{"id":29568,"date":"2021-07-22T15:25:14","date_gmt":"2021-07-22T09:55:14","guid":{"rendered":"https:\/\/mcq-questions.com\/?p=29568"},"modified":"2022-03-02T10:25:59","modified_gmt":"2022-03-02T04:55:59","slug":"ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/","title":{"rendered":"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c"},"content":{"rendered":"

These NCERT Solutions for Class 7 Hindi<\/a> Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Questions and Answers are prepared by our highly skilled subject experts.<\/p>\n

\u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18<\/h2>\n

Class 7 Hindi Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Textbook Questions and Answers<\/h3>\n

\u0938\u093e\u0915\u094d\u0937\u093e\u0924\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0938\u0947<\/span><\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0938\u093e\u0915\u094d\u0937\u093e\u0924\u094d\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0922\u093c\u0915\u0930 \u0906\u092a\u0915\u0947 \u092e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0915\u0940 \u0915\u0948\u0938\u0940 \u091b\u0935\u093f \u0909\u092d\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948? \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0938\u093e\u0915\u094d\u0937\u093e\u0924\u094d\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0922\u093c\u0915\u0930 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u091c\u0941\u091d\u093e\u0930\u0942 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u0940 \u091b\u0935\u093f \u0909\u092d\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0917\u0930\u0940\u092c\u0940 \u0928\u0947 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0914\u0930 \u092d\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u092c\u0928\u093e \u0926\u093f\u092f\u093e\u0964 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u091a\u0940\u091c\u093c \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u0941\u0908 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0909\u0928\u0915\u093e \u0938\u094d\u0935\u092d\u093e\u0935 \u091a\u093f\u0921\u093c\u091a\u093f\u0921\u093c\u093e \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0935\u0947 \u0938\u091a \u092c\u094b\u0932\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u094b \u092c\u093e\u0924 \u0906\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0935\u0947 \u0938\u0940\u0927\u0947-\u0938\u0940\u0927\u0947 \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0939 \u0921\u093e\u0932\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0915\u094b \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0932\u0928-\u092a\u094b\u0937\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0930\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u093e \u091c\u093f\u0938 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0938\u0947 \u092f\u0947 \u0924\u0941\u0928\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u092c\u0928 \u0917\u090f\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092f\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u092d\u093e\u0935\u0941\u0915 \u0915\u093f\u0938\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0907\u0902\u0938\u093e\u0928 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0928\u0947 \u091c\u092e\u0940\u0928 \u0938\u0947 \u0909\u0920\u0915\u0930 \u0906\u0938\u092e\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0938\u093f\u0924\u093e\u0930\u093e \u092c\u0928\u0928\u0947 \u0924\u0915 \u0915\u0940 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0924\u092f \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0932\u0917\u092d\u0917 \u0938\u094c \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u0917\u0930\u0940\u092c \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0938\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092d\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0924\u0947 \u0926\u0947\u0916\u0915\u0930 \u0909\u0928\u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u093f\u0932\u091a\u0938\u094d\u092a\u0940 \u092c\u0922\u093c\u0940\u0964 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092d\u0940 \u092a\u0948\u0938\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u093e\u0964 16 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0940 \u0909\u092e\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u0915\u094b \u091c\u0942\u0928\u093f\u092f\u0930 \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0939\u0949\u0915\u0940 \u091f\u0940\u092e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091a\u0941\u0928 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 1986 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0938\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930 \u091f\u0940\u092e \u092e\u0947\u0902 \u091a\u0941\u0928\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 1988 \u092e\u0947\u0902 \u0913\u0932\u0902\u092a\u093f\u0915 \u0916\u0947\u0932\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0928 \u091a\u0941\u0928\u0947 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0907\u0928\u0915\u094b \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0928\u093f\u0930\u093e\u0936\u093e \u0939\u0941\u0908\u0964 \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0932 \u092c\u093e\u0926 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0911\u0932\u0935\u093f\u0928 \u090f\u0936\u093f\u092f\u093e \u0915\u092a \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091a\u0941\u0928 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0924\u092c \u0938\u0947 \u0905\u092c \u0924\u0915 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0938\u092b\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u091c\u093e\u0930\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0905\u092a\u0928\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0930\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u093e\u0964 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u0941\u091b \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092e\u093f\u0932\u093e\u0964 \u0905\u0902\u0924\u0930\u094d\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0938\u094d\u0924\u0930 \u0915\u093e \u0916\u093f\u0932\u093e\u0921\u093c\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u092d\u0940 \u092f\u0947 \u0932\u094b\u0915\u0932 \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928 \u0938\u0947 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0930\u0939\u0947 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0928\u0915\u0940 \u091f\u0948\u0915\u094d\u0938\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u091a\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0938\u093f\u092f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u0940\u0964 \u0935\u093f\u0926\u0947\u0936\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0916\u0947\u0932\u0915\u0930 \u0914\u0930 \u090f\u0915-\u090f\u0915 \u092a\u0948\u0938\u093e \u091c\u094b\u0921\u093c\u0915\u0930 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092c\u0939\u093f\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u093e\u0926\u0940 \u0915\u0940\u0964 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u092e\u093e\u0908 \u0938\u0947 \u0938\u0928 2000 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0915\u093e\u0930 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0940\u0964 \u092f\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u091f\u0940\u092e \u0915\u0947 \u0915\u092a\u094d\u0924\u093e\u0928 \u092d\u0940 \u0930\u0939\u0947\u0964 \u0907\u0928\u0915\u093e \u091c\u0940\u0935\u0928 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0915\u0939\u093e\u0928\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n‘\u092e\u0947\u0930\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0928\u0947 \u092e\u0941\u091d\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u094b \u0935\u093f\u0928\u092e\u094d\u0930\u0924\u093e-\u0938\u0947 \u0938\u0901\u092d\u093e\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u0916 \u0926\u0940 \u0939\u0948’-\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0915\u0940 \u0907\u0938 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0915\u0947 \u0907\u0938 \u0915\u0925\u0928 \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0928\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0917\u0930\u0940\u092c\u0940 \u0926\u0947\u0916\u0940 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0909\u0928\u0915\u094b \u0907\u0938 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u093e \u0905\u0939\u0938\u093e\u0938 \u0925\u093e \u0915\u093f \u0938\u092e\u0943\u0926\u094d\u0927\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0939\u0902\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0935\u093f\u0928\u092e\u094d\u0930 \u092c\u0928\u0915\u0930 \u0939\u0940 \u0909\u0938\u0947 \u0938\u094d\u0935\u0940\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964<\/p>\n

