092a\u093e\u0920\u094d\u092f\u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915, \u092b\u0932, \u0938\u092c\u094d\u091c\u093f\u092f\u093e\u0901 \u0906\u0926\u093f \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0913\u0930 \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0935\u093f\u0932\u093e\u0938\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u0940\u092e\u0924\u0940 \u0917\u0939\u0928\u0947, \u0907\u0932\u0948\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u094b\u0928\u093f\u0915 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0906\u0926\u093f \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0938\u094d\u0925\u0917\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e, \u091c\u092c\u0915\u093f \u0935\u093f\u0932\u093e\u0938\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0938\u094d\u0925\u0917\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 30. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092a\u094d\u0930\u094b. \u092e\u093e\u0930\u094d\u0936\u0932 \u0928\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0924\u0925\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u092a\u093e\u0926\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0924\u0940\u0928 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0935\u0932\u094b\u0915\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e
\n(i) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0939\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 – \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092c\u0922\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0938\u0939\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 – \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092f\u093e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0947 \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(iii) \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0939\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 – \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 0 \u0938\u0947 A \u0924\u0915 EDp < 1 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092c\u0922\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0938\u0947 B \u0924\u0915 EDp = 1 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0964 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 B \u0938\u0947 C \u0924\u0915, EDp > 1 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0918\u091f\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

III. \u0926\u0940\u0930\u094d\u0918 \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (Long Answer Questions)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 x \u0914\u0930 y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0924\u0930 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0924\u093e \u091a\u0932\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0914\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940? \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (All India 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0905\u092a\u0928\u0940 \u0938\u093e\u0930\u0940 \u0906\u092f \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 x \u0914\u0930 y \u092a\u0930 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u092a\u0924\u093e \u091a\u0932\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f (Foreign 2014)
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT
\n\u0915\u093e \u0918\u091f\u0928\u093e \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u0915\u094b\u0908 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0923 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u094b \u0924\u092c \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c x \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092c\u0922\u0947\u0964 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0935\u0948\u0938\u0947-\u0935\u0948\u0938\u0947 \u0909\u0938\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0939 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0938\u0939\u091c\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0938\u092e\u091d\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u0905\u0924\u0903 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 4 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 5 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u092a\u0930 1 \u0967 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932
\n\u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0930 1 \u0969 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092f\u0926\u093f \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f P, \u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u092a\u0930 1 \u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0917\u0940 MVn \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u093e \u0924\u0925\u093e MVy \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092a\u0941\u0928\u0903 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930 \u0932\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0914\u0930 y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0924\u0930 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u092a\u0924\u093e \u091a\u0932\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0914\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT
\n\u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u0915\u094b\u0908 \u0935\u0936 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f\u0964 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0924\u092c \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u0940 \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u096a \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u092a\u0930 1 \u0969 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 3 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e y \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 x \u092a\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0950 \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0917\u0940, MUx \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0913\u0930, \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 9 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u096a \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u0924\u092c \u0930\u094b\u0915 \u0926\u0947\u0917\u093e \u091c\u092c
\n\"NCERT
\n\u0905\u0924\u0903 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 4 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 3 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 5 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0924\u0925\u093e \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u090f\u0901\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0924\u092c \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948
\n(i) \u091c\u092c \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 1 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e
\n\u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0924\u0940\u0928 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2011, All India 2013)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0908 \u0924\u0940\u0928 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0901\u0964 (All India 2011, Foreign 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u090f\u0915 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 (\u0905) \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e; \u0914\u0930 (\u0916) \u0909\u0924\u094d\u0924\u0932 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948? (All India 2011, Foreign 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0940 3 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0902
\n1. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 – \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0940, \u0906\u0927\u093e\u0930\u092d\u0942\u0924 | \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e 51 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0909\u0938\u0947 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u093e \u0909\u091a\u094d\u091a > \u0938\u094d\u0924\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0928\u093f\u0939\u093f\u0924\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0915\u092d\u0940 \u092d\u0940 \u0939\u0942 3\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0925\u0935\u093e \u0935\u0939 \u0915\u092d\u0940 \u092d\u0940 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0902\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\nA \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0938\u094d\u0924\u0930 = B \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0938\u094d\u0924\u0930
\nA \u0924\u0925\u093e B \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u092e\u0947\u0902, \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092c\u0922\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 X \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0905\u0935\u0936\u094d\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964
\n\u091a\u0942\u0902\u0915\u093f IC \u092a\u0930 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u092f\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0939\u0948, IC \u0915\u093e \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n2. \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 – \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u092c \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u094b\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0939\u092e \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0918\u091f\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0928\u093f\u0939\u093f\u0924\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u0940\u092e\u093e\u0902\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940 > \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0917\u093f\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0902\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0938\u0947 \u092f\u0939 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \\(\\frac { \\Delta Y }{ \\Delta X }\\) \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964
\nA \u0914\u0930 B \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0930\u0940 > B \u0914\u0930 C \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0930\u0940 > C \u0914\u0930 D \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0930\u0940\u0964
\n\u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u096a \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u096a \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u092c\u0932\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0906 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u092e\u0942\u0932 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0917\u093f\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0913\u0930, \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0967 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u092c\u0932\u0924\u093e \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0905\u0917\u0932\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u092e \u0938\u0947 \u0915\u092e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0907\u091a\u094d\u091b\u0941\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0926\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0939\u092e \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \\(\\frac { \\Delta Y }{ \\Delta Y }\\) (x \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f y \u0915\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917) \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0918\u091f\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \\(\\frac { \\Delta Y }{ \\Delta Y }\\) \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n3. \u0909\u091a\u094d\u091a \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0938\u094d\u0924\u0930 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u090f\u0915 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 y \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0924\u0947 x \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 (\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0938\u0947 B) \u092f\u093e x \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0939\u0924\u0947 y \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 (\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0938\u0947 C) \u092f\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 x \u0914\u0930 y \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 (\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0938\u0947 D) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0915\u092e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u0924\u093e \u0926\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0938\u0947 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947
\n(i) \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0914\u0930
