NCERT Solutions for Class 9 Maths in Hindi Medium<\/a>. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 14 Statistics.<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 14.1<\/strong><\/span><\/p>\nEx 14.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong>
\n\u0909\u0928 \u092a\u093e\u0901\u091a \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0906\u092a \u0926\u0948\u0928\u093f\u0915 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u0926\u0948\u0928\u093f\u0915 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939 \u092f\u094b\u0917\u094d\u092f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947-<\/p>\n\n- \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0915\u094d\u0937\u093e \u0915\u0947 25 \u0938\u0939\u092a\u093e\u0920\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u090f\u0915 \u0915\u094d\u0932\u093e\u0938 \u091f\u0947\u0938\u094d\u091f \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0905\u0902\u0915\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939<\/li>\n
- \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u0926\u0938\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0906\u092f\u0941 \u0914\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0928\u094d\u0927\u0940 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939<\/li>\n
- \u0915\u0915\u094d\u0937\u093e \u0915\u0947 \u091b\u093e\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u0926\u0938\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939<\/li>\n
- \u0909\u0926\u094d\u092f\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0917\u0947 20 \u092a\u094c\u0927\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939<\/li>\n
- \u090f\u0928\u0966\u0938\u0940\u0966\u0938\u0940\u0966 \u0911\u092b\u093f\u0938\u0930 \u0938\u0947 \u0910\u0938\u0947 \u091b\u093e\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0942\u091a\u0940 \u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939 \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u090f\u0928\u0966\u0938\u0940\u0966\u0938\u0940\u0966 \u0915\u094b\u0930\u094d\u0938 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n\u0910\u0938\u0947 \u0914\u0930 \u092d\u0940 \u0905\u0928\u0947\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0938\u092e\u094d\u092d\u0935 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n<\/ol>\nEx 14.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong>
\n\u090a\u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1 \u0915\u0947 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u092f\u093e \u0917\u094c\u0923 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u091a\u093e\u0930 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0928\u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u093e\u0901\u091a\u0935\u093e\u0901 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0917\u094c\u0923 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0909\u0928\u0915\u093e \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0928 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u090f\u0915 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u0940 \u0938\u0942\u091a\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 14.2<\/strong><\/span><\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong>
\n\u0906\u0920\u0935\u0940\u0902 \u0915\u0915\u094d\u0937\u093e \u0915\u0947 30 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u092f\u0947 \u0939\u0948\u0902-
\nA, B, O, O, AB, O, A, O, B, A, O, B, A, O, O, A, AB, O, A, A, O, O, AB, B, A, O, B, A, B, O
\n\u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0907\u0928 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094c\u0928-\u0938\u093e \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0915\u094c\u0928-\u0938\u093e \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0935\u093f\u0930\u0932\u0924\u092e \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0939\u0948\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u092f\u0939\u093e\u0901 A, B, O, AB \u091a\u093e\u0930 \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u0915\u0940 \u0909\u092a\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u0915\u093e 30 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0930\u0915\u094d\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0923 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n
\n\u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 O \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0930\u0915\u094d\u0924 \u0938\u092e\u0942\u0939 AB \u0935\u093f\u0930\u0932\u0924\u092e \u0939\u0948\u0964<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong>
\n40 \u0907\u0902\u091c\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0906\u0935\u093e\u0938 \u0938\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f-\u0938\u094d\u0925\u0932 \u0915\u0940 (\u0915\u093f\u0932\u094b\u092e\u0940\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902) \u0926\u0942\u0930\u093f\u092f\u093e\u0901 \u092f\u0947 \u0939\u0948\u0902:
\n
\n0 – 5 \u0915\u094b (\u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 5 \u0938\u092e\u094d\u092e\u093f\u0932\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948) \u092a\u0939\u0932\u093e \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u090a\u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0939\u0941\u090f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917-\u092e\u093e\u092a 5 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940\u092c\u0926\u094d\u0927 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092a\u0915\u094b \u0915\u094c\u0928-\u0938\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923 \u0926\u0947\u0916\u0928\u0947 \u0915\u094b \u092e\u093f\u0932\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u0907\u0902\u091c\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0906\u0935\u093e\u0938 \u0938\u0947 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u0940 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u0926\u0942\u0930\u0940 = 2 \u0915\u093f\u092e\u0940;
\n\u0914\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0926\u0942\u0930\u0940 = 32 \u0915\u093f\u092e\u0940\u0964
\n\u0926\u0942\u0930\u0940 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0938\u0930 = 32 – 2 = 30 \u0915\u094d\u0930\u093f\u092e\u0940,
\n\u0924\u0925\u093e \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = \\(\\frac { 30 }{ 5 }\\) + 1 = 7
\n
\n\u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923-\u091a\u093e\u0930 \u0907\u0902\u091c\u0940\u0928\u093f\u092f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0906\u0935\u093e\u0938 \u0938\u0947 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924: \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0926\u0942\u0930 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong>
\n30 \u0926\u093f\u0928 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092e\u0939\u0940\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0928\u0917\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0906\u0930\u094d\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e (% \u092e\u0947\u0902) \u092f\u0939 \u0930\u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n
\n(i) \u0935\u0930\u094d\u0917 84 – 86, 86 – 88 \u0906\u0926\u093f \u0932\u0947\u0915\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u094d\u092f\u093e \u0906\u092a \u092c\u0924\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u093f \u092f\u0947 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0915\u093f\u0938 \u092e\u0939\u0940\u0928\u0947 \u092f\u093e \u090b\u0924\u0941 \u0938\u0947 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0928\u094d\u0927\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0902?
