NCERT Solutions for Class 9 Maths in Hindi Medium<\/a>. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 13 Surface Areas and Volumes.<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.1<\/strong><\/span><\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n1.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e, 1.25 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e \u0914\u0930 65 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0917\u0939\u0930\u093e \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093e \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u090a\u092a\u0930 \u0938\u0947 \u0916\u0941\u0932\u093e \u0930\u0916\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0936\u0940\u091f \u0915\u0940 \u092e\u094b\u091f\u093e\u0908 \u0915\u094b \u0928\u0917\u0923\u094d\u092f \u092e\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f : \n(i) \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093e \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u0964 \n(ii) \u0907\u0938 \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f, \u092f\u0926\u093f 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f 20 \u0939\u0948\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n(i) \u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0915\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 1.5 \u092e\u0940\u091f\u0930, \n\u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 1.25 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0924\u0925\u093e \n\u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 65 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u092f\u093e 0.65 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093e \u090a\u092a\u0930\u0947 \u0938\u0947 \u0916\u0941\u0932\u093e \u0939\u0948; \u0905\u0924: \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 1 \u092b\u0932\u0915 \u0915\u092e \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 \n\u0905\u0924\u0903 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = \u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 – \u090a\u092a\u0930\u0940 \u092b\u0932\u0915 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n= 2 (lb + bh + hl) – (l x b) \n= 2 [(1.5 x 1.25) + (1.25 x 0.65) + (0.65 x 1.5)] – (1.5 x 1.25) \n= 2 [1.875 + 0.8125 + 0.975] – 1.875 \n= 2 [3.6625] – 1.875 \n= 7.325 – 1.875 \n= 5.45 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924: \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093e \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 5.45 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930\u0964 \n(ii), \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f = \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 x \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f-\u0926\u0930 = (5.45 x 20) = 109.00 \n\u0905\u0924\u0903 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0936\u0940\u091f \u0915\u093e \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f = 109<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 5 \u092e\u0940\u091f\u0930, 4 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u20b9 7.50 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0907\u0938 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u091b\u0924 \u092a\u0930 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 5 \u092e\u0940\u091f\u0930, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 4 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u092a\u0930\u093f\u092e\u093e\u092a x \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908\u0964 \n= 2 (l + b) x h = 2 (5 + 4) x 3 = 18 x 3 = 54 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u091b\u0924 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 x \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \n= (5 x 4) = 20 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u091c\u093f\u0938 \u092d\u093e\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0940 \u0939\u0948, \u0909\u0938\u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = (54 + 20) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 = 74 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0915\u092e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 x \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f-\u0926\u0930 = 74 x 7.50 = 555 \n\u0905\u0924\u0903 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = 555<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0906\u092f\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0949\u0932 \u0915\u0947 \u092b\u0930\u094d\u0936 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u092e\u093e\u092a 250 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f 10 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924 15,000 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938 \u0939\u0949\u0932 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 [\u0938\u0902\u0915\u0947\u0924\u0903 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u092a\u093e\u0930\u094d\u0936\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932] \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u0939\u0949\u0932 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 h \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0939\u0949\u0932 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u092e\u093e\u092a = 250 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0939\u0949\u0932 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u0939\u0949\u0932 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u092e\u093e\u092a x \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 250 x h = 250h \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0924\u092c \u0939\u0949\u0932 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u0939\u0949\u0932 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 x \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f-\u0926\u0930 \n= 250 h x 10 = 2,500 h \n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930, \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = 15,000 \n2,500 h = 15,000 \nh = \\(\\frac { 15000 }{ 2500 }\\) = 6 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924: \u0939\u0949\u0932 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 6 \u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0930\u093e \u0939\u0941\u0906 \u092a\u0947\u0902\u091f 9.375 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0938\u0947 22.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 7.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u093f\u092e\u093e\u0913\u0902 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0908\u0902\u091f \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0908\u0902\u091f \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092e\u093e\u090f\u0901 22.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 7.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \nl = 22.5 \u0938\u0947\u092e\u0940, b = 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 h = 7.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0908\u0902\u091f \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2 [lb + bh + hl] \n= 2 [(22.5 x 10) + (10 x 7.5) + (7.5 x 22.5)] \n=2 [2250 + 750 + 168.75] \n= 2 x 468.75 \n= 937.5 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u0915\u093f \u0908\u0902\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u092d\u0940\u0937\u094d\u091f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e n \u0939\u0948\u0964 \n\u0915\u0941\u0932 \u0908\u0902\u091f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 937.5 n \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092a\u0947\u0902\u091f 9375 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u0948\u0964 \n937.5 n \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 9.375 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n937.5 n \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 9.375 x 10,000 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 (1 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 = 10,000 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940) \n937.5 n = 93,750 \nn = \\(\\frac { 93750 }{ 937.5 }\\) = 100 \n\u0905\u0924\u0903 \u0908\u0902\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u092d\u0940\u0937\u094d\u091f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = 100<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0918\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0915\u093f\u0928\u093e\u0930\u093e 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u093e \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u090f\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 12.5 \u0938\u0947\u092e\u0940, 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 8 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n(i) \u0915\u093f\u0938 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0936\u094d\u0930\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948? \n(ii) \u0915\u093f\u0938 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0915\u092e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0915\u092e \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n(i) \u0918\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u094b \u092a\u093e\u0930\u094d\u0935-\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4 x \u092d\u0941\u091c\u093e\u00b2 = 4 x (10)\u00b2 = 400 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0930\u094d\u0936\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u092a\u0930\u093f\u092e\u093e\u092a x \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 2 (\u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 + \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908) x \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \n= 2 (12.5 + 10) x 8 = 16 x 22.5 = 3600 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0918\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 (400 – 360) = 40 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \n(ii) \u0918\u0928\u093e\u0915\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 6 x \u092d\u0941\u091c\u093e\u00b2 = 6 x (10)\u00b2 = 600 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2 (lb + bh + hl) \n=2 [ (12.5 x 10) + (10 x 8) + (8 x 12.5)] \n= 2 [125 + 80 + 100] \n= 2 x 305 \n= 610 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0918\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947\u0915\u093e \u0915\u0941\u0932\u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 (610 – 600) = 10 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u091b\u094b\u091f\u093e \u092a\u094c\u0927\u093e-\u0918\u0930 (green house) \u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0936\u0940\u0936\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u091f\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0938\u0947 (\u0906\u0927\u093e\u0930 \u092d\u0940 \u0938\u092e\u094d\u092e\u093f\u0932\u093f\u0924 \u0939\u0948) \u0918\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u094d\u0926\u0930 \u0939\u0940 \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0936\u0940\u0936\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u091f\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091f\u0947\u092a \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091a\u093f\u092a\u0915\u093e \u0915\u0930 \u0930\u094b\u0915\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u092a\u094c\u0927\u093e-\u0918\u0930 30 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e, 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e \u0914\u0930 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e \u0939\u0948\u0964 \n(i) \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0936\u0940\u0936\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u091f\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948? \n(ii) \u0938\u092d\u0940 12 \u0915\u093f\u0928\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u091f\u0947\u092a \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n(i) \u092a\u094c\u0927\u093e-\u0918\u0930 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 30 \u0938\u0947\u092e\u0940, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 25 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n\u092a\u094c\u0927\u093e-\u0918\u0930 (\u0917\u094d\u0930\u0940\u0928 \u0939\u093e\u0909\u0938) \u0915\u094b \u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2 (lb + bh + hl) \n=2 [ (30 x 25) + (25 x 25) + (25 x 30)] \n=2 [750 + 625 + 750] \n= 2 x 2125 \n= 4250 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924: \u092a\u094c\u0927\u093e-\u0918\u0930 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0915\u093e\u0901\u091a \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u092a\u094c\u0927\u093e-\u0918\u0930 (\u0917\u094d\u0930\u0940\u0928 \u0939\u093e\u0909\u0938) \u0915\u093e \u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4250 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n(ii) 12 \u0915\u093f\u0928\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 4 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901, 4 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0935 4 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n\u0938\u092d\u0940 \u0915\u093f\u0928\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a = 4 (\u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 + \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 + \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908) = 4 (30 + 25 + 25) \u0938\u0947\u092e\u0940 = 4 x 80 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 320 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u091f\u0947\u092a \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 = 320 \u0938\u0947\u092e\u0940<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u0936\u093e\u0928\u094d\u0924\u093f \u0938\u094d\u0935\u0940\u091f \u0938\u094d\u091f\u093e\u0932 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092e\u093f\u0920\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u0948\u0915 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0915\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0911\u0930\u094d\u0921\u0930 \u0926\u0947 \u0930\u0939\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0926\u094b \u092e\u093e\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0925\u0940\u0964 \u092c\u0921\u093c\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a 15 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0925\u0940\u0902\u0964 \u0938\u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0905\u0924\u093f\u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924\u0924\u093e.(overlaps) \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0915\u0947 5% \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0917\u0924\u094d\u0924\u093e \u0932\u0917\u0947\u0917\u093e\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924 \u20b9 4 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f 1000 \u0938\u0947\u092e\u0940\u00b2 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 250 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u092c\u0928\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924 \u0906\u090f\u0917\u0940? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092c\u0921\u093c\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092e\u093e\u090f\u0901 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \nl = 25 \u0938\u0947\u092e\u0940, b = 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 h = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092c\u0921\u093c\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2(lb + bh + hl) \n= 2 [(25 x 20) + (20 x 5) + (5 x 25)] \n= 2 (500 + 100 + 125) \n= 2 x 725 \n= 1450 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n250 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 250 x 1450 = 3,62,500 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u091b\u094b\u091f\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092e\u093e\u090f\u0901 15 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \nL = 15 \u0938\u0947\u092e\u0940, B = 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935 H = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u091b\u094b\u091f\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2 (LB + BH + HL) \n= 2 [ (15 x 12) + (12 x 5) + (5 x 15)] \n= 2 [180 + 60 + 75] \n= 2 x 315 \n= 630 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n250 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 630 x 250 = 1,57,500 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 250 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = (3,62,500 + 1,57,500) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 5,20,000 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u093f\u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924\u0924\u093e (overlaps) \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0930\u0915\u094d\u0937\u093f\u0924 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 5,20,000 \u0915\u093e 5% = 5,20,000 x \\(\\frac { 5 }{ 100 }\\) = 26,000 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092e\u093e\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0917\u0947 \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = (5,20,000 + 26,000) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 5,46,000 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092e\u093e\u0923 \u0939\u0947\u0924\u0941 \u0932\u093e\u0917\u0924 = \u0915\u0941\u0932 \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 x \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f-\u0926\u0930 = 5,46,000 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 x \u20b9 4 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n= \\(\\frac { 546000 x 4 }{ 100 }\\) = \u20b9 2184 \n\u0905\u0924: \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 250 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u092c\u0928\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924 = \u20b9 2184<\/p>\nEx 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u092a\u0930\u0935\u0940\u0928 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u093e\u0930 \u0916\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f, \u090f\u0915 \u0938\u0928\u094d\u0926\u0942\u0915 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0922\u093e\u0901\u091a\u0947 \u091c\u0948\u0938\u093e \u090f\u0915 \u0905\u0938\u094d\u0925\u093e\u092f\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u094b \u0915\u093e\u0930 \u0915\u094b \u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0913\u0930 \u0938\u0947 \u090a\u092a\u0930 \u0938\u0947 \u0922\u0915 \u0932\u0947 (\u0938\u093e\u092e\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u092b\u0932\u0915 \u0932\u091f\u0915\u093e \u0939\u0941\u0906 \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0918\u0941\u092e\u093e\u0915\u0930 \u090a\u092a\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948)\u0964 \u092f\u0939 \u092e\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0915\u093f \u0938\u093f\u0932\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u092f \u0932\u0917\u093e \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0915\u093e \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u092a\u0921\u093c\u093e \u0928\u0917\u0923\u094d\u092f \u0939\u094b\u0917\u093e, \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0935\u093f\u092e\u093e\u0913\u0902 4 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 2.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0907\u0938 \u0922\u093e\u0901\u091a\u0947 \u0915\u094b \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0922\u093e\u0901\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u092e\u093e\u090f\u0901 4 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 2.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0902\u0964 \nl = 4 \u092e\u0940\u091f\u0930, b = 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935 h = 2.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0922\u093e\u0901\u091a\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e = 2 (\u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 + \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908) = 2 (4 + 3) = 14 \n\u0922\u093e\u0901\u091a\u0947 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0930\u094d\u0936\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = \u092a\u0930\u093f\u092e\u093e\u092a x \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 14 x 2.5 = 35 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u091b\u0924 \u092f\u093e \u090a\u092a\u0930 \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4 x 3 = 12 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0915\u0941\u0932 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 35 + 12 = 47 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924: \u0922\u093e\u0901\u091a\u0947 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092e\u093e\u0923 \u092e\u0947\u0902 47 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.2<\/strong><\/span><\/p>\n\u091c\u092c \u0924\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u0925\u093e \u0928 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u090f, \u03c0 = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 14 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 88 \u0938\u0947\u092e\u0940\u00b2 \u0939\u0948\u0964 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0927\u093e\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u091a\u093e\u0926\u0930 \u0938\u0947 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u090a\u0901\u091a\u0940 \u0914\u0930 140 