\n(ii) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0947 \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (All India 2011)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930-\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0902 \u092f\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0909\u0938 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0907\u091a\u094d\u091b\u0941\u0915 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 = \\(\\frac { \\Delta Y }{ \\Delta X }\\) \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u092e\u091d\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 5 \u0907\u0915\u093e\u0908\u092f\u093e\u0901 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 4 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 * \u0915\u0940 \u0924\u0940\u0938\u0930\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 3 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u091b\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0925\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0964 \u0915\u0940 2 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0950 \u0915\u0940 \u092a\u093e\u0901\u091a\u0935\u0940\u0902 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 1 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930 (MRSxy) \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0932 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924\u094b\u0926\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u0939 \u0915\u092e \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0936\u0940\u0932 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923-\u092f\u0926\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 = \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 P0 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u0940 5 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0967 50 \u0939\u094b\u0917\u093e (10 x 5) \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 Pn x Qn, \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u00bb \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0967 5 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938\u0915\u0940 6 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0967 30 \u0939\u094b\u0917\u093e (5 x 6) \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 Py x Q \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0906\u092f \u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u092f\u093e \u0909\u0938\u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 Px Qx + Py Qy < y
\n\u092e\u093e\u0928 \u0932\u094b
\nPn = 22, Py = 5, y = 100
\n\u0924\u094b \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 2Qn + 5Qy < 100\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u092c\u093e\u090f\u0901 \u0938\u0947 \u0926\u093e\u090f\u0901 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u0947 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f\u0964 (Foreign 2012, All India 2014)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928\u0947 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u090f\u0901 \u0938\u0947 \u0926\u093e\u090f\u0901 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0915\u092e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u0938\u0928\u094d\u0926 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 (10, 8) \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 (10, 9) \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0926\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0938\u0947 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(i) \u092e\u0947\u0902 A \u0914\u0930 B \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e, \u0935\u0939 B \u0915\u094b A \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u0938\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(ii) \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0939 B \u0915\u094b A \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u0938\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(iii) \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0935\u0939 B \u0915\u094b A \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u0938\u0902\u0926 \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 B \u092a\u0930 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(i) \u092e\u0947\u0902 x \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0924\u0925\u093e 9 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(ii) \u092e\u0947\u0902 x \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0924\u0925\u093e \u096a \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(iii) \u092e\u0947\u0902 x \u0914\u0930 9 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 B \u092a\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930
\n(iv) \u092e\u0947\u0902 A \u0914\u0930 B \u092e\u0947\u0902 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 B \u092a\u0930 x \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u0924\u094b y \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 = \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u00bb \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0939\u094b \u0924\u094b \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092c\u093e\u090f\u0902 \u0938\u0947 \u0926\u093e\u090f\u0902 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0922\u0932\u0935\u093e\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0938\u0947 \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0907\u0937\u094d\u091f\u0924\u092e \u091a\u092f\u0928 \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u092f\u0939 \u0924\u092c \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925\u0924\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0932\u0947\u0937\u0923 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0905\u0925\u0935\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0924\u092c \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 7. \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948? \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u092c \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948? \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964 (All India 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0938\u0947 \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u0947\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0939\u094b\u0964
\n\u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 Pn Qn + Py Qy < y
\n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0940\u0928 \u0915\u093e\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948
\n(i) Pn \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n(ii) Py \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n(iii) y \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n(i) P\u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 – \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u094b \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u092a\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u092a\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964
\n\"NCERT
\n(ii) Py \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 – \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u092a\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u092a\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964
\n\"NCERT
\n(iii) \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 – \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u092d\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e BC \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928\u093e\u0902\u0924\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964 \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092c\u091c\u0947\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092c\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928\u093e\u0902\u0924\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 8. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u092f\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0914\u0930 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0906\u092e \u0906\u0926\u092e\u0940 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0930 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940\u0964 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u0939 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u0924\u094d\u092a\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092d\u093e\u0937\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0940\u0928 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0938\u092e\u093e\u0939\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902 – \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e, \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u0924\u0925\u093e \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u0924\u094d\u092a\u0930\u0924\u093e\u0964 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0935\u0939 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0938\u092e\u092f\u093e\u0935\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0915 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902
\n(i) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 (\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) – \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092f\u0926\u093f \u0905\u0928\u094d\u092f \u092c\u093e\u0924\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e\u0928
\n\"NCERT
\n(ii) \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 – \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n(\u0915) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 (\u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) – \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u090f\u0915 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902, \u0935\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947-\u0905\u092e\u0942\u0932 \u0926\u0942\u0927 \u0924\u0925\u093e \u092e\u0926\u0930 \u0921\u0947\u092f\u0930\u0940 \u0926\u0942\u0927 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0926\u093f \u0905\u092e\u0942\u0932 \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b \u092e\u0926\u0930 \u0921\u0947\u092f\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0905\u092e\u0942\u0932 \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092d\u0940 \u092e\u0926\u0930 \u0921\u0947\u092f\u0930\u0940 \u0915\u0940 \u0913\u0930 \u0906\u0915\u0930\u094d\u0937\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0902\u0917\u0947 \u0924\u0925\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924\u0964\u0964
\n\"NCERT
\n(\u0916) \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 (\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) – \u091c\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0925 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092a\u0942\u0930\u0915 \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093e\u0930 \u0914\u0930 \u0908\u0902\u0927\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0926\u093f \u0908\u0902\u0927\u0928 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u0940 \u0924\u094b \u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0964 \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0908\u0902\u0927\u0928 \u0915\u0947 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e\u0964 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0924\u0925\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924\u0964
\n\"NCERT
\n(iii) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f – \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0947\u0917\u093e \u0935\u0939 \u0907\u0938 \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0939 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948 \u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0915) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 ( \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 (\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915)-\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n(iv) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0942\u091a\u093f \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 (\u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915) – \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0942\u091a\u093f \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u0941\u0915\u0942\u0932 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u091c\u092c, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0930\u0942\u091a\u093f \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u0942\u0932 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092b\u0932\u0928 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948? \u0910\u0938\u0947 \u0926\u094b \u0915\u093e\u0930\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902 \u091c\u094b \u0915\u0947\u0935\u0932 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092b\u0932\u0928 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u0915 \u0924\u0924\u094d\u0935\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924, \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924, \u0930\u0942\u091a\u093f \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0906\u0926\u093f \u0938\u0947 \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0926\u094b \u0915\u093e\u0930\u0915 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902:
\n(\u0915) \u091c\u0928\u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u0906\u0915\u093e\u0930\u2013\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u091c\u0928\u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u091c\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940 \u0924\u0925\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u094b \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u091c\u0928\u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u091c\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u0940 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092d\u093e\u0930\u0924 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0926\u0947\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u0936\u093f\u0936\u0941 \u0909\u0924\u094d\u092a\u093e\u0926\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964
\n(\u0916) \u0906\u092f \u0915\u093e \u0935\u093f\u0924\u0930\u0923 – \u092f\u0926\u093f \u0906\u092f \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0935\u093f\u0924\u0930\u093f\u0924 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940 \u0914 \u0935\u093f\u0932\u093e\u0938\u093f\u0924\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0906\u092f \u0905\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0935\u093f\u0924\u0930\u093f\u0924 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0935\u093f\u0932\u093e\u0938\u093f\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940 \u0924\u0925\u093e \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u0928 \u0932\u094b\u0917 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0917\u0947\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 10. ‘\u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928’ \u0914\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928’ \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Foreign 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 :
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 11. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092e\u093e\u092a\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u091c\u094d\u092f\u093e\u092e\u093f\u0924\u0940\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0938\u092e\u091d\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u091c\u094d\u092f\u093e\u092e\u093f\u0924\u0940\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0938\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n(\u0918) A \u0924\u0925\u093e D \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938 \u092c\u0940\u091a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0930 \u092c\u093f\u0902\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0928\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0928\u093f\u091a\u0932\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e, \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930\u0940 \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u0921\u093c\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u0919) A \u0924\u0925\u093e d \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938 \u092c\u0940\u091a \u0939\u0930 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930, \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u093e \u0928\u093f\u091a\u0932\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e, \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930\u0940 \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u0947 \u0938\u0947 \u091b\u094b\u091f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 12. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0924\u0925\u093e \u092c\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u0940\u0928 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092c\u0924\u093e\u0907\u092f\u0947\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923-\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0926\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0924\u092c \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\u091c\u092c \u0915\u094d\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923
\n(i) \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f (\u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902) \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f | (\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902)
\n(ii) \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0924\u0925\u093e \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940
\n(iii) \u0930\u0942\u091a\u093f \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u0941\u0915\u0942\u0932 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n\"NCERT
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923-\u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u093e\u0908\u0902 \u0913\u0930 \u0924\u092c \u0916\u093f\u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0902-
\n(i) \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940-(\u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902) \u0924\u0925\u093e \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f (\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0915\u094b\u091f\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902)
\n(ii) \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928-\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0924\u0925\u093e \u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f\u0964
\n(iii) \u0930\u0942\u091a\u093f \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u0942\u0932 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 13. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u094b\u0964 (Delhi 2004, 09, 10 C)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0915 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902-
\n(\u0915) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u0943\u0924\u093f – \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u0943\u0924\u093f \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u091c\u0930\u0942\u0930\u0940 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0928\u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u092c\u0902\u0926 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e\u0964 \u0906\u0930\u093e\u092e\u0926\u093e\u092f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0914\u0930 \u092d\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u0916) \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927\u0924\u093e – \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0939 \u0909\u0928 \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091a\u0941\u0928 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0938\u093e\u092c\u0941\u0928 \u091f\u0942\u0925\u092a\u0947\u0938\u094d\u091f \u0906\u0926\u093f\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0902 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0915\u094b\u0908 \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0930\u0947\u0932\u0935\u0947\u0964
\n(\u0917) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u093e \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092d\u093e\u0917\u2013\u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0906\u092f \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092c\u0921\u093c\u093e \u092d\u093e\u0917 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0926\u0942\u0927, \u092a\u0947\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932, \u0915\u093f\u0930\u093e\u092f\u093e \u0906\u0926\u093f\u0964 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0906\u092f \u0915\u093e \u090f\u0915 \u091b\u094b\u091f\u093e \u092d\u093e\u0917 \u0935\u094d\u092f\u092f | \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u0947\u0938\u0947 \u092c\u0938\u0915\u0941\u0906, \u0938\u094d\u091f\u0947\u092a\u0932\u0930 \u092a\u093f\u0928 \u0906\u0926\u093f\u0964
\n(\u0918) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917\u2013\u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u092f\u093e \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u092c\u093f\u091c\u0932\u0940 \u0926\u0942\u0927 \u0906\u0926\u093f, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0915\u092e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 | \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0928\u092e\u0915, \u0926\u093f\u092f\u093e\u0938\u093f\u0932\u093e\u0908 \u0906\u0926\u093f\u0964
\n(\u0919) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u092f \u0915\u093e \u0938\u094d\u0924\u0930\u2013\u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0906\u092f \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0906\u092f \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092f\u093e \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0910\u0938\u0947 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0915\u094b\u0908 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924 \u092e\u0927\u094d\u092f\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947\u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(\u091a) \u0938\u094d\u0925\u0917\u0928 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u0928\u093e-\u091c\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092f\u093e \u0915\u094d\u0930\u092f \u092d\u0935\u093f\u0937\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u094d\u0925\u0917\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u092f\u0940 \u0915\u094d\u0930\u092f \u092d\u0935\u093f\u0937\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u094d\u0925\u0917\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0938\u0902\u092d\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u092f\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u091b) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u093e \u0938\u094d\u0924\u0930\u2013\u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0939\u0940\u0930\u093e, \u092a\u094d\u0932\u0948\u091f\u093f\u0928\u092e \u0906\u0926\u093f \u092f\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u092e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0938\u0941\u0908, \u0926\u093f\u092f\u093e\u0938\u093f\u0932\u093e\u0908 \u0906\u0926\u093f \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u091c\u0948\u0938\u0947: \u0926\u094b \u092a\u0939\u093f\u092f\u093e \u0917\u093e\u0921\u093c\u0940, \u0935\u0938\u094d\u0924\u094d\u0930 \u0906\u0926\u093f \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(\u091c) \u0938\u092e\u092f \u0905\u0935\u0927\u093f – \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u0903 \u0926\u0940\u0930\u094d\u0918 \u0915\u093e\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u092c\u0915\u093f \u0905\u0932\u094d\u092a\u0915\u093e\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0926\u0940\u0930\u094d\u0918\u0915\u093e\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a \u0922\u0942\u0901\u0922\u093c\u0928\u093e \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0906\u0938\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 14. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0947 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u094b
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093e \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0928\u093f\u0930\u094d\u0923\u092f \u0932\u0947\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 \u0939\u0948? \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u093e \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 \u0905\u0930\u094d\u0925\u0936\u093e\u0938\u094d\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0939\u0930 \u0909\u0938 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948, \u091c\u0939\u093e\u0901 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0928\u093f\u0930\u094d\u0923\u092f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0902\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0932\u093f\u092f\u0947 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n1. \u090f\u0915\u093e\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 – \u090f\u0915\u093e\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0915\u093e \u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u092a\u0930 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930 \u0930\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092a\u0930 \u0964 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u090f\u0915\u093e\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0915\u0930 \u0932\u093e\u092d \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092f\u0926\u093f \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u090f\u0915\u093e\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0925\u094b\u0921\u093c\u093e \u0915\u092e \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0924\u0925\u093e \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e\u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0947\u091a\u0915\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0932\u093e\u092d \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n2. \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0928\u0940\u0924\u093f \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 – \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0905\u092a\u0928\u093e \u092c\u091c\u091f \u092c\u0928\u093e\u0924\u0947 \u0938\u092e\u092f ‘\u0915\u0930\u0928\u0940\u0924\u093f’ \u0915\u093e \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u0923 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u0926\u0947\u0916\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0915\u0930 \u0906\u092f \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u0940, \u0905\u0924: \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0915\u0930 \u0915\u092e \u0924\u0925\u093e \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0915\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u0917\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964