\n(iii) \u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0938\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n
\n(ii) \u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0932\u094d\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0906\u0930\u094d\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924: \u092f\u0947 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0937\u093e \u090b\u0924\u0941 \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092e\u0939\u0940\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0915\u0932\u093f\u0924 \u0915\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902\u0964
\n(iii) \u092a\u0930\u093f\u0938\u0930 = 99.2 – 84.9 = 14.3<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong>
\n\u0928\u093f\u0915\u091f\u0924\u092e \u0938\u0947\u0928\u094d\u091f\u0940\u092e\u0940\u091f\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u093e\u092a\u0940 \u0917\u0908 50 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u092f\u0947 \u0939\u0948\u0902-
\n
\n(i) 160 – 165, 165 – 170 \u0906\u0926\u093f \u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u090a\u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0907\u0938 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0928\u094d\u0927 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937 \u0928\u093f\u0915\u093e\u0932 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0915\u092e \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 = 150 \u0938\u0947\u092e\u0940;
\n\u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 = 173 \u0938\u0947\u092e\u0940;
\n\u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u0938\u0930 =173 – 150 = 23 \u0938\u0947\u092e\u0940
\n\u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u093e \u0906\u092e\u093e\u092a = 5 \u0938\u0947\u092e\u0940\u0964
\n\u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = \\(\\frac { 23 }{ 5 }\\) = 5 \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u0935\u0930\u094d\u0917 (150 – 155)
\n
\n(ii) \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937-
\n(a) \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0902\u0936 \u091b\u093e\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 165 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0938\u0947 \u0915\u092e \u0939\u0948\u0964
\n(b) 5 \u091b\u093e\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 170 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u0928\u0917\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093e\u092f\u0941 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0932\u094d\u092b\u0930 \u0921\u093e\u0908-\u0911\u0915\u094d\u0938\u093e\u0907\u0921 \u0915\u093e \u0938\u093e\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u0923 \u092d\u093e\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u093f\u0932\u093f\u092f\u0928 [parts per million (ppm)] \u092e\u0947\u0902 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0905\u0927\u094d\u092f\u092f\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964
\n30 \u0926\u093f\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u090f \u0917\u090f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 \u092f\u0947 \u0939\u0948\u0902-
\n
\n(i) 0.00 – 0.04, 0.04 – 0.08 \u0906\u0926\u093f \u0915\u093e \u0935\u0930\u094d\u0917-\u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964 \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u0938\u0932\u094d\u092b\u0930 \u0921\u093e\u0907\u0911\u0915\u094d\u0938\u093e\u0907\u0921 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u0924\u093e \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0926\u093f\u0928 0.11 \u092d\u093e\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u092e\u093f\u0932\u093f\u092f\u0928 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0930\u0939\u0940?
\n<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong>
\n\u0924\u0940\u0928 \u0938\u093f\u0915\u094d\u0915\u094b\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0925 30 \u092c\u093e\u0930 \u0909\u091b\u0932\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u092c\u093e\u0930 \u091a\u093f\u0924 (Head) \u0906\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948:
\n
\n\u0909\u092a\u0930\u094d\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u091a\u093f\u0924 \u0906\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = 0 \u0914\u0930 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = 3
\n<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong>
\n50 \u0926\u0936\u092e\u0932\u0935 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0924\u0915 \u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u03c0 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 :
\n3.14159265358979323846264338327950288419716939937510
\n(i) \u0926\u0936\u092e\u0932\u0935 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0906\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 0 \u0938\u0947 9 \u0924\u0915 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0915\u094b\u0902 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n(ii) \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092c\u093e\u0930 \u0914\u0930 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0915\u092e \u092c\u093e\u0930 \u0906\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0905\u0902\u0915 \u0915\u094c\u0928-\u0915\u094c\u0928 \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) 0 \u0938\u0947 9 \u0924\u0915 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940
\n
\n(ii) \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0915\u092e \u092c\u093e\u0930 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0915\u093e \u0905\u0902\u0915 \u0914\u0930 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092c\u093e\u0930 3 \u0935\u0947 9 \u0905\u0902\u0915 \u0906\u090f \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong>