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u090f\u0915 \u092c\u0928\u094d\u0926 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0908 \u091c\u093e\u0928\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u093e\u0926\u0930 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940? \n <\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u0938\u0902\u0932\u0917\u094d\u0928 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902, \u0927\u093e\u0924\u0941 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092a\u093e\u0907\u092a 77 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u090f\u0915 \u0905\u0928\u0941\u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0925 \u0915\u093e\u091f \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 4.4 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f: \n(i) \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n(ii) \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n \n <\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0930\u094b\u0932\u0930 (roller) \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 84 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 120 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u090f\u0915 \u0916\u0947\u0932 \u0915\u0947 \u092e\u0948\u0926\u093e\u0928 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930 \u0938\u092e\u0924\u0932 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f 500 \u091a\u0915\u094d\u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0928\u0947 \u092a\u0921\u093c\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0916\u0947\u0932 \u0915\u0947 \u092e\u0948\u0926\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932- \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0930\u094b\u0932\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 84 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 0.84 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0930\u094b\u0932\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 0.84 }{ 2 }\\) \u092e\u0940\u091f\u0930 = 0.42 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0914\u0930 \u0930\u094b\u0932\u0930 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 120 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 1.20 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0930\u094b\u0932\u0930 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0rh = 2\u03c0rl (h = l) \n= 2 x \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x 0.42 x 120 \n= 3.168 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0930\u094b\u0932\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e 1 \u091a\u0915\u094d\u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0915\u0930 \u0938\u092e\u0924\u0932 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 3.168 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0930\u094b\u0932\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e 500 \u091a\u0915\u094d\u0915\u0930 \u0932\u0917\u093e\u0915\u0930 \u0938\u092e\u0924\u0932 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 500 x 3.168 = 1584 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924\u0903 \u0916\u0947\u0932 \u0915\u0947 \u092e\u0948\u0926\u093e\u0928 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 1584 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 50 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 3.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u20b9 12.50 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0907\u0938 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u0915\u0947 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 50 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 0.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 0.5 }{ 2 }\\) \u092e\u0940\u091f\u0930 = 0.25 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0914\u0930 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 3.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = 2\u03c0rh \n= 2 x \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x 0.25 x 3.5 = 5.5 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 x \u0930\u0902\u0917\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f-\u0926\u0930 = 5.5 x 12.50 = 368.75 \n\u0905\u0924\u0903 \u0938\u094d\u0924\u092e\u094d\u092d \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u20b9 68.75<\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 44 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 0.7 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 h \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = 0.7 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0rh \n= 2 x \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x 0.7 x h = 44h \n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 44 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n44 h = 44 \nh = 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 1\u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0941\u090f\u0901 \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 3.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092f\u0939 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0939\u0930\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f: \n(i) \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u0964 \n(ii) \u20b9 40 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0941\u090f\u0901 \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 3.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0940 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 3.5 }{ 2 }\\) \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0924\u0925\u093e \u0915\u0941\u090f\u0901 \u0915\u0940 \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 (h) = 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n(i) \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0rh \n= 2 x \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x \\(\\frac { 3.5 }{ 2 }\\) x 10 = 110 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n(ii) \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u0915\u0941\u090f\u0901 \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 x \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u092e\u0942\u0932\u094d\u092f \n= 110 x 40 = 4400<\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u0917\u0930\u092e \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0917\u0930\u092e \u0930\u0916\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u0902\u092f\u0928\u094d\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 28 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0914\u0930 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0935\u093e\u0932\u093e \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u0902\u092f\u0928\u094d\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0930\u094d\u092e\u0940 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 0.05 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 0.05 }{ 2 }\\) = 0.025 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0914\u0930 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 28 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u0940 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = 2\u03c0rh = 2\u03c0rl = 2 x \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x 0.025 x 28 = 44 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924: \u0938\u0902\u092f\u0928\u094d\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0930\u094d\u092e\u0940 \u0926\u0947\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = 4.4 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong> \n\u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n(i) \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u0947\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932 \u0915\u0940 \u092c\u0928\u094d\u0926 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0930\u094d\u0936\u094d\u0935 \u092f\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932, \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 4.2 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 4.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n(ii) \u0907\u0938 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u094b \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0941\u0932 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0907\u0938\u094d\u092a\u093e\u0924 (steel) \u0932\u0917\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e, \u092f\u0926\u093f \u0915\u0941\u0932 \u0907\u0938\u094d\u092a\u093e\u0924 \u0915\u093e \\(\\frac { 1 }{ 12 }\\) \u092d\u093e\u0917 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948? \n \n <\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 10.<\/strong> \n\u0906\u0915\u0943\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902, \u0906\u092a \u090f\u0915 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u093e \u092b\u094d\u0930\u0947\u092e \u0926\u0947\u0916 \u0930\u0939\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u091c\u093e\u0935\u091f\u0940 \u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u0938\u0947 \u0922\u0915\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092b\u094d\u0930\u0947\u092e \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 30 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092b\u094d\u0930\u0947\u092e \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930 \u0914\u0930 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u092e\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0913\u0930 2.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u092a\u0921\u093c\u093e \u092d\u0940 \u091b\u094b\u0921\u093c\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u0915\u093f \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u094b \u0922\u0915\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0941\u0932 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \n \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 20 }{ 2 }\\) \u0938\u0947\u092e\u0940 = 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0914\u0930 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 30 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u094b \u0938\u091c\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0913\u0930 2.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0915\u092a\u0921\u093c\u093e \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u091b\u094b\u0921\u093c\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n\u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = (30 + 2.5 + 2.5) \u0938\u0947\u092e\u0940 = 35 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0rh = 2\u03c0rl [h = l] \n= 2 x \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x 10 x 35 = 2200 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924: \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a \u0936\u0947\u0921 \u0915\u094b \u0922\u0915\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0915\u092a\u0921\u093c\u0947 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 2200 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964<\/p>\nEx 13.