\n3. \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 – \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0940 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964
\n4. \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u094d\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 – \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u094d\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924-\u0932\u094b\u091a \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u092f\u0926\u093f \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u094d\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0939\u092e \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0935\u0938\u0942\u0932 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941
\n\u092f\u0926\u093f \u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u094d\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0939\u092e \u0915\u092e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u0947 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

IV. \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (Solved Numerical Questions)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0906\u0915\u0932\u0928 \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0932\u093f\u0915\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092d\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 20 \u0939\u0948\u0964 \u0938\u0902\u091c\u0942 \u091c\u094b \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0915\u0940 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0936\u094c\u0915\u0940\u0928 \u0939\u0948 \u0935\u0939 4 \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0916\u093e \u091a\u0941\u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f\u0964 1 \u0967 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e 4 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0909\u0938\u0947 \u0914\u0930 \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0916\u093e\u0928\u0940 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u092f\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT
\n\u092f\u0926\u093f \u091a\u094c\u0925\u0940 \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e 80 \u092f\u0942\u091f\u093f\u0932 \u092e\u093f\u0932 \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u0914\u0930 \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0916\u093e\u0928\u0940 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u092f\u0926\u093f \u091a\u094c\u0925\u0940 \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e 80 \u092f\u0942\u091f\u093f\u0932 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0909\u0938\u0947 \u0914\u0930 \u091a\u0949\u0915\u0932\u0947\u091f \u0916\u093e\u0928\u0940
\n\u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u091c\u092c \u0924\u0915 MUn = 80 \u0928 \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0938\u0902\u091c\u0941 \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 100 \u0968 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0939 \u0907\u0928\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092c\u093e\u091c\u093e\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 5 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0924\u0925\u093e \u0967 10 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u0940 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u0902\u091c\u0942 \u0915\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0940 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0909\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0964
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u092f\u0926\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0924\u092c \u0915\u094d\u092f\u093e 10, 4 \u0914\u0930 8, 4 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0935\u0939 10, 4 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917 \u0915\u094b 8, 2 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915\u0924\u093e \u0926\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 7. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u092c\u091c\u091f \u0967 80 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0967 8 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 4 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 10 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0928 \u0905\u0902\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 8. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u092c\u091c\u091f \u0967 100 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 1 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u09674 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 2 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 5 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n(i) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923
\n(ii) \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u0922\u0932\u093e\u0928
\n(iii) \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u092a\u0930 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0926\u0930
\n(iv) \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0906\u092f x \u092a\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e
\n(v) \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0906\u092f } \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 y \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e
\n(vi) \u0926\u094b \u0905\u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u092f \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0935\u093f\u0927\u093f
\n\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 8 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u092e\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e 6% \u0915\u092e \u0939\u094b \u0917\u0908\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 10. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0967 5 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 40 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a (-)\/.5 \u0939\u0948\u0964 \u092c\u0924\u093e\u0907\u092f\u0947 \u0915\u093f | \u0935\u0939 \u0967 4 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0947\u0917\u093e?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 11. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 10% \u0917\u093f\u0930 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 100 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 120 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 12. \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 x \u0914\u0930 9 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 5% \u0917\u093f\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e 10% \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 9 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 20% \u092c\u0922\u093c\u0947 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0917\u093e?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 13, \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 10 \u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 20 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0915\u0940\u092e\u0924 10% \u0917\u093f\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 22 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 14. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 10% \u0917\u093f\u0930 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 100 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 120 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 15. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 20 \u0967 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 300 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 10% \u0917\u093f\u0930 \u091c\u093e\u090f \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 60 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (All India 2013)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 16. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u0947 15 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0918\u091f\u0915\u0930 \u0967 12 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092e\u0947\u0902 25 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u0940 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 17, \u091c\u092c \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 2 \u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917-\u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e 10 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a (-1) \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 10 \u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917-\u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0915\u0932\u0928 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2010)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 18. 7 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 12 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0967 6 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0935\u0939 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0967 72 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0935\u093f\u0927\u093f \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u091f\u093f\u092a\u094d\u092a\u0923\u0940 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 19. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 10 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 10 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 20 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0902 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0939 \u0969 200 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0935\u093f\u0927\u093f \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u091f\u093f\u092a\u094d\u092a\u0923\u0940 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (All India 2012)
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f
\n\u092a\u094d\u0930\u0966 20. \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940\u092e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0938\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\"NCERT
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 21. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 10% \u0915\u092e\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0909\u0938 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0916\u0930\u094d\u091a \u092e\u0947\u0902 5% \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u0917\u0908\u0964 \u0907\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u0939\u0947\u0902\u0917\u0947?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u0924\u094b \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 22. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0917\u093f\u0930 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0915\u093f\u092f\u0947 \u0917\u092f\u0947 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092a\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0947\u0917\u093e? \u090f\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0917\u093f\u0930 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924 \u0926\u093f\u0936\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0917\u093f\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u093e \u0924\u0925\u093e \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 23. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a (-)1 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0930 2 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 50 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 34 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947, \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0947\u0917\u093e?