\"NCERT<\/p>\n

\u0938\u093e\u0915\u094d\u0937\u093e\u0924\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0938\u0947 \u0906\u0917\u0947<\/span><\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0927\u094d\u092f\u093e\u0928\u091a\u0902\u0926 \u0915\u094b \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0915\u093e \u091c\u093e\u0926\u0942\u0917\u0930 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902? \u092a\u0924\u093e \u0932\u0917\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u094d\u092f\u093e\u0928\u091a\u0902\u0926 \u0915\u094b \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0915\u093e \u091c\u093e\u0926\u0942\u0917\u0930 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u091c\u092c \u0917\u0947\u0902\u0926 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u092a\u0930 \u0906 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0925\u0940 \u0924\u094b \u0935\u0947 \u0909\u0938\u0915\u094b \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0907\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0926\u094c\u0921\u093c\u0924\u0947 \u0925\u0947 \u092e\u093e\u0928\u094b \u0917\u0947\u0902\u0926 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u091a\u093f\u092a\u0915\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u0908 \u092c\u093e\u0930 \u0924\u094b \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0915\u094b \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092c\u0926\u0932\u0935\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0915\u0940 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0907\u0938 \u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0941\u091b \u091c\u093e\u0926\u0942 \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0909\u0928\u0915\u094b \u091c\u094b \u092d\u0940 \u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0909\u0938\u0940 \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0917\u094b\u0932 \u0915\u0930 \u0926\u093f\u092f\u093e\u0964 \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930 \u0924\u094b \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u092a\u0930 \u091c\u092c \u0915\u0941\u091b \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u090f\u0924\u0930\u093e\u091c \u0915\u093f\u092f\u093e \u0924\u094b \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0921\u0902\u0921\u0947 \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0917\u094b\u0932 \u0915\u0930 \u0926\u093f\u092f\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0915\u093f\u0928 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u093e \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0916\u0947\u0932 \u092e\u093e\u0928\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0939\u0949\u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0916\u0947\u0932\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0906\u091c\u093e\u0926\u0940 \u0938\u0947 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0928\u0947 \u0932\u0917\u093e\u0924\u093e\u0930 \u0913\u0932\u0902\u092a\u093f\u0915 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u0935\u0930\u094d\u0923 \u092a\u0926\u0915 \u091c\u0940\u0924\u093e \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092d\u093e\u0930\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0915\u094b \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0916\u0947\u0932 \u0918\u094b\u0937\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0906\u092a \u0938\u092e\u093e\u091a\u093e\u0930-\u092a\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902, \u092a\u0924\u094d\u0930\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u091b\u092a\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0938\u093e\u0915\u094d\u0937\u093e\u0924\u094d\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0922\u093c\u0947\u0902 \u0914\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0938\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u094b \u091a\u0941\u0928\u0947\u0902, \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930 \u0915\u0941\u091b \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0947\u0902 \u0914\u0930 \u0938\u093e\u0915\u094d\u0937\u093e\u0924\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0932\u0947\u0902\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/p>\n

\u0905\u0928\u0941\u092e\u093e\u0928 \u0914\u0930 \u0915\u0932\u094d\u092a\u0928\u093e<\/span><\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n‘\u092f\u0939 \u0915\u094b\u0908 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u093f \u0936\u094b\u0939\u0930\u0924 \u092a\u0948\u0938\u093e \u092d\u0940 \u0938\u093e\u0925 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0906\u090f’-\u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0915\u0940 \u0907\u0938 \u092c\u093e\u0924 \u0938\u0947 \u0938\u0939\u092e\u0924 \u0939\u0948\u0902? \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0905\u0928\u0941\u092d\u0935 \u0914\u0930 \u092c\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092c\u093e\u0924\u091a\u0940\u0924 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0915\u093e \u092f\u0939 \u0915\u0925\u0928 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0909\u091a\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u092c\u093f\u0932\u094d\u0915\u0941\u0932 \u092d\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0940 \u0936\u094b\u0939\u0930\u0924 \u092a\u0948\u0938\u093e \u092d\u0940 \u0938\u093e\u0925 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0906\u090f\u0964 \u0906\u091c \u0927\u094d\u092f\u093e\u0928\u091a\u0902\u0926 \u0915\u094b \u092c\u091a\u094d\u091a\u093e-\u092c\u091a\u094d\u091a\u093e \u091c\u093e\u0928\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0935\u0939 \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0916\u0947\u0932 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u093e\u0928\u0947 \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u0905\u0928\u0947\u0915 \u0932\u094b\u0917 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u0915\u094b \u0936\u094b\u0939\u0930\u0924 \u0916\u0942\u092c \u092e\u093f\u0932\u0940\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u092e\u0941\u0902\u0936\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0947\u092e\u091a\u0902\u0926 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u0935\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092d\u0930 \u0917\u0930\u0940\u092c\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u0928 \u0915\u093e\u091f\u0924\u0947 \u0930\u0939\u0947\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n(\u0915) \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0917\u0932\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u092b\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0928\u093e \u0906\u0938\u093e\u0928 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932?
\n(\u0916) \u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a \u0914\u0930 \u0906\u092a\u0915\u0947 \u0906\u0938-\u092a\u093e\u0938 \u0915\u0947 \u0932\u094b\u0917 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0917\u0932\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u092b\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?
\n(\u0917) \u092e\u093e\u092b\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0928\u093e \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u092e\u093e\u092b \u0915\u0930\u0928\u093e? \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0905\u0928\u0941\u092d\u0935 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n(\u0915) \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0917\u0932\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u092b\u093c\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940\u0964 \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932 \u0924\u092c \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u092f\u0926\u093f \u0915\u094b\u0908 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0917\u0932\u0924\u0940 \u0915\u0947 \u0939\u0940 \u092e\u093e\u092b\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0939\u0947\u0964
\n(\u0916) \u0939\u093e\u0901 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0906\u0938-\u092a\u093e\u0938 \u0915\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u0930 \u0932\u094b\u0917 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0917\u0932\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u092b\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0915\u0941\u091b \u092e\u0942\u0922\u093c \u0932\u094b\u0917 \u0939\u0940 \u0910\u0938\u0947 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u094b \u0917\u0932\u0924\u0940 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092d\u0940 \u092e\u093e\u092b\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0924\u0947\u0964
\n(\u0917) \u092e\u093e\u092b\u093c\u0940 \u092e\u093e\u0901\u0917\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092e\u093e\u092b\u093c \u0915\u0930\u0928\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092e\u093e\u092b\u093c \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0938\u092e\u092f \u0917\u0932\u0924\u0940 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u0940 \u0917\u0932\u0924\u093f\u092f\u093e\u0901 \u0910\u0938\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0930\u094b\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u094b \u0938\u091c\u093c\u093e \u092e\u093f\u0932\u0928\u0940 \u0939\u0940 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964<\/p>\n