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 11.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0932\u092e\u0926\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0914\u0930 \u0938\u091c\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u092f\u094b\u0917\u093f\u0924\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092d\u093e\u0917 \u0932\u0947\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0939\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u0932\u092e\u0926\u093e\u0928 \u0915\u094b 3 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u0914\u0930 10.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0915\u093e \u0939\u094b\u0928\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u094b \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u092d\u093e\u0917\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0917\u0924\u094d\u0924\u093e \u0926\u0947\u0928\u093e \u0925\u093e\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 35 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u092d\u093e\u0917\u0940 \u0925\u0947, \u0924\u094b \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u094b \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0917\u0924\u094d\u0924\u093e \u0916\u0930\u0940\u0926\u0928\u093e \u092a\u0921\u093c\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e? \n \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.3<\/strong><\/span><\/p>\n\u091c\u092c \u0924\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u0925\u093e \u0928 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u090f \u03c0 = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 10.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 12 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 24 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 308 \u0938\u0947\u092e\u09402<\/sup> \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 14 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f : \n(i) \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e, \n(ii) \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u094b \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u0964 \n \n <\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0924\u092e\u094d\u092c\u0942 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 24 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f: \n(i) \u0924\u092e\u094d\u092c\u0942 \u0915\u0940 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \n(ii) \u0924\u092e\u094d\u092c\u0942 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0917\u0947 \u0915\u0948\u0928\u0935\u093e\u0938 (canvas) \u0915\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924, \u092f\u0926\u093f 1 \u092e\u0940\u091f\u0930\u00b2 \u0915\u0948\u0928\u0935\u093e\u0938 \u0915\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924 \u20b9 70 \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n8 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 6 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0924\u092e\u094d\u092c\u0942 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u0947 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0915\u0940 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0932\u0917\u0947\u0917\u0940? \u092f\u0939 \u092e\u093e\u0928 \u0915\u0930 \u091a\u0932\u093f\u090f \u0915\u093f \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0938\u093f\u0932\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u0915\u0941\u091f\u093e\u0908 \u092e\u0947\u0902 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0932\u0917\u0947\u0917\u093e\u0964 (\u03c0 = 3.14) \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n \n\u0938\u093f\u0932\u093e\u0908 \u0907\u0924\u094d\u092f\u093e\u0926\u093f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 = 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 0.20 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924\u0903 \u0924\u093f\u0930\u092a\u093e\u0932 \u0915\u0940 \u0915\u0941\u0932 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 = (62.80 + 0.20) \u092e\u0940\u091f\u0930 = 63 \u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u091c \u0915\u0940 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 25 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 14 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u20b9 210 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f 100 \u092e\u0940\u091f\u0930\u00b2 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u091c\u094b\u0915\u0930 \u0915\u0940 \u091f\u094b\u092a\u0940 \u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 24 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 10 \u091f\u094b\u092a\u093f\u092f\u093e\u0901 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u092c\u0938 \u0938\u094d\u091f\u0949\u092a \u0915\u094b \u092a\u0941\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0917\u0924\u094d\u0924\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0947 50 \u0916\u094b\u0916\u0932\u0947 \u0936\u0902\u0915\u0941\u0913\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u0921\u093c\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0932\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0939\u0941\u0906 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 40 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0928 \u0936\u0902\u0915\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0935\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u20b9 12 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u0940\u091f\u0930\u00b2 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0928\u0915\u094b \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0932\u093e\u0917\u0924 \u0906\u090f\u0917\u0940? ( \u03c0 = 3.14 \u0914\u0930 \u221a1.04 = 1.02 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964) \n \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.4<\/strong><\/span><\/p>\n\u091c\u092c \u0924\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u0925\u093e \u0928 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u090f, \u03c0 = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n(i) 10.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n(ii) 5.6 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n(iii) 14 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f : \n(i) 14 \u0938\u0947\u092e\u0940, \n(ii) 21 \u0938\u0947\u092e\u0940, \n(iii) 35 \u092e\u0940\u091f\u0930\u0964 \n \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0935\u093e \u092d\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930, \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0938\u0947 14 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0928 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902, \u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4\u03c0r\u00b2 = 4 x \u03c0 x 7 x 7 = 196\u03c0 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0939\u0935\u093e \u092d\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (R) = 14 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n\u0939\u0935\u093e \u092d\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4\u03c0R\u00b2 = 4 \u03c0 x 14 x 14 = 784 \u03c0 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n\u0905\u0924: \u0917\u0941\u092c\u094d\u092c\u093e\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 = 196\u03c0 : 784 \u03c0 = 1 : 4<\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u092a\u0940\u0924\u0932 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0947 \u090f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 10.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u20b916 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f 100 \u0938\u0947\u092e\u0940\u00b2 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u0915\u0932\u0908 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u0909\u0938 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 154 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e r \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n\u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4\u03c0r\u00b2 \n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 154 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u091a\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u092e\u093e \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u092a\u0943\u0925\u094d\u0935\u0940 \u0915\u0947 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0915\u093e \u0932\u0917\u092d\u0917 \u090f\u0915-\u091a\u094c\u0925\u093e\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0928 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u091f\u094b\u0930\u093e 0.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u092e\u094b\u091f\u0940 \u0938\u094d\u091f\u0940\u0932 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u0915\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong> \n\u0938\u0902\u0932\u0917\u094d\u0928 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902, \u090f\u0915 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e r \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u0918\u0947\u0930\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n(i) \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n(ii) \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n(iii) \u090a\u092a\u0930 (i) \u0914\u0930 (ii) \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \n \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u0924\u092f\u093e \u0918\u0947\u0930\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0939\u0948\u0964 \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (R) = \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) \n(i) \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4\u03c0r\u00b2 \n(ii) \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0RH \n\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 H = 2r \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0R(2r) \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0R(2r) = 2\u03c0r (2r) = 4\u03c0r\u00b2 (\u2235 R = r) \n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4\u03c0r\u00b2 \n(iii) \u0909\u0915\u094d\u0924 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 = 4\u03c0r\u00b2 : 4\u03c0r\u00b2 = 1 : 1<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.5<\/strong><\/span><\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u092e\u093e\u091a\u093f\u0938 \u0915\u0940 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 2.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 1.