\n\u0907\u0938\u0915\u093e \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092e\u093e\u092a\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 24. 7 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 8 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a (-)1 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 8\u0967 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940? \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u0915\u093e \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930 \u092e\u093e\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0940
\n\u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 25. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a – 0.4 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 5 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0947 \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0918\u091f\u0947\u0917\u0940? \u092a\u0930\u093f\u0915\u0932\u0928 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u093f\u0928\u094d\u0939\u0940\u0902 \u0926\u094b \u0915\u093e\u0930\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u096626. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a (-) \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u090f\u0915 \u0930\u0941\u092a\u092f\u093e \u0917\u093f\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 16
\n\u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 18 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0915\u0932\u0928 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 27. \u091c\u092c \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0930 10 \u0938\u0947 \u0918\u091f \u0915\u0930 \u0967 8 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 20 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c \u0915\u0930 24 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 ‘\u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f’ \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u0939 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a-\u0935\u094d\u092f\u092f \u0935\u093f\u0927\u093f \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e
\n(i) \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u0914\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b \u0924\u094b EDp < 1. (ii) \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b \u0914\u0930 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u0924\u094b EDp > 1.
\n\"NCERT<\/p>\n

V. \u0909\u091a\u094d\u091a \u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u091a\u093f\u0902\u0924\u0928 \u0915\u094c\u0936\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (HOTS Questions)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0938\u0939\u0940 \u092f\u093e \u0917\u0932\u0924? \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u092c \u092d\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092f\u0926\u093f \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f MU \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u0918\u091f \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948, \u091c\u092c\u0915\u093f \u091c\u092c TU \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b MU \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u091c\u092c \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0948\u0938\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u092c \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0926\u0930 \u092a\u0930 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u090f \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0924\u0915 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0947 \u0926\u0930 \u092c\u0922\u093c \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u091c\u092c \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0924\u0947-\u0918\u091f\u0924\u0947 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0918\u091f\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f 1 \u0967 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0915\u0947 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f’ \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u092e\u093e\u0928\u093e
\n\u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0939 1 \u0967 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092e\u093e\u092a\u0926\u0923\u094d\u0921 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0926\u0942\u0930\u0940 \u0915\u094b \u0915\u093f\u0932\u094b\u092e\u0940\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u092a\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0915\u093f\u0932\u094b\u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0939\u094b\u0928\u093e \u0905\u0924\u093f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930
\n\u0939\u0940 \u092e\u093e\u092a\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0930\u0939\u0928\u093e \u0905\u0924\u093f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u094c\u0928 \u0938\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930\u0903 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0935\u0939 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0915\u094b \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 MUx\/MUm = Px \u0907\u0938 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092a\u0930 \u0935\u0939 \u0928 \u0932\u093e\u092d \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0928 \u0939\u0940 \u0939\u093e\u0928\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0936\u0930\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0938\u092e\u091d \u0932\u0947\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0938\u092e\u091d \u0932\u0947\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u0930\u094d\u0924 \u0939\u0948 \u0915\u093f
\n\"NCERT
\n(ii) MUn \u0924\u0925\u093e MUy \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0918\u091f \u0930\u0939\u0947 \u0939\u094b\u0902\u0964
\n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n(i) \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u091f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0930\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n(iii) \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(iv) \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u093f\u0935\u0947\u0915\u0936\u0940\u0932 \u0939\u0948\u0964
\n(v) \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0924\u0925\u093e \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0915\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0917\u093e \u092f\u0926\u093f Pn \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0930\u0939\u0947 \u0924\u0925\u093e MUm \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT
\n\u0924\u092c \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u093e \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u096a \u0915\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947\u0902, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f Pn \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092a\u0941\u0928\u0903 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0939\u094d\u0930\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e\u093e\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0950 \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 7. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094b \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 (10, 6) \u0924\u0925\u093e (10, 8) \u092e\u0947\u0902 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0928\u0939\u0940\u0902, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0905\u092d\u093f\u092a\u094d\u0930\u093e\u092f \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0909\u0938\u0947 \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f\u093f \u0915\u0940 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0938\u094d\u0924\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915\u0926\u093f\u0937\u094d\u091f \u0905\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 (10, 6) \u0924\u0925\u093e (10, 8) \u092e\u0947\u0902 \u0924\u091f\u0938\u094d\u0925 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 8. \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094b \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u093e \u0938\u092e\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT
\n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u0923 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u094b \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 9. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0930\u0941\u092a\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0930\u0941\u092a\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0909\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u00bb \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0924\u092c \u0924\u0915 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u091c\u092c \u0924\u0915 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0926\u0930 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0928 \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0964
\n\"NCERT
\nMUn \u092c\u0922\u093c\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u0924\u0925\u093e MUy \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u092f\u0939 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093c\u093e\u092f\u0947\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 10, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u092c \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0930\u0941\u092a\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0950 \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0930\u0941\u092a\u092f\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u092a\u0930 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0909\u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0924\u092c \u0924\u0915 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f, \u091c\u092c \u0924\u0915 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0928 \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0964