\"NCERT<\/p>\n

\u092d\u093e\u0937\u093e \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0924<\/span><\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0941\u091b \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0932\u093f\u0916\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0905\u0932\u0917-\u0905\u0932\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092c\u093e\u0930\u0940\u0915 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0905\u0902\u0924\u0930 \u0915\u094b \u0938\u092e\u091d\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0907\u0928 \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0935\u093e\u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f-
\n\u092a\u094d\u0930\u0930\u0947\u0923\u093e, \u092a\u094d\u0930\u0930\u0947\u0915, \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u093f\u0924, \u0938\u0902\u092d\u0935, \u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924, \u0938\u0902\u092d\u0935\u0924\u0903, \u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939, \u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939\u093f\u0924, \u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939\u0935\u0930\u094d\u0927\u0915,
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e : \u092e\u0941\u091d\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092e\u093e\u0924\u093e-\u092a\u093f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0908\u092e\u093e\u0928\u0926\u093e\u0930 \u0935 \u0938\u094d\u0935\u093e\u092d\u093f\u092e\u093e\u0928\u0940 \u092c\u0928\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e \u092e\u093f\u0932\u0940\u0964
\n\u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0915 : \u092e\u0939\u0930\u094d\u0937\u093f \u0926\u092f\u093e\u0928\u0902\u0926 \u0938\u0930\u0938\u094d\u0935\u0924\u0940 \u0915\u0947 \u0935\u091a\u0928 \u092e\u0947\u0930\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0915 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u093f\u0924 : \u092c\u0921\u093c\u0947 \u092d\u093e\u0908 \u0928\u0947 \u092e\u0941\u091d\u0947 \u092a\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964
\n\u0938\u0902\u092d\u0935 : \u0906\u091c \u092a\u093f\u0924\u093e \u091c\u0940 \u0915\u093e \u0906\u0928\u093e \u0938\u0902\u092d\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902\u0964
\n\u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 : \u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0905\u091a\u094d\u091b\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092f\u093e\u0926 \u0915\u0930 \u0932\u0947\u0928\u093e\u0964
\n\u0938\u0902\u092d\u0935\u0924\u0903 : \u0938\u0902\u092d\u0935\u0924\u0903 \u092f\u0939 \u0915\u093e\u092e \u092e\u094b\u0939\u0928 \u0915\u093e \u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939 : \u092e\u0939\u093e\u0930\u093e\u0923\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093e\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0926\u092e\u094d\u092f \u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939 \u0925\u093e\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939\u093f\u0924 : \u0936\u093f\u0935\u093e\u091c\u0940 \u0915\u0947 \u0935\u091a\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u0941\u0928\u0915\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0938\u0948\u0928\u093f\u0915 \u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0915\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0928\u0947\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939\u0935\u0930\u094d\u0927\u0915 : \u0906\u092a\u0915\u093e \u092d\u093e\u0937\u0923 \u091c\u0928\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0924\u094d\u0938\u093e\u0939\u0935\u0930\u094d\u0927\u0915 \u0925\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0924\u0941\u0928\u0915\u092e\u093f\u091c\u093e\u091c \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915 \u0914\u0930 \u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0926\u094b \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u093f\u0932\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0915\u094d\u0937\u0923\u093f\u0915, \u0924\u0928\u093f\u0915 \u0914\u0930 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0915\u0947 \u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0930\u0942\u092a \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0930\u0942\u092a\u093e\u0902\u0924\u0930 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u0948\u0938\u0947-\u092c\u093e\u0926\u0932, \u092c\u093e\u0926\u0930, \u092c\u0926\u0930\u093e, \u092c\u0926\u0930\u093f\u092f\u093e; \u092e\u092f\u0942\u0930, \u092e\u092f\u0942\u0930\u093e, \u092e\u094b\u0930; \u0926\u0930\u094d\u092a\u0923, \u0926\u0930\u094d\u092a\u0928, \u0926\u0930\u092a\u0928\u0964 \u0936\u092c\u094d\u0926\u0915\u094b\u0936 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0932\u0947\u0915\u0930 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0915\u0947 \u0926\u094b \u092f\u093e \u0926\u094b \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0930\u0942\u092a\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0916\u094b\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0915\u092e-\u0938\u0947-\u0915\u092e \u091a\u093e\u0930 \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0914\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0930\u0942\u092a \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0935\u093f\u091c\u094d\u091e, \u0935\u093f\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928, \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915, \u0935\u093f\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u0940, \u0935\u093f\u091c\u094d\u091e\u093e\u0924\u093e, \u0935\u093f\u091c\u094d\u091e\u093e\u0924
\n\u0924\u092a\u0928, \u0924\u092a\u0928\u093e, \u0924\u092a\u0928\u093e\u0902\u0936\u0941, \u0924\u092a\u0928\u0940, \u0924\u092a\u0938\u0940, \u0924\u092a\u0938\u094d\u092f\u093e
\n\u0926\u0936, \u0926\u0936\u092e\u0940, \u0926\u0936\u0939\u0930\u093e, \u0926\u0936\u093e\u0928\u0928, \u0926\u0936\u093e\u0935\u0924\u093e\u0930
\n\u092a\u094d\u0930\u091a\u0930, \u092a\u094d\u0930\u091a\u093e\u0930, \u092a\u094d\u0930\u091a\u0930\u0923, \u092a\u094d\u0930\u091a\u0930\u093f\u0924, \u092a\u094d\u0930\u091a\u0932\u0928<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0939\u0930 \u0916\u0947\u0932 \u0915\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e, \u0916\u0947\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0924\u094c\u0930-\u0924\u0930\u0940\u0915\u0947 \u0914\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0936\u092c\u094d\u0926\u093e\u0935\u0932\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0938 \u0916\u0947\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092a\u0915\u0940 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0939\u094b \u0909\u0938\u0938\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0915\u0941\u091b \u0936\u092c\u094d\u0926\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0932\u093f\u0916\u093f\u090f, \u091c\u0948\u0938\u0947-\u092b\u0941\u091f\u092c\u0949\u0932 \u0915\u0947 \u0916\u0947\u0932 \u0938\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0939\u0948\u0902-\u0917\u094b\u0932, \u092c\u0948\u0915\u093f\u0902\u0917, \u092a\u093e\u0938\u093f\u0902\u0917, \u092c\u0942\u091f \u0907\u0924\u094d\u092f\u093e\u0926\u093f\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0915\u094d\u0930\u093f\u0915\u0947\u091f-\u0935\u093f\u0915\u0947\u091f, \u092c\u0948\u091f, \u092a\u0948\u0921, \u092c\u0949\u0932, \u092c\u093e\u0909\u0902\u0921\u094d\u0930\u0940, \u091a\u094c\u0915\u093e, \u091b\u0915\u094d\u0915\u093e, \u0930\u0928 \u0906\u0909\u091f, \u0921\u094b\u091f \u092c\u0949\u0932, \u0930\u0928 \u0906\u0909\u091f, \u090f\u0902\u092a\u093e\u092f\u0930, \u0925\u0930\u094d\u0921 \u090f\u0902\u092a\u093e\u092f\u0930, \u0935\u093f\u0915\u0947\u091f \u0915\u0940\u092a\u0930, \u092c\u0949\u0932\u0930, \u092c\u0932\u094d\u0932\u0947\u092c\u093e\u091c, \u092b\u0940\u0932\u094d\u0921\u0930\u0964
\n\u0939\u0949\u0915\u0940-\u092c\u0949\u091f-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915, \u0917\u094b\u0932 \u0915\u0940\u092a\u0930, \u092a\u0947\u0928\u0932\u094d\u091f\u0940 \u0936\u0942\u091f, \u092a\u0947\u0928\u0932\u094d\u091f\u0940 \u0915\u0949\u0930\u094d\u0928\u0930, \u0939\u093e\u092b \u0932\u093e\u0907\u0928, \u0930\u0948\u092b\u0930\u0940, \u0917\u094b\u0932 \u092a\u094b\u0938\u094d\u091f\u0964<\/p>\n