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0910\u0938\u0940 12 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u092a\u0948\u0915\u0947\u091f \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u091a\u093f\u0938 \u0915\u0940 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 2.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 x 1.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \nl = 4 \u0938\u0947\u092e\u0940, b = 2.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0924\u0925\u093e h = 1.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092e\u093e\u091a\u093f\u0938 \u0915\u0940 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = lbh = 4 x 2.5 x 1.5 = 15 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 12 \u092e\u093e\u091a\u093f\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0948\u0915\u0947\u091f \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 15 x 12 = 180 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u091f\u0902\u0915\u0940 6 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0940, 5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u0940 \u0914\u0930 45 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0939\u0930\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948? (1 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 =1000 \u0932\u0940\u091f\u0930) \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 6 \u092e\u0940\u091f\u0930, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 (h) = 4.5 \u092e\u0940\u091f\u0930\u0964 \n\u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = lbh = 6 x 5 x 4.5 = 135 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u091f\u0902\u0915\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e\u0939\u093f\u0924 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 135 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 = 135 x 1000 \u0932\u0940\u091f\u0930 = 1,35,000 \u0932\u0940\u091f\u0930 (1 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 = 1000 \u0932\u0940\u091f\u0930) \n\u0905\u0924\u0903 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u092e\u0947\u0902 135,000 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e \u0914\u0930 8 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u094b \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u090a\u0901\u091a\u093e \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u090f \u0915\u093f \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 380 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0906 \u0938\u0915\u0947? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 h \u092e\u0940\u091f\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u090f\u0964 \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0914\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 8 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = lbh = 10 x 8 x h = 80 h \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930, \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e \u0938\u0915\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0926\u094d\u0930\u0935 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 380 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n80 h = 380 \u21d2 h = 4.75 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 4.75 \u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n8 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e, 6 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e \u0914\u0930 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0939\u0930\u093e \u090f\u0915 \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0917\u0926\u094d\u092c\u093e \u0916\u0941\u0926\u0935\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u20b9 30 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u0938\u0947 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0917\u091f\u094d\u091f\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 8 \u092e\u0940\u091f\u0930, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 6 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0924\u0925\u093e \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 (h) = 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0917\u0932\u094d\u0932\u0947 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = lbh = 8 x 6 x 3 = 144 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n1 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0921\u094d\u0922\u093e \u0916\u0941\u0926\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u20b9 30 \n144 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0921\u094d\u0922\u093e \u0916\u0941\u0926\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f\u0947 = 30 x 144 = \u20b9 4320 \n\u0905\u0924\u0903 \u0917\u0926\u094d\u092c\u093e \u0916\u0941\u0926\u0935\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u20b9 4320<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e 50,000 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0914\u0930 \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 2.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 2.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0914\u0930 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 (h) = 10 \u092e\u0940\u091f\u0930\u0964 \n\u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = lbh = 2.5 x b x 10 = 25b \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e = \u0918\u0928\u093e\u092d\u093e\u0915\u093e\u0930 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 25b \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n= 25b x 1000 \u0932\u0940\u091f\u0930 (1 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 = 1000 \u0932\u0940\u091f\u0930) = 25,000b \u0932\u0940\u091f\u0930\u0964 \n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e 50,000 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n25,000 b = 50,000 \u21d2 b = 2 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924\u0903 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 = 2 \u092e\u0940\u091f\u0930<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0917\u093e\u0901\u0935 \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u091c\u0928\u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 4000 \u0939\u0948, \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f 150 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0917\u093e\u0901\u0935 \u092e\u0947\u0902 20 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 15 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 6 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u092e\u093e\u092a\u094b\u0902 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u090f\u0915 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u092c\u0928\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0935\u0939\u093e\u0901 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0926\u093f\u0928 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0917\u093e? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0917\u093e\u0901\u0935 \u0915\u0940 \u091c\u0928\u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = 4000 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e = 150 \u0932\u0940\u091f\u0930 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 \u0917\u093e\u0901\u0935 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e = 4000 x 150 \u0932\u0940\u091f\u0930 = 6,00,000 \u0932\u0940\u091f\u0930 = 600 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 (1000 \u0932\u0940\u091f\u0930 = 1 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930) \n\u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = l x b x h = 20 x 15 x 6 = 1800 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924\u0903 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u092d\u0930\u0940 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0917\u093e\u0901\u0935 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \\(\\frac { 1800 }{ 600 }\\) = 3 \u0926\u093f\u0928 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0930\u094d\u092f\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0917\u094b\u0926\u093e\u092e \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a\u0947\u0902 40 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 25 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938 \u0917\u094b\u0926\u093e\u092e \u092e\u0947\u0902 1.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 1.25 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 0.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f (crate) \u0930\u0916\u0947 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 n \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f \u0930\u0916\u0947 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f \u0915\u0940 \u092e\u093e\u092a 1.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 1.25 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 0.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 1.5 x 125 x 0.5 = 0.9375 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0938\u092d\u0940 n \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f\u094d\u0938 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 09375 n \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930\u0964 \n\u0917\u094b\u0926\u093e\u092e \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 40 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 25 \u092e\u0940\u091f\u0930 x 10 \u092e\u0940\u091f\u0930 = 10,000 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0917\u094b\u0926\u093e\u092e \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 n \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \n0.9375 n = 10,000 \u21d2 n = \\(\\frac { 10000 }{ 0.9375 }\\) = 10666 \n\u0905\u0924: \u0917\u094b\u0926\u093e\u092e \u092e\u0947\u0902 10666 \u0915\u094d\u0930\u0947\u091f\u094d\u0938 \u0930\u0916\u0947 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u092d\u0941\u091c\u093e \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0920\u094b\u0938 \u0918\u0928 \u0915\u094b \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0935\u093e\u0932\u0947 8 \u0918\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093e\u091f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0928\u090f \u0918\u0928 \u0915\u0940 \u092d\u0941\u091c\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940? \u0938\u093e\u0925 \u0939\u0940, \u0907\u0928 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0918\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u092d\u0940 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u092d\u0941\u091c\u093e \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0920\u094b\u0938 \u0918\u0928 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = (12)3<\/sup> = 12 x 12 x 12 = 1728 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0907\u0938 \u0918\u0928\u0947 \u0915\u094b 8 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0918\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093e\u091f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.5 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong> \n3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0939\u0930\u0940 \u0914\u0930 40 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u0940 \u090f\u0915 \u0928\u0926\u0940 2 \u0915\u093f\u092e\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0918\u0923\u094d\u091f\u093e \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0932 \u0938\u0947 \u092c\u0939\u0915\u0930 \u0938\u092e\u0941\u0926\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u093f\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u090f\u0915 \u092e\u093f\u0928\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u0941\u0926\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0917\u093f\u0930\u0947\u0917\u093e? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0928\u0926\u0940 \u0915\u0940 \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 = 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0914\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 = 40 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0928\u0926\u0940 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 (sectional area) = 3 x 40 = 120 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0928\u0926\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0932 2 \u0915\u093f\u092e\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0918\u0923\u094d\u091f\u093e \u0939\u0948\u0964 \n1 \u092e\u093f\u0928\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0926\u0940 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 = \\(\\frac { 2 x 1000 }{ 60 }\\) = \\(\\frac { 100 }{ 3 }\\) \u092e\u0940\u091f\u0930 \n1 \u092e\u093f\u0928\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u0941\u0926\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u093f\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 1 \u092e\u093f\u0928\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 x \u0928\u0926\u0940 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n= \\(\\frac { 100 }{ 3 }\\) x 120 = 4000 \u0918\u0928 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0905\u0924: 1 \u092e\u093f\u0928\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u0941\u0926\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 4000 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0917\u093f\u0930\u0947\u0917\u093e\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.6<\/strong><\/p>\n\u091c\u092c \u0924\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u0925\u093e \u0928 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u090f \u03c0 = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0930\u093f\u0927\u093f 132 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948? (1000 \u0938\u0947\u092e\u09403<\/sup> = 1 \u0932\u0940\u091f\u0930) \n <\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 24 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 28 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 35 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u093e\u0907\u092a \u0915\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u092f\u0926\u093f 1 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928 0.6 \u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0938\u094b\u092b\u094d\u091f \u0921\u094d\u0930\u093f\u0902\u0915 (soft drink) \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u092a\u0948\u0915\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u0948 : \n(i) \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0906\u092f\u0924\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u091f\u093f\u0928 \u0915\u093e \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093e \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 15 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \n(ii) \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0914\u0930 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0935\u093e\u0932\u093e \u090f\u0915 \u092a\u094d\u0932\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0915\u093e \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u093e\u0964 \n\u0915\u093f\u0938 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u091f\u093f\u0928 \u0915\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 (l) = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 (b) = 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 15 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u091f\u0940\u0928 \u0915\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e = lbh = 5 x 4 x 15 = 300 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 7 }{ 2 }\\) \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0914\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h’) = 10 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e = \u03c0r\u00b2h’ = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x \\(\\frac { 7 }{ 2 }\\) x \\(\\frac { 7 }{ 2 }\\) x 10 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 385 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0921\u093f\u092c\u094d\u092c\u0947 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e 85 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u092f\u0926\u093f \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0936\u094d\u0930\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 94.2 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908\u0964 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f: \n(i) \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e, \n(ii) \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 (\u03c0 = 3.14 \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f) \n\u0939\u0932-<\/strong> \n(i) \u092e\u093e\u0928\u093e \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e r \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0930\u094d\u0936\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 2\u03c0rh = 2 x 3.14 x r x 5 = 314 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u092a\u093e\u0930\u094d\u0936\u094d\u0935 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 94.2 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n31.4r = 94.2 \u21d2 r = 3 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e = 3 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n(ii) \u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = 3 \u0938\u0947\u0902\u092e\u0940 \u0924\u0925\u093e \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = \u03c0r\u00b2h = 3.14 x 3 x 3 x 5 = 3.14 x 45 = 1413 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = 141.3 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940<\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n10 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0939\u0930\u0947 \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0947 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0915\u094b \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f \u20b9 2200 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u20b9 20 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u0940\u091f\u0930\u00b2 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f: \n(i) \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u094b \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n(ii) \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \n(iii) \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e \n \n <\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e 15.4 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u094b \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0927\u093e\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u0936\u0940\u091f \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940? \n <\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u0938\u0940\u0938\u0947 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u092a\u0947\u0902\u0938\u093f\u0932 (lead pencil) \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u092d\u094d\u092f\u0928\u094d\u0924\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u094d\u0930\u0947\u092b\u093e\u0907\u091f (graphite) \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0947 \u0920\u094b\u0938 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0915\u094b \u0921\u093e\u0932 \u0915\u0930 \u092c\u0928\u093e\u0908 \u0917\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0947\u0902\u0938\u093f\u0932 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 7 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0917\u094d\u0930\u0947\u092b\u093e\u0907\u091f \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 1 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092a\u0947\u0902\u0938\u093f\u0932 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908\u0964 14 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0914\u0930 \u0917\u094d\u0930\u0947\u092b\u093e\u0907\u091f \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n \n <\/p>\nEx 13.6 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0905\u0938\u094d\u092a\u0924\u093e\u0932 (hospital) \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u0930\u094b\u0917\u0940 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0942\u092a (soup) \u0926\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092f\u0939 \u0915\u091f\u094b\u0930\u093e \u0938\u0942\u092a \u0938\u0947 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0924\u0915 \u092d\u0930\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0938 \u0905\u0938\u094d\u092a\u0924\u093e\u0932 \u092e\u0947\u0902 250 \u0930\u094b\u0917\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 \u0915\u093f\u0924\u0928\u093e \u0938\u0942\u092a \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u092c\u0947\u0932\u0928\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = \\(\\frac { 7 }{ 2 }\\) \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0914\u0930 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 4 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0921\u093e\u0932\u0947 \u0917\u090f \u0938\u0942\u092a \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 = \u03c0r\u00b2h \n= \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) x \\(\\frac { 7 }{ 2 }\\) x \\(\\frac { 7 }{ 2 }\\) x 4 = 154 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n1 \u0930\u094b\u0917\u0940 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0938\u0942\u092a \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e = 154 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n250 \u0930\u094b\u0917\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0938\u0942\u092a \u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e = 250 x 154 = 38,500 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 38,500 \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0938\u0942\u092a \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.7<\/strong><\/span><\/p>\n\u091c\u092c \u0924\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u0925\u093e \u0928 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u090f, \u03c0 = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u0909\u0938 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \n(i) \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 6 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n(ii) \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 3.