\n\"NCERT
\nMUn \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u0924\u0925\u093e MUy \u092c\u0922\u093c\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u092f\u0939 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u092c \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947 \u0914\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092c\u0922\u093e\u092f\u0947\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 11. \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0924\u0925\u093e \u0905\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092f\u0926\u093f \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b \u0924\u094b \u0935\u0947 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092f\u0947 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902-\u092a\u0942\u0930\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u092f\u0926\u093f Pn \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0938\u0947 Qy \u092c\u0922\u093c\u0947 \u0924\u0925\u093e Pn \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 Qy \u0915\u092e \u0939\u094b \u0924\u094b x \u0914\u0930 y \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u091a\u093e\u092f \u0914\u0930 \u0915\u0949\u092b\u0940 (\u092f\u0939\u093e\u0901 Pn = x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924, Qy = y \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917) \u0905\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0935\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0902 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092a\u0930 \u0915\u094b\u0908 \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091a\u0940\u0928\u0940 \u0914\u0930 \u091a\u0936\u094d\u092e\u093e, \u092b\u0932 \u0914\u0930 \u091c\u0942\u0924\u0947 \u0906\u0926\u093f\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 12. \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092c \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0924\u092c \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u092c \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0938\u0947 \u0909\u0938\u0947 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0906\u0936\u093e \u0939\u094b\u0964 \u091c\u093f\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0924\u0941\u0937\u094d\u091f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u094d\u0937\u092e\u0924\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f | \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0930\u0916\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 13. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u092a\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u094b \u092e\u093e\u092a\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0930\u0941\u092a\u092f\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0905\u0932\u0917 \u0907\u0915\u093e\u0908 (\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0932\u0940\u091f\u0930) \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0928\u093f\u0930\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0932\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e \u0924\u094b \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u094b \u092c\u093e\u0930-\u092c\u093e\u0930 \u0932\u093f\u0916\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0947\u0917\u093e \u0924\u0925\u093e \u0926\u094b \u0907\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \u0930\u0941\u092a\u092f\u093e \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0907\u0915\u093e\u0908\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a\u0936\u0940\u0932\u0924\u093e \u0915\u0940 \u092d\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0947\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0926\u094b \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0908\u0915\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0939\u094b\u0902\u0917\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 14. \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u090f\u0915 \u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u090f\u0915 \u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0939 \u091a\u093f\u0939\u094d\u0928 \u0915\u094b \u0905\u0928\u0926\u0947\u0916\u093e \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u092c \u092d\u0940 \u0926\u094b \u091a\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0939\u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0932\u094b\u091a \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0917\u0940, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0939\u092e (-) \u0915\u0947 \u091a\u093f\u0939\u094d\u0928 \u0915\u094b \u0905\u0928\u0926\u0947\u0916\u093e \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f (-) \u091a\u093f\u0939\u094d\u0928 \u0932\u094b\u091a \u0915\u094b \u0938\u092e\u091d\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0920\u093f\u0928\u0924\u093e \u0909\u0924\u094d\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 3 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a (-) 2 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 3 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a (-3) \u0939\u0948 \u0924\u094b \u091c\u094d\u092f\u093e\u092e\u093f\u0924\u0940\u092f \u0928\u093f\u092f\u092e\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 (-) 3 < (-) 2 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0930\u0942\u091a\u093f \u0926\u093f\u0936\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0905\u092a\u093f\u0924\u0941 \u0921\u093f\u0917\u094d\u0930\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0939\u092e \u091a\u093f\u0939\u094d\u0928 \u0915\u094b
\n\u0905\u0928\u0926\u0947\u0916\u093e \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u092a\u0930\u093f\u0915\u0932\u0928 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f Epp \u0915\u094b \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0932\u094d\u0915\u093f | Epp | \u0915\u094b \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935 \u0926\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 15. \u0939\u094d\u0930\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0938\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0936\u0930\u094d\u0924 \u2018\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e = \u0915\u0940\u092e\u0924’ \u0938\u0947 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (Delhi 2011)
\n\u0905\u0925\u0935\u093e
\n\u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u0936\u0930\u094d\u0924 ‘\u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e = \u0915\u0940\u092e\u0924’ \u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0935\u093f\u092a\u0930\u0940\u0924 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c MVx = Px
\n\u092f\u0926\u093f Px \u0915\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f MUx \u2260 Px \u0905\u092c MUx = Px \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f MUx \u092d\u0940 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 MUx \u0924\u092c \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u092c \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0950 \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092f\u0926\u093f Px \u092c\u0922\u093c \u091c\u093e\u090f MUx \u2260 Px \u092a\u0941\u0928\u0903 MUx = Px \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f MUx \u092d\u0940 \u092c\u0922\u093c\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 MUx \u0924\u092c \u092c\u0922\u093c\u0947\u0917\u093e \u091c\u092c \u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0905\u0924: Px \u092c\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u0968, \u0915\u092e \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0924\u0925\u093e Px \u0915\u092e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0968, \u0915\u094b \u092c\u0922\u093c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u092f\u0947 \u0917\u090f \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 OP \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e OD \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0902\u0964 OP \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947 \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e 0\u0968, \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0917\u093e \u0914\u0930 \u092f\u0926\u093f \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u0915\u0930 OP, \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947 \u0924\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e OQ0 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0938\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 16. \u0935\u0915\u094d\u0930 \u0915\u0947 \u0922\u0932\u093e\u0928 \u0924\u0925\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 17. \u0928\u092e\u0915 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0928\u092e\u0915 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f
\n(a) \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948
\n(b) \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n(c) \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 18. \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f \u091c\u092c \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a
\n(\u0915) \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f
\n(\u0916) \u0905\u0928\u0902\u0924
\n(\u0917) \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0939\u094b\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930\u0903
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930. 19. \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u0915\u0948\u0938\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940 \u0914\u0930 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902?