\u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0916\u094d\u0935\u093e\u0939\u093f\u0936<\/span>
\n(\u0915\u0947\u0935\u0932 \u092a\u0922\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f)<\/span><\/p>\n

\u0938\u0930\u092b\u093c\u0930\u094b\u0936\u0940 \u0915\u0940 \u0924\u092e\u0928\u094d\u0928\u093e \u0905\u092c \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0926\u093f\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948,
\n\u0926\u0947\u0916\u0928\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b\u0930 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0935\u093e\u091c\u0942-\u090f-\u0915\u093c\u093e\u0924\u093f\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n\u0930\u0939\u092c\u0930\u0947 \u0930\u093e\u0939\u0947 \u092e\u0941\u0939\u092c\u094d\u092c\u0924, \u0930\u0939 \u0928 \u091c\u093e\u0928\u093e \u0930\u093e\u0939 \u092e\u0947\u0902,
\n\u0932\u091c\u094d\u091c\u0924\u0947 \u0938\u0939\u0930\u093e \u0928\u0935\u0930\u094d\u0926\u0940 \u0926\u0942\u0930\u0940-\u090f-\u092e\u0902\u091c\u093f\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n\u0935\u0915\u094d\u0924 \u0906\u0928\u0947 \u0926\u0947, \u092c\u0924\u093e \u0926\u0947\u0902\u0917\u0947 \u0924\u0941\u091d\u0947, \u0910 \u0906\u0938\u092e\u093e\u0902!
\n\u0939\u092e \u0905\u092d\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092c\u093e\u0924\u093e\u090f\u0902, \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0926\u093f\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n\u0905\u092c \u0928 \u0905\u0917\u0932\u0947 \u0935\u0932\u0935\u0932\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u0928 \u0905\u0930\u092e\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092d\u0940\u0921\u093c,
\n\u090f\u0915 \u092e\u093f\u091f \u091c\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0939\u0938\u0930\u0924 \u0905\u092c \u0926\u093f\u0932\u0947 ‘\u092c\u093f\u0938\u094d\u092e\u093f\u0932’ \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n\u0906\u091c \u092e\u0915\u093c\u0924\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0947 \u0915\u093e\u0924\u093f\u0932 \u0915\u0939 \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948 \u092c\u093e\u0930-\u092c\u093e\u0930,
\n\u0915\u094d\u092f\u093e \u0924\u092e\u0928\u094d\u0928\u093e-\u090f-\u0936\u0939\u093e\u0926\u0924 \u092d\u0940 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0915\u0947 \u0926\u093f\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948!
\n\u0910 \u0936\u0939\u0940\u0926\u0947-\u092e\u0941\u0932\u094d\u0915\u094b-\u092e\u093f\u0932\u094d\u0932\u0924, \u0924\u0947\u0930\u0947 \u091c\u091c\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0938\u093e\u0930,
\n\u0924\u0947\u0930\u0940 \u0915\u0941\u0930\u094d\u0935\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u091a\u0930\u094d\u091a\u093e \u0917\u0948\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u0939\u092b\u093f\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n-\u0930\u093e\u092e\u092a\u094d\u0930\u0938\u093e\u0926 ‘\u092c\u093f\u0938\u094d\u092e\u093f\u0932’<\/p>\n