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0909\u0938 \u092c\u0930\u094d\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0932\u0940\u091f\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \n(i) \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 25 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n(ii) \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 13 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 15 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938\u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 1570 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 (\u03c0 = 3.14) \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u092f\u0926\u093f 9 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 48\u03c0 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u090a\u092a\u0930\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 3.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0917\u0921\u094d\u0922\u093e 12 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0917\u0939\u0930\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0927\u093e\u0930\u093f\u0924\u093e \u0915\u093f\u0932\u094b\u0932\u0940\u091f\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0939\u0948? \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0932\u092e\u094d\u092c\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u0940\u092f \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 9856 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 28 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f : \n(i) \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \n(ii) \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0940 \u0924\u093f\u0930\u094d\u092f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \n(iii) \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u092d\u0941\u091c\u093e\u0913\u0902 5 \u0938\u0947\u092e\u0940, 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0914\u0930 13 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u092e\u0915\u094b\u0923 \u0924\u094d\u0930\u093f\u092d\u0941\u091c ABC \u0915\u094b \u092d\u0941\u091c\u093e 12 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0924\u0903 \u0918\u0941\u092e\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0920\u094b\u0938 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u092f\u0926\u093f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7 \u0915\u0947 \u0924\u094d\u0930\u093f\u092d\u0941\u091c ABC \u0915\u094b \u092f\u0926\u093f \u092d\u0941\u091c\u093e 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0924\u0903 \u0918\u0941\u092e\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u090f, \u0924\u094b \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0920\u094b\u0938 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7 \u0914\u0930 8 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u090f \u0917\u090f \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0920\u094b\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0906\u092f\u0924\u0928\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u092d\u0940 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.7 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong> \n\u0917\u0947\u0939\u0942\u0901 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0922\u0947\u0930\u0940 10.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0914\u0930 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0907\u0938 \u0922\u0947\u0930\u0940 \u0915\u094b \u0935\u0930\u094d\u0937\u093e \u0938\u0947 \u092c\u091a\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0948\u0928\u0935\u093e\u0938 \u0938\u0947 \u0922\u0902\u0915\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0935\u0949\u091b\u093f\u0924 \u0915\u0948\u0928\u0935\u093e\u0938 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0917\u0947\u0939\u0942\u0902 \u0915\u0940 \u0926\u0947\u0930\u0940 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0947 \u0936\u0902\u0915\u0941 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 (h) = 3 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0924\u0925\u093e \n\u0906\u0927\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = 10.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 = \\(\\frac { 21 }{ 2 }\\) \u092e\u0940\u091f\u0930 \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.8<\/strong><\/span><\/p>\n\u091c\u092c \u0924\u0915 \u0905\u0928\u094d\u092f\u0925\u093e \u0928 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u090f, \u03c0 = \\(\\frac { 22 }{ 7 }\\) \u0932\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/strong> \nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u0909\u0938 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902: \n(i) 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n(ii) 0.63 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0909\u0938 \u0921\u094b\u0938 \u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0917\u0947\u0902\u0926 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0939\u091f\u093e\u090f \u0917\u090f (\u0935\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924) \u092a\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f, \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948: \n(i) 28 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n(ii) 0.21 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u0927\u093e\u0924\u0941 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0917\u0947\u0902\u0926 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 4.2 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938 \u0927\u093e\u0924\u0941 \u0915\u093e \u0918\u0928\u0924\u094d\u0935 8.9 \u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0918\u0928 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938 \u0917\u0947\u0902\u0926 \u0915\u093e \u0926\u094d\u0930\u0935\u094d\u092f\u092e\u093e\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong> \n\u091a\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u092e\u093e \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u092a\u0943\u0925\u094d\u0935\u0940 \u0915\u0947 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0915\u093e \u0932\u0917\u092d\u0917 \u090f\u0915-\u091a\u094c\u0925\u093e\u0908 \u0939\u0948\u0964 \u091a\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u092e\u093e \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u092a\u0943\u0925\u094d\u0935\u0940 \u0915\u0947 \u0906\u092f\u0924\u0928 \u0915\u0940 \u0915\u094c\u0928-\u0938\u0940 \u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u092a\u0943\u0925\u094d\u0935\u0940 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 4D \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u092a\u0943\u0925\u094d\u0935\u0940 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (R) = 2D \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930,\u091a\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u092e\u093e \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 = \\(\\frac { 1 }{ 4 }\\) x \u092a\u0943\u0925\u094d\u0935\u0940 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong> \n\u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 10.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u090f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0915\u091f\u094b\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0932\u0940\u091f\u0930 \u0926\u0942\u0927 \u0906 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u091f\u0902\u0915\u0940 1 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u092e\u094b\u091f\u0940 \u090f\u0915 \u0932\u094b\u0939\u0947 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0926\u0930 (sheet) \u0938\u0947 \u092c\u0928\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0907\u0938 \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0917\u0947 \u0932\u094b\u0939\u0947 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u0926\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948, \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (r) = 1 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0924\u0925\u093e \u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u091a\u093e\u0926\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u094b\u091f\u093e\u0908 = 1 \u0938\u0947\u092e\u0940 = \\(\\frac { 1 }{ 100 }\\) \u092e\u0940\u091f\u0930 = 001 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u091f\u0902\u0915\u0940 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0939\u094d\u092f \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e (R) = (1 + 0.01) \u092e\u0940\u091f\u0930 = 1.01 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong> \n\u0909\u0938 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 154 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0935\u0928 \u0915\u093e \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u090f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0928\u094d\u0926\u0930 \u0938\u0947, \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u20b9 498.96 \u0935\u094d\u092f\u092f \u0939\u0941\u090f\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0930 \u20b9 2 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f : \n(i) \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u0915\u094b \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n(ii) \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u094d\u0926\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u0935\u093e \u0915\u093e \u0906\u092f\u0924\u0928 \n\u0939\u0932-<\/strong> \n(i) \u092e\u093e\u0928\u093e \u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u092e\u0940\u091f\u0930 \u0939\u0948\u0964 \n\u0905\u0930\u094d\u0926\u094d\u0927\u0917\u094b\u0932\u093e\u0915\u093e\u0930 \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u0916\u094b\u0916\u0932\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \n\u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = 2\u03c0r\u00b2 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092e\u0940\u091f\u0930 \n\u0924\u092c \u0917\u0941\u092e\u094d\u092c\u0926 \u0915\u0947 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = 2\u03c0r\u00b2 x 2 = 4\u03c0r\u00b2 \n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u092b\u0947\u0926\u0940 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u094d\u092f\u092f \u20b9 498.96 \u0939\u0948\u0964 \n4\u03c0r\u00b2 = 498.96 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong> \n\u0932\u094b\u0939\u0947 \u0915\u0947 \u0938\u0924\u094d\u0924\u093e\u0907\u0938 \u0920\u094b\u0938 \u0917\u094b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u093f\u0918\u0932\u093e\u0915\u0930, \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e r \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 S \u0939\u0948, \u090f\u0915 \u092c\u0921\u093c\u093e \u0917\u094b\u0932\u093e \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 S” \u0939\u0948\u0964 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f : \n(i) \u0928\u090f \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e r’ \n(ii) S \u0914\u0930 S” \u0915\u093e \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924\u0964 \n <\/p>\nEx 13.8 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 10.