\n(i) \u092a\u093e\u0928\u0940
\n(ii) \u092a\u0947\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932
\n(iii) \u0926\u0942\u0927
\n(iv) \u092e\u093e\u091a\u093f\u0938
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n(i) \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0905\u0928\u093f\u0935\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u094b\u0908 \u0935\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u092a\u0947\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0921\u093c\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0926\u0940\u0930\u094d\u0918\u093e\u0935\u0927\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938\u0947 \u0921\u0940\u091c\u0932 \u0938\u0940\u090f\u0928\u091c\u0940 (CNG) \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(iii) \u0926\u0942\u0927 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0908 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0921\u093c\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(iv) \u092e\u093e\u091a\u093f\u0938 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0917\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0938\u094d\u0924\u0930 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u092e \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u092e\u0947\u0902 \u091b\u094b\u091f\u093e \u0938\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u090f\u0901 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

VI. \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f-\u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 (Value Based Questions)<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u091c\u0932 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u0915\u0940 \u092e\u0942\u0932\u092d\u0942\u0924 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092b\u093f\u0930 \u092d\u0940 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0939\u0940\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0938\u0947 \u0907\u0924\u0928\u0940 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902? \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948, \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0915\u091f \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0939\u0940\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u090f\u0915 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u094b \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u091c\u094b\u0921\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0928 \u0915\u093f \u0915\u0941\u0932 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925\u0964 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0924\u0947 \u0938\u092e\u092f, \u0909\u0938 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0932\u093e\u092d \u0924\u0925\u093e \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0932\u093e\u0917\u0924 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0915\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0932\u093e\u092d \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e, \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0932\u093e\u0917\u0924 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u0926\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924, \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u0905\u092a\u0928\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c
\n\"NCERT
\n\u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u091c\u0932 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u0915\u0940 \u0906\u0927\u093e\u0930\u092d\u0942\u0924 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092b\u093f\u0930 \u092d\u0940 \u091c\u0932 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0939\u0940\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0938\u0947 \u0907\u0924\u0928\u0940 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 2. \u0905\u0927\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u2018\u0939\u093e\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0928\u093f\u092f\u092e’ (Law of Diminishing Marginal Utility) \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0905\u0927\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u092f\u0939 \u0928\u093f\u092f\u092e \u0932\u093e\u0917\u0942 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0906\u0927\u094d\u092f\u093e\u0924\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u091c\u093f\u0924\u0928\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d \u092f\u094b\u0917 \u0915\u093e \u0938\u092e\u092f \u0905\u0925\u0935\u093e \u0938\u0947\u0935\u093e \u0915\u093e \u0938\u092e\u092f \u092c\u0922\u093c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0907\u0915\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f
\n\u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0938\u0902\u092d\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 3. \u0915\u094d\u092f\u093e \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u092f\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948? \u0935\u094d\u092f\u093e\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0928\u0939\u0940\u0902, \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u092f\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u0948, \u092e\u093e\u0928\u0935 \u0915\u0940 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e\u090f\u0901 \u0905\u0938\u0940\u092e\u0940\u0924 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0915\u094d\u0930\u092f \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0938\u092d\u0940 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915 \u0907\u091a\u094d\u091b\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0915\u094d\u0937\u092e \u0939\u0948\u0902 \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0939\u094b\u0928\u093e \u092f\u093e \u0928 \u0939\u094b\u0928\u093e \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0947\u0926 \u0909\u0924\u094d\u092a\u0928\u094d\u0928 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0924\u093e, \u091c\u092c\u0915\u093f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0928\u094d\u0924 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f
\n\u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0938\u0947 \u092a\u0930\u0947\u0936\u093e\u0928 \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092e\u0941\u0926\u094d\u0930\u093e \u0915\u0940 \u0909\u092a\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0909\u0938\u0947 \u0905\u091a\u094d\u091b\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u092c\u0941\u0930\u093e\u0908 \u0926\u0947 \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 4. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092a\u0930 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0947 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930 \u0926\u0940\u0964 \u091c\u094b \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0907\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u0930 \u0930\u0939\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u0930 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u0947\u0917\u093e?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948-\u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0905\u0924\u0903 \u0935\u0939 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0905\u0928\u093e\u0927\u093f\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 E \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0925\u093e \u091c\u0939\u093e\u0901 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 OX \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0924\u0925\u093e \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e BL, \u092a\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u0917\u0908\u0964 \u0905\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 E, \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0901 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 Ox, \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 5. \u0917\u0930\u0940\u092c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0930\u094b\u0915\u0921\u093c \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092a\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u092d\u093e\u0935 \u092a\u0921\u093c\u0947\u0917\u093e?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0930\u094b\u0915\u0921\u093c \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0906\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964 \u0907\u0938\u0938\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u092c\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e \u0915\u0947 \u0926\u093e\u0901\u0908 \u0913\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u092a\u093e\u092f\u0947\u0917\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 > \u0926\u093f\u092f\u0947 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0930\u094b\u0915\u0921\u093c \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 E \u0950 … \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0925\u093e, \u091c\u0939\u093e\u0901 \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 0, \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u00bb \u0915\u0940 OQ, \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0925\u093e\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0930\u094b\u0915\u0921\u093c \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u092e\u093f\u0932\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0930\u0947\u0916\u093e B, \u0938\u0947 B1L1 \u092a\u0930 \u0916\u093f\u0938\u0915 \u0917\u0908\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0905\u092c \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u092c\u093f\u0902\u0926\u0941 E \u092a\u0930 \u0938\u0902\u0924\u0941\u0932\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 x \u0915\u0940 OQx1 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 y \u0915\u0940 OQy1 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\"NCERT<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0966 6. \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u0940 \u0905\u0935\u093e\u0902\u091b\u0928\u0940\u092f \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0938\u093f\u0917\u0930\u0947\u091f, \u0936\u0930\u093e\u092c \u0906\u0926\u093f \u092a\u0930 \u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0915\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0908 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092b\u093f\u0930 \u092d\u0940 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0909\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u0930\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0906\u092f\u0947\u0917\u093e, \u092f\u0939 \u0909\u0938 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u0932\u094b\u091a \u092a\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0938\u093f\u0917\u0930\u0947\u091f, \u0936\u0930\u093e\u092c \u091c\u0948\u0938\u0940 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0906\u092f \u092c\u0947\u0932\u094b\u091a\u0926\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f | \u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0915\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0915\u0940\u092e\u0924 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0908 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092d\u0940 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0915\u092e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940\u0964 \u0910\u0938\u093e \u0907\u0938\u0940\u0932\u093f\u090f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0907\u0928 \u0935\u0938\u094d\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u093e \u0907\u0924\u0928\u093e \u0906\u0926\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0939 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0909\u092a\u092d\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0930\u0939 \u092a\u093e\u0924\u093e<\/p>\n

Hope given\u00a0NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2\u00a0are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) These Solutions are part of\u00a0NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics. Here we have given NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior\u00a0. \u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0926\u094b …<\/p>\n

NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":5,"featured_media":7009,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"default","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[3],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) - MCQ Questions<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"en_US\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) - MCQ Questions\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) These Solutions are part of\u00a0NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics. Here we have given NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior\u00a0. \u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0926\u094b … NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) Read More »\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"MCQ Questions\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/NCERTSolutionsGuru\/\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2021-07-23T03:33:03+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2022-03-02T04:55:54+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"1280\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"720\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@ncertsolguru\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@ncertsolguru\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Written by\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Raju\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Est. reading time\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"5 minutes\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#website\",\"url\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/\",\"name\":\"MCQ Questions\",\"description\":\"MCQ Questions for Class 1 to 12\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"en-US\"},{\"@type\":\"ImageObject\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#primaryimage\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"url\":\"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png?fit=1280%2C720&ssl=1\",\"contentUrl\":\"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png?fit=1280%2C720&ssl=1\",\"width\":1280,\"height\":720,\"caption\":\"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)\"},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#webpage\",\"url\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/\",\"name\":\"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) - MCQ Questions\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#website\"},\"primaryImageOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#primaryimage\"},\"datePublished\":\"2021-07-23T03:33:03+00:00\",\"dateModified\":\"2022-03-02T04:55:54+00:00\",\"author\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/af617eea64a84db47d4ed295a25aaa52\"},\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"en-US\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Home\",\"item\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)\"}]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/af617eea64a84db47d4ed295a25aaa52\",\"name\":\"Raju\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#personlogo\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/38ccf4a5413b0ede9fc79802993d6981?s=96&d=mm&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/38ccf4a5413b0ede9fc79802993d6981?s=96&d=mm&r=g\",\"caption\":\"Raju\"},\"url\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/author\/raju\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) - MCQ Questions","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/","og_locale":"en_US","og_type":"article","og_title":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) - MCQ Questions","og_description":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) These Solutions are part of\u00a0NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics. Here we have given NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior\u00a0. \u092a\u094d\u0930\u0966 1. \u0909\u092a\u092d\u094b\u0915\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u092e\u091d\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0909\u0924\u094d\u0924\u0930: \u092c\u091c\u091f \u0938\u0947\u091f \u0926\u094b … NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) Read More »","og_url":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/","og_site_name":"MCQ Questions","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/NCERTSolutionsGuru\/","article_published_time":"2021-07-23T03:33:03+00:00","article_modified_time":"2022-03-02T04:55:54+00:00","og_image":[{"width":1280,"height":720,"url":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png","type":"image\/png"}],"twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@ncertsolguru","twitter_site":"@ncertsolguru","twitter_misc":{"Written by":"Raju","Est. reading time":"5 minutes"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#website","url":"https:\/\/mcq-questions.com\/","name":"MCQ Questions","description":"MCQ Questions for Class 1 to 12","potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/mcq-questions.com\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"en-US"},{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#primaryimage","inLanguage":"en-US","url":"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png?fit=1280%2C720&ssl=1","contentUrl":"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png?fit=1280%2C720&ssl=1","width":1280,"height":720,"caption":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)"},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#webpage","url":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/","name":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium) - MCQ Questions","isPartOf":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#website"},"primaryImageOfPage":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#primaryimage"},"datePublished":"2021-07-23T03:33:03+00:00","dateModified":"2022-03-02T04:55:54+00:00","author":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/af617eea64a84db47d4ed295a25aaa52"},"breadcrumb":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#breadcrumb"},"inLanguage":"en-US","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-12-microeconomics-chapter-2-hindi\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Home","item":"https:\/\/mcq-questions.com\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"NCERT Solutions for Class 12 Microeconomics Chapter 2 Theory of Consumer Behavior (Hindi Medium)"}]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/af617eea64a84db47d4ed295a25aaa52","name":"Raju","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#personlogo","inLanguage":"en-US","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/38ccf4a5413b0ede9fc79802993d6981?s=96&d=mm&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/38ccf4a5413b0ede9fc79802993d6981?s=96&d=mm&r=g","caption":"Raju"},"url":"https:\/\/mcq-questions.com\/author\/raju\/"}]}},"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2018\/07\/NCERT-Solutions-for-Class-12-Microeconomics-Chapter-2-Theory-of-Consumer-Behavior-Hindi-Medium.png?fit=1280%2C720&ssl=1","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/242"}],"collection":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/5"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=242"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/242\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":33721,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/242\/revisions\/33721"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/7009"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=242"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=242"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=242"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}