\"NCERT<\/p>\n

\u0917\u0926\u094d\u092f\u093e\u0902\u0936\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0905\u0930\u094d\u0925\u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u094b\u0924\u094d\u0924\u0930<\/span><\/p>\n

1. \u092c\u091a\u092a\u0928 \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932\u094b\u0902 ………………….. \u0935\u0939 \u092e\u0947\u0930\u0940 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0925\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0936\u094c\u0915 \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0932\u0917\u093e?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0947 \u0926\u094b \u092c\u0921\u093c\u0947 \u092d\u093e\u0908 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0947 \u091a\u0932\u0924\u0947 \u0907\u0928\u0915\u094b \u092d\u0940 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0936\u094c\u0915 \u0932\u0917 \u0917\u092f\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0915\u0948\u0938\u0940 \u0925\u0940? .
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0917\u0930\u0940\u092c \u0925\u093e\u0964 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0907\u0924\u0928\u0947 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092d\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u0947 \u0915\u093f \u0935\u0947 \u090f\u0915 \u0939\u0949\u0915\u0940-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0947\u0902\u0964 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0938\u093e\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0939\u0949\u0915\u0940-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0916\u0947\u0932\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u0939\u0949\u0915\u0940-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0915\u092c \u092e\u093f\u0932\u0940 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u0939\u0949\u0915\u0940-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0924\u092c \u092e\u093f\u0932\u0940 \u091c\u092c \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092c\u0921\u093c\u0947 \u092d\u093e\u0908 \u0915\u093e \u091a\u092f\u0928 \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0915\u0948\u0902\u092a \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0939\u0941\u0906\u0964<\/p>\n

2. \u092e\u0948\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u091c\u0942\u0928\u093f\u092f\u0930 ………………… \u0927\u0942\u092e \u092e\u091a\u093e\u0908\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940\u092f \u0939\u0949\u0915\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u093e \u0906\u0917\u092e\u0928 \u0915\u092c \u0939\u0941\u0906 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c 1985 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0942\u0928\u093f\u092f\u0930 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u091f\u0940\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0916\u0947\u0932\u093e\u0964 \u092f\u0947 \u0916\u0947\u0932 \u092e\u0923\u093f\u092a\u0941\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0941\u090f \u0925\u0947 \u0924\u092c \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0909\u092e\u094d\u0930 \u0915\u0947\u0935\u0932 16 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0925\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0948\u0938\u093e \u0925\u093e, \u0915\u094b\u0908 \u0916\u093f\u0932\u093e\u0921\u093c\u0940 \u0907\u0928\u0938\u0947 \u092d\u093f\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0936 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0925\u093e ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0940 \u0915\u0926 \u0915\u093e\u0920\u0940 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0926\u0941\u092c\u0932\u0940 \u0938\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092f\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u091c\u0941\u091d\u093e\u0930\u0942 \u0915\u093f\u0938\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0926\u092c\u0926\u092c\u093e \u0910\u0938\u093e \u0925\u093e \u0915\u093f \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u092d\u093f\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0936 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u0938\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930 \u091f\u0940\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u092c \u0932\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e, \u092f\u0939 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0948\u0938\u093e \u0930\u0939\u093e ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0938\u0928\u094d 1986 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0938\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930 \u091f\u0940\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u094d\u092e\u093f\u0932\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0907\u0938 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u092c\u0947\u0939\u0924\u0930\u0940\u0928 \u0916\u0947\u0932-\u0916\u0947\u0932\u0915\u0930 \u0916\u0942\u092c \u0927\u0942\u092e \u092e\u091a\u093e\u0908\u0964<\/p>\n

\"NCERT<\/p>\n

3. \u092e\u0947\u0930\u0940 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c\u0940 ……………………….. \u092e\u0939\u0938\u0942\u0938 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0948\u0938\u0947 \u0938\u094d\u0935\u092d\u093e\u0935 \u0915\u0947 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u0948\u0902?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u0924\u0941\u0928\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u091c\u094b \u092d\u0940 \u0915\u0939\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0938\u0947 \u0935\u0947 \u0938\u0940\u0927\u0947-\u0938\u0940\u0927\u0947 \u0915\u0939 \u0921\u093e\u0932\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0915\u094d\u0930\u094b\u0927 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0906\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0928\u0915\u093e \u0938\u094d\u0935\u092d\u093e\u0935 \u091a\u093f\u0921\u093c\u091a\u093f\u0921\u093c\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0909\u0928\u0915\u0947 \u0907\u0938 \u0938\u094d\u0935\u092d\u093e\u0935 \u0915\u0947 \u092a\u0940\u091b\u0947 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0948 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u0939\u0930 \u091b\u094b\u091f\u0940-\u092c\u0921\u093c\u0940 \u091a\u0940\u091c\u093c \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u0926\u093e \u0939\u0940 \u091c\u0942\u091d\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u093e\u0964 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u0941\u091b \u092d\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092e\u093f\u0932\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0938\u0947 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0938\u094d\u0935\u093e\u092d\u093e\u0935 \u091a\u093f\u0921\u093c\u091a\u093f\u0921\u093c\u093e \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0905\u092a\u0928\u0947 \u0926\u094b\u0938\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0948\u0938\u093e \u0939\u0948 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0905\u092a\u0928\u0947 \u0926\u094b\u0938\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u0926\u094d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u092d\u093e\u0935\u0941\u0915 \u0915\u093f\u0938\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

4. \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e …………………… \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e-\u0938\u094d\u0930\u094b\u0924 \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e \u0915\u093f\u0938\u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u0940 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u0940\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0907\u0928 \u0938\u092d\u0940 \u092d\u093e\u0908-\u092c\u0939\u093f\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u091a\u094d\u091b\u0947 \u0938\u0902\u0938\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093e\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0936 \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0947 \u091a\u093e\u0939\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u093e \u0935\u093f\u0926\u0947\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0902 \u0938\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0938\u0947 \u091c\u0930\u0942\u0930 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0928\u0947 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u0940\u0916 \u0926\u0940 \u0939\u0948 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0928\u0947 \u0909\u0938\u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u094b \u0935\u093f\u0928\u092e\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0938\u0902\u092d\u093e\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u0916 \u0926\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0915\u094c\u0928 \u0939\u0948 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0940 \u092c\u0921\u093c\u0940 \u092d\u093e\u092d\u0940 \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092d\u093e\u092d\u0940 \u0915\u094b \u092e\u093e\u0901 \u0915\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u092e\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