<\/strong> \n\u0926\u0935\u093e\u0908 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0915\u0948\u092a\u0938\u0942\u0932 (capsule) 3.5 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0917\u094b\u0932\u093e (\u0917\u094b\u0932\u0940) \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u0948\u092a\u0938\u0942\u0932 \u0915\u094b \u092d\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u0924\u0928\u0940 \u0926\u0935\u093e\u0908 (\u092e\u093f\u092e\u0940 \u092e\u0947\u0902) \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b\u0917\u0940? \n \n <\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.9 (\u0910\u091a\u094d\u091b\u093f\u0915)<\/strong><\/span><\/p>\nEx 13.9 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b (book- shelf) \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u0935\u093f\u092e\u093e\u090f\u0901 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = 110 \u0938\u0947\u092e\u0940, \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 = 25 \u0938\u0947\u092e\u0940, \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 = 85 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0924\u0916\u094d\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092e\u094b\u091f\u093e\u0908 5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u092b\u0932\u0915\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0915\u0930\u093e\u0908 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092b\u0932\u0915\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0930 20 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0930 10 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0907\u0938 \u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u092a\u0930 \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0914\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0939\u0930\u0940 \u092b\u0932\u0915\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n= 2 [(25 x 110) + (25 x 85)] + (85 x 110) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n= 2 [2,750 + 2,125] + 9,350 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n= (2 x 4,875) + 9,350 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n= 9,750 + 9,350 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n= 19,100 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u093e\u092e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092b\u094d\u0930\u0947\u092e \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u0914\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 \u092b\u094d\u0930\u0947\u092e \u0915\u0947 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \n= (110 x 85) – [ (30 + 30 + 30 + 10) x 75] + (75 x 5) + (75 x 5) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n= 9,350 – 7,500 + 375 + 375 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n= 2,600 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n \n\u091c\u093f\u0938 \u092d\u093e\u0917 \u092a\u0930 \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0939\u094b\u0928\u0940 \u0939\u0948, \u0909\u0938\u0915\u093e \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 19,100 + 2,600 = 21,700 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0905\u0924\u0903 \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = 21,700 x 20 \u092a\u0948\u0938\u0947 = 4,34,000 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092f\u093e \u20b9 4,340 \n\u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u0915\u0947 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u0915\u094b 3 \u092d\u093e\u0917\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u091a\u093e\u0930 \u092a\u091f\u094d\u091f\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092c\u093e\u0901\u091f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \n\u091a\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092a\u091f\u094d\u091f\u093f\u0915\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 = 4 x 5 = 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 = \\(\\frac { 110 – 20 }{ 3 }\\) = 30 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u0917\u0939\u0930\u093e\u0908 = 25 – 5 = 20 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0916\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \n= 2 [(75 x 20) + (30 x 20)] + (75 x 30) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0939\u0948 \n= 2[ 1,500 + 600] + 2,250 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n= 4,200 + 2,250 = 6,450 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964 \n\u0938\u092e\u094d\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u0915\u094b \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 = 3 x 6,450 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 19,350 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0938\u0947\u092e\u0940 \n\u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u0915\u0947 \u0906\u0928\u094d\u0924\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920 \u092a\u0930 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = 19,350 x 10 \u092a\u0948\u0938\u0947 = 1,93,500 \u092a\u0948\u0938\u0947 = \u20b9 1,935 \n\u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u0915\u094b \u0930\u0948\u0902\u0917\u0935\u093e\u0928\u0947 \u090f\u0935\u0902 \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f = (4,340 + 1,935) = \u20b9 6,275 \n\u0905\u0924\u0903 \u092c\u0941\u0915-\u0936\u0948\u0932\u094d\u092b \u0915\u094b \u0930\u0948\u0902\u0917\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0914\u0930 \u092a\u0949\u0932\u093f\u0936 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u092f = \u20b9 6,275<\/p>\nEx 13.9 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong> \n\u0915\u093f\u0938\u0940 \u0918\u0930 \u0915\u0947 \u0915\u092e\u094d\u092a\u093e\u0909\u0923\u094d\u0921 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u092e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0940\u0935\u093e\u0930 \u0915\u094b 21 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0932\u0915\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0917\u094b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u091f\u093f\u0915\u093e\u0915\u0930 \u0938\u091c\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u091c\u0948\u0938\u093e \u0915\u093f \u0906\u0915\u0943\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0906\u0920 \u0917\u094b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0928 \u0917\u094b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091a\u093e\u0901\u0926\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0930\u0902\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0935\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0906\u0927\u093e\u0930 1.5 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0924\u094d\u0930\u093f\u091c\u094d\u092f\u093e \u0914\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 7 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092c\u0947\u0932\u0928 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0915\u093e\u0932\u0947 \u0930\u0902\u0917 \u0938\u0947 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0935\u093e\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u091a\u093e\u0901\u0926\u0940 \u0915\u0947 \u0930\u0902\u0917 \u0915\u093e \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0930 25 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0938\u0947\u092e\u0940\u00b2 \u0924\u0925\u093e \u0915\u093e\u0932\u0947 \u0930\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u0930 5 \u092a\u0948\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0938\u0947\u092e\u0940\u00b2 \u0939\u094b \u0924\u094b \u092a\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0935\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u0915\u0941\u0932 \u0935\u094d\u092f\u092f \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \n <\/p>\nEx 13.9 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong> \n\u090f\u0915 \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0947 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u092e\u0947\u0902 25% \u0915\u0940 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0938\u0915\u093e \u0935\u0915\u094d\u0930 \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u092e \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948? \n\u0939\u0932-<\/strong> \n\u092e\u093e\u0928\u093e \u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 d \u0939\u0948\u0964 \n\u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u093e \u092a\u0943\u0937\u094d\u0920\u0940\u092f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u092b\u0932 = 4\u03c0 (\\(\\frac { d }{ 2 }\\))\u00b2 (\u2235 r = \\(\\frac { d }{ 2 }\\)) \n\u0917\u094b\u0932\u0947 \u0915\u0947 \u0935\u094d\u092f\u093e\u0938 \u092e\u0947\u0902 25% \u0915\u0940 \u0915\u092e\u0940 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \n <\/p>\nHope given NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 13 Surface Areas and Volumes are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 13 Surface Areas and Volumes (Hindi Medium) These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 9 Maths in Hindi Medium. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 13 Surface Areas and Volumes. \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 13.1 Ex 13.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1. 1.5 \u092e\u0940\u091f\u0930 …<\/p>\n
NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 13 Surface Areas and Volumes (Hindi Medium)<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":7733,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"default","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[6],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 13 Surface Areas and Volumes (Hindi Medium) - MCQ Questions<\/title>\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\t \n\t \n \n \n \n \n\t \n\t \n\t \n