5. \u092e\u0947\u0930\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u0915\u093e\u0930 ………………. \u092a\u0948\u0938\u093e \u092d\u0947\u091c\u0928\u093e \u0936\u0941\u0930\u0942 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u092a\u0939\u0932\u0940 \u0915\u093e\u0930 \u0915\u093f\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092e\u093f\u0932\u0940 ?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u091c\u094b \u092a\u0939\u0932\u0940 \u0915\u093e\u0930 \u092e\u093f\u0932\u0940 \u0935\u0939 \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921 \u0939\u0947\u0921 \u0905\u0930\u092e\u093e\u0921\u093e \u0925\u0940 \u091c\u094b \u0909\u0928\u0915\u094b \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u090f\u092e\u094d\u0932\u0949\u092f\u0930 \u0928\u0947 \u0926\u0940 \u0925\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.
\n\u092b\u094b\u091f\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092b\u0930 \u0928\u0947 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0915\u094d\u092f\u093e \u092c\u0924\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u0940 \u092b\u094b\u091f\u094b \u0916\u092c\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0905\u0916\u092c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u091b\u093e\u092a\u0940\u0964
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u092b\u094b\u091f\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092b\u0930 \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092f\u0939 \u092c\u0924\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u093e \u0925\u093e \u0915\u093f \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0915\u093e \u0938\u093f\u0924\u093e\u0930\u093e \u092e\u0941\u092e\u094d\u092c\u0908 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u0915\u0932 \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0928\u0915\u093e \u092f\u0939 \u0938\u0902\u0926\u0947\u0936 \u0926\u0947\u0928\u093e \u0925\u093e \u0915\u093f \u0907\u0924\u0928\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093f \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u092d\u0940 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u093f\u0932\u093e\u0921\u093c\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0920\u0940\u0915 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u092a\u093e\u0924\u0940\u0964<\/p>\n

\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.
\n\u0932\u094b\u0915\u0932 \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0940\u091b\u0947 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u092e\u091c\u093c\u092c\u0942\u0930\u0940 \u0925\u0940?
\n\u0909\u0924\u094d\u0924\u0930:
\n\u0932\u094b\u0915\u0932 \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0940\u091b\u0947 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092c\u0921\u093c\u0940 \u092e\u091c\u093c\u092c\u0942\u0930\u0940 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0924\u0902\u0917\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0935\u0947 \u091c\u094b \u0915\u0941\u091b \u0915\u092e\u093e\u0924\u0947 \u0909\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0905\u092a\u0928\u093e \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u091a\u0932\u093e\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0927\u0940\u0930\u0947-\u0927\u0940\u0930\u0947 \u092a\u0948\u0938\u093e \u091c\u092e\u093e \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092c\u0939\u093f\u0928 \u0915\u0940 \u0936\u093e\u0926\u0940 \u0915\u0940\u0964<\/p>\n

\"NCERT<\/p>\n

\u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Summary<\/h3>\n

\u092a\u093e\u0920 \u0915\u093e \u0938\u093e\u0930<\/span><\/p>\n

\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u093e \u092c\u091a\u092a\u0928 \u092e\u0941\u0936\u094d\u0915\u093f\u0932\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092d\u0930\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0917\u0930\u0940\u092c \u0925\u0947\u0964 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u092c\u0921\u093c\u0947 \u092d\u093e\u0908 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0909\u0928\u0915\u094b \u0926\u0947\u0916\u0915\u0930 \u0939\u0940 \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0915\u094b \u092d\u0940 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0916\u0947\u0932\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0936\u094c\u0915 \u0932\u0917\u093e\u0964 \u0917\u0930\u0940\u092c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0949\u0915\u0940-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092d\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0907\u0928\u0915\u094b \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u0939\u0949\u0915\u0940-\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0924\u092c \u092e\u093f\u0932\u0940 \u091c\u092c \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092c\u0921\u093c\u0947 \u092d\u093e\u0908 \u0915\u094b \u0939\u0949\u0915\u0940 \u091f\u0940\u092e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091a\u0941\u0928\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 1985 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u0942\u0928\u093f\u092f\u0930 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u092e\u0923\u093f\u092a\u0941\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0916\u0947\u0932\u0940 \u0924\u092c \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0909\u092e\u094d\u0930 16 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0925\u0940\u0964 \u0926\u0941\u092c\u0932\u0940 \u0915\u0926 \u0915\u093e\u0920\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0935\u091c\u0942\u0926 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0907\u0924\u0928\u093e \u0926\u092c\u0926\u092c\u093e \u0925\u093e \u0915\u093f \u0915\u094b\u0908 \u0907\u0928\u0938\u0947 \u092d\u093f\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0936 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964 1986 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u0915\u093e \u091a\u092f\u0928 \u0938\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930 \u091f\u0940\u092e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964 1988 \u092e\u0947\u0902 \u0913\u0932\u0902\u092a\u093f\u0915 \u0915\u0940 \u091f\u0940\u092e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0928 \u091a\u0941\u0928\u0947 \u091c\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u092f\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0928\u093f\u0930\u093e\u0936 \u0939\u0941\u090f\u0964<\/p>\n

\u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u092a\u0922\u093c\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915\u0926\u092e \u092b\u093f\u0938\u0921\u094d\u0921\u0940 \u0925\u093e\u0964 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0926\u0938\u0935\u0940\u0902 \u0924\u0915 \u0939\u0940 \u092a\u0939\u0941\u0902\u091a \u092a\u093e\u092f\u093e\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092f\u0939 \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0928 \u0916\u0947\u0932\u0924\u093e \u0924\u094b \u0907\u0928\u0915\u094b \u0915\u094b\u0908 \u091a\u092a\u0930\u093e\u0938\u0940 \u0915\u0940 \u0928\u094c\u0915\u0930\u0940 \u092d\u0940 \u0928 \u0926\u0947\u0924\u093e\u0964 \u092e\u093e\u0901 \u0928\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u0915\u093e \u092a\u093e\u0932\u0928-\u092a\u094b\u0937\u0923 \u0915\u093f\u092f\u093e, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0935\u0939 \u0924\u0941\u0928\u0915\u092e\u093f\u091c\u093e\u091c \u092c\u0928 \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c \u0938\u0940\u0927\u0940 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u093e\u0938 \u0930\u0916\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u094b \u0939\u0930 \u091b\u094b\u091f\u0940 \u092c\u0921\u093c\u0940 \u091a\u0940\u091c \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u0942\u091d\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u093e \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0938\u094d\u0935\u092d\u093e\u0935 \u091a\u093f\u0921\u093c\u091a\u093f\u0921\u093c\u093e \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964 \u092f\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0926\u094b\u0938\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0915\u0926\u094d\u0930 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0938\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0930\u0923\u093e \u092e\u093f\u0932\u0940\u0964 \u0935\u0939 \u0915\u0939\u0940\u0902 \u092d\u0940 \u0939\u094b \u0938\u094b\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0938\u0947 \u0905\u0935\u0936\u094d\u092f \u092c\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0939 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092d\u093e\u092d\u0940 \u0915\u0935\u093f\u0924\u093e \u0915\u094b \u092d\u0940 \u092e\u093e\u0901 \u0915\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u092e\u093e\u0928\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 1988 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u092f\u0947 \u0915\u0943\u0924\u094d\u0930\u093f\u092e \u0918\u093e\u0938 \u092a\u0930 \u0916\u0947\u0932\u0947\u0964<\/p>\n

\u0907\u0928\u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u090f\u0915 \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921 \u0939\u0948\u0902\u0921 \u0905\u0930\u092e\u093e\u0921\u093c\u093e \u0925\u0940\u0964 \u091c\u094b \u0907\u0928\u0915\u094b \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u090f\u092e\u094d\u092a\u094d\u0932\u0949\u092f\u0930 \u0928\u0947 \u0926\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u092f\u0947 \u092e\u0941\u0902\u092c\u0908 \u0915\u0940 \u0932\u094b\u0915\u0932 \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0925\u0947 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u091f\u0948\u0915\u094d\u0938\u0940 \u0938\u0947 \u091a\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0939\u0948\u0938\u093f\u092f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u0940\u0964 \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930 \u0930\u0947\u0932\u0935\u0947 \u0938\u094d\u091f\u0947\u0936\u0928 \u0915\u0940 \u092d\u0940\u0921\u093c \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092b\u094b\u091f\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092b\u0930 \u0928\u0947 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0924\u0938\u094d\u0935\u0940\u0930 \u0905\u0916\u092c\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u091b\u092a\u0935\u093e \u0926\u0940 \u0915\u093f \u0939\u0949\u0915\u0940 \u0915\u093e \u0938\u093f\u0924\u093e\u0930\u093e \u092a\u093f\u0932\u094d\u0932\u0948 \u0905\u092d\u0940-\u092d\u0940 \u0932\u094b\u0915\u0932 \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0930 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0947 \u0915\u0930 \u0939\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0925\u0947 \u092f\u0947 \u091c\u094b \u0915\u0941\u091b \u092d\u0940 \u0915\u092e\u093e\u0924\u0947 \u0909\u0938\u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0932\u0928 \u092a\u094b\u0937\u0923 \u092d\u0940 \u0915\u0930\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u0938\u0947 \u092b\u094b\u0930\u094d\u091f \u0906\u0907\u0915\u0949\u0928 \u0915\u093e\u0930 \u0938\u0928\u094d 2000 \u092e\u0947\u0902 \u0916\u0930\u0940\u0926\u0940\u0964 \u0906\u091c \u0916\u093f\u0932\u093e\u0921\u093c\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091c\u093f\u0924\u0928\u093e \u0915\u0941\u091b \u092e\u093f\u0932\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0915\u0941\u091b \u092d\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092e\u093f\u0932\u0924\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0935\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0906\u0930\u094d\u0925\u093f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0938\u0941\u0927\u093e\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0935\u093f\u0926\u0947\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0915\u0930 \u0916\u0947\u0932\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u091c\u094b \u0915\u092e\u093e\u0908 \u0939\u0941\u0908 \u0909\u0938\u0938\u0947 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 1994 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0942\u0923\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u092b\u094d\u0932\u0948\u091f \u0916\u0930\u0940\u0926\u093e\u0964 1999 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0939\u093e\u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0947 \u0907\u0928\u0915\u094b \u092a\u0935\u0908 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u092b\u094d\u0932\u0948\u091f \u0926\u093f\u092f\u093e \u091c\u093f\u0938\u0915\u094b \u092f\u0947 \u0915\u092d\u0940-\u092d\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0916\u0930\u0940\u0926 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0907\u0928\u0915\u094b \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u092a\u0924\u093f \u0938\u0947 \u092e\u0941\u0932\u093e\u0915\u093e\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0916\u093e\u0938 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0905\u0939\u0938\u093e\u0938 \u0939\u0941\u0906\u0964<\/p>\n

\u0936\u092c\u094d\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 : \u0926\u092c\u0926\u092c\u093e-\u0930\u094c\u092c \u0926\u093e\u092c; \u091c\u0941\u091d\u093e\u0930\u0942-\u091c\u0942\u091d\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e\/\u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e; \u0924\u0941\u0928\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c-\u091b\u094b\u091f\u0940-\u091b\u094b\u091f\u0940 \u092c\u093e\u0924\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0915\u094d\u0930\u094b\u0927\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e; \u092c\u093f\u0928\u093e \u0932\u093e\u0917 \u0932\u092a\u0947\u091f \u0935\u093e\u0932\u093e \u0906\u0926\u092e\u0940-\u0938\u0940\u0927\u0940 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u0939\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0906\u0926\u092e\u0940; \u0915\u0926\u094d\u0930-\u0907\u091c\u094d\u091c\u0924; \u0936\u094b\u0939\u0930\u0924-\u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093f; \u0924\u094b\u0939\u092b\u093c\u093e-\u092a\u0941\u0930\u0938\u094d\u0915\u093e\u0930; \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0937\u094d\u0920\u093e-\u0938\u092e\u094d\u092e\u093e\u0928\u0964<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

These NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Questions and Answers are prepared by our highly skilled subject experts. \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 Class 7 Hindi Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 …<\/p>\n

NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"default","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[9],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c - MCQ Questions<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"en_US\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c - MCQ Questions\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"These NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Questions and Answers are prepared by our highly skilled subject experts. \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 Class 7 Hindi Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 … NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Read More »\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"MCQ Questions\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/NCERTSolutionsGuru\/\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2021-07-22T09:55:14+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2022-03-02T04:55:59+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/NCERT-Solutions-Guru.png\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@ncertsolguru\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@ncertsolguru\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Written by\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Prasanna\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Est. reading time\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"11 minutes\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#website\",\"url\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/\",\"name\":\"MCQ Questions\",\"description\":\"MCQ Questions for Class 1 to 12\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"en-US\"},{\"@type\":\"ImageObject\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#primaryimage\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"url\":\"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/NCERT-Solutions-Guru.png?fit=170%2C17&ssl=1\",\"contentUrl\":\"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/NCERT-Solutions-Guru.png?fit=170%2C17&ssl=1\",\"width\":170,\"height\":17,\"caption\":\"NCERT Solutions\"},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#webpage\",\"url\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/\",\"name\":\"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \\u0938\\u0902\\u0918\\u0930\\u094d\\u0937 \\u0915\\u0947 \\u0915\\u0930\\u093e\\u0923 \\u092e\\u0948\\u0902 \\u0924\\u0941\\u0928\\u0941\\u0915\\u092e\\u093f\\u091c\\u093c\\u093e\\u091c \\u0939\\u094b \\u0917\\u092f\\u093e \\u0927\\u0928\\u0930\\u093e\\u091c - MCQ Questions\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#website\"},\"primaryImageOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#primaryimage\"},\"datePublished\":\"2021-07-22T09:55:14+00:00\",\"dateModified\":\"2022-03-02T04:55:59+00:00\",\"author\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/4ba9570f32f2057e70e670c7885e47f3\"},\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"en-US\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Home\",\"item\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \\u0938\\u0902\\u0918\\u0930\\u094d\\u0937 \\u0915\\u0947 \\u0915\\u0930\\u093e\\u0923 \\u092e\\u0948\\u0902 \\u0924\\u0941\\u0928\\u0941\\u0915\\u092e\\u093f\\u091c\\u093c\\u093e\\u091c \\u0939\\u094b \\u0917\\u092f\\u093e \\u0927\\u0928\\u0930\\u093e\\u091c\"}]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/4ba9570f32f2057e70e670c7885e47f3\",\"name\":\"Prasanna\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"@id\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/#personlogo\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/174540ad43736c7d1a4c4f83c775e74d?s=96&d=mm&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/174540ad43736c7d1a4c4f83c775e74d?s=96&d=mm&r=g\",\"caption\":\"Prasanna\"},\"url\":\"https:\/\/mcq-questions.com\/author\/prasanna\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c - MCQ Questions","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/","og_locale":"en_US","og_type":"article","og_title":"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c - MCQ Questions","og_description":"These NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Questions and Answers are prepared by our highly skilled subject experts. \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 Class 7 Hindi Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 … NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c Read More »","og_url":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/","og_site_name":"MCQ Questions","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/NCERTSolutionsGuru\/","article_published_time":"2021-07-22T09:55:14+00:00","article_modified_time":"2022-03-02T04:55:59+00:00","og_image":[{"url":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/NCERT-Solutions-Guru.png"}],"twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@ncertsolguru","twitter_site":"@ncertsolguru","twitter_misc":{"Written by":"Prasanna","Est. reading time":"11 minutes"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#website","url":"https:\/\/mcq-questions.com\/","name":"MCQ Questions","description":"MCQ Questions for Class 1 to 12","potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/mcq-questions.com\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"en-US"},{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#primaryimage","inLanguage":"en-US","url":"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/NCERT-Solutions-Guru.png?fit=170%2C17&ssl=1","contentUrl":"https:\/\/i0.wp.com\/mcq-questions.com\/wp-content\/uploads\/2021\/01\/NCERT-Solutions-Guru.png?fit=170%2C17&ssl=1","width":170,"height":17,"caption":"NCERT Solutions"},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#webpage","url":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/","name":"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c - MCQ Questions","isPartOf":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#website"},"primaryImageOfPage":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#primaryimage"},"datePublished":"2021-07-22T09:55:14+00:00","dateModified":"2022-03-02T04:55:59+00:00","author":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/4ba9570f32f2057e70e670c7885e47f3"},"breadcrumb":{"@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#breadcrumb"},"inLanguage":"en-US","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/ncert-solutions-for-class-7-hindi-vasant-chapter-18\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Home","item":"https:\/\/mcq-questions.com\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"NCERT Solutions for Class 7 Hindi Vasant Chapter 18 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0915\u0930\u093e\u0923 \u092e\u0948\u0902 \u0924\u0941\u0928\u0941\u0915\u092e\u093f\u091c\u093c\u093e\u091c \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0927\u0928\u0930\u093e\u091c"}]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#\/schema\/person\/4ba9570f32f2057e70e670c7885e47f3","name":"Prasanna","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/mcq-questions.com\/#personlogo","inLanguage":"en-US","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/174540ad43736c7d1a4c4f83c775e74d?s=96&d=mm&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/174540ad43736c7d1a4c4f83c775e74d?s=96&d=mm&r=g","caption":"Prasanna"},"url":"https:\/\/mcq-questions.com\/author\/prasanna\/"}]}},"jetpack_featured_media_url":"","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/29568"}],"collection":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/9"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=29568"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/29568\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":33742,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/29568\/revisions\/33742"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=29568"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=29568"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/mcq-questions.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=29568"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}