\n\u0924\u0940\u0938 \u092c\u091a\u094d\u091a\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092f\u0939 \u092a\u0942\u091b\u093e \u0917\u092f\u093e \u0915\u093f \u092a\u093f\u091b\u0932\u0947 \u0938\u092a\u094d\u0924\u093e\u0939 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0918\u0923\u094d\u091f\u094b\u0902 \u0924\u0915 \u091f\u0940\u0966\u0935\u0940\u0966 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0926\u0947\u0916\u0947\u0964 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e \u092f\u0947 \u0930\u0939\u0947 \u0939\u0948\u0902-
\n
\n(i) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 5 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0914\u0930 \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 \u0915\u094b 5 – 10 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u092c\u091a\u094d\u091a\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u0938\u092a\u094d\u0924\u093e\u0939 \u092e\u0947\u0902 15 \u092f\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0918\u0923\u094d\u091f\u094b\u0902 \u0924\u0915 \u091f\u0947\u0932\u0940\u0935\u093f\u091c\u0928 \u0926\u0947\u0916\u093e?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u0918\u0923\u094d\u091f\u0947 = 1, \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0918\u0923\u094d\u091f\u0947 = 17
\n\u0935\u0930\u094d\u0917 0 – 5, 5 – 10, 10 – 15 \u0935 15 – 20 \u0939\u094b\u0902\u0917\u0947\u0964
\n
\n(ii) \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f 2 \u092c\u091a\u094d\u091a\u094b\u0902 \u0928\u0947 15 \u0918\u0923\u094d\u091f\u0947 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u091f\u0940\u0966\u0935\u0940\u0966 \u0926\u0947\u0916\u093e\u0964<\/p>\nEx 14.2 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u0915\u092e\u094d\u092a\u0928\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0915\u093e\u0930-\u092c\u0948\u091f\u094d\u0930\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 40 \u092c\u0948\u091f\u094d\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928-\u0915\u093e\u0932 (\u0935\u0930\u094d\u0937\u094b \u092e\u0947\u0902) \u092f\u0947 \u0930\u0939\u0947 \u0939\u0948\u0902-
\n
\n0.5 \u092e\u093e\u092a \u0915\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0924\u0925\u093e \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 2 – 2.5 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0930\u092e\u094d\u092d \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917\u0940\u0915\u0943\u0924 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0923\u094d\u091f\u0928 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n<\/p>\n\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 14.3<\/strong><\/span><\/p>\nEx 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u0938\u0902\u0917\u0920\u0928 \u0928\u0947 \u092a\u0942\u0930\u0947 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935 \u092e\u0947\u0902 15 – 44 (\u0935\u0930\u094d\u0937\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902) \u0915\u0940 \u0906\u092f\u0941 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092e\u0939\u093f\u0932\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0914\u0930 \u092e\u0943\u0924\u094d\u092f\u0941 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u0924\u093e \u0932\u0917\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u090f \u0917\u090f \u0938\u0930\u094d\u0935\u0947\u0915\u094d\u0937\u0923 \u0938\u0947 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 (% \u092e\u0947\u0902) \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u090f :
\n
\n(i) \u090a\u092a\u0930 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0906\u0932\u0947\u0916\u0940\u092f \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u094c\u0928-\u0938\u0940 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092a\u0942\u0930\u0947 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u092e\u0939\u093f\u0932\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0916\u0930\u093e\u092c \u0938\u094d\u0935\u093e\u0938\u094d\u0925\u094d\u092f \u0914\u0930 \u092e\u0943\u0924\u094d\u092f\u0941 \u0915\u093e \u092c\u0921\u093c\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0948?
\n(iii) \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0905\u0927\u094d\u092f\u093e\u092a\u093f\u0915\u093e \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0910\u0938\u0947 \u0926\u094b \u0915\u093e\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u0924\u093e \u0932\u0917\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u093e\u0938 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u091c\u093f\u0928\u0915\u0940 \u090a\u092a\u0930 (ii) \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u092d\u0942\u092e\u093f\u0915\u093e \u0930\u0939\u0940 \u0939\u094b\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0906\u0932\u0947\u0916\u0940\u092f \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u0923
\n
\n\u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0935 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0909\u091a\u093f\u0924 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0938\u092e\u093e\u0928 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0930\u0916\u0924\u0947 \u0939\u0941\u090f \u092e\u0939\u093f\u0932\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0914\u0930 \u092e\u0943\u0924\u094d\u092f\u0941 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u094b \u0909\u091a\u093f\u0924 \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u093e \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 1 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 2% \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 (%) \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0910\u0938\u0947 \u0906\u092f\u0924 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0915\u094b \u0914\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/li>\n
- \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090a\u092a\u0930\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 \u0932\u093f\u0916 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964\n
\n- \u091c\u0928\u0928 \u0938\u094d\u0935\u093e\u0938\u094d\u0925\u094d\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0936\u0924 (31.8) \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924: \u092f\u0939 \u092a\u0942\u0930\u0947 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u092e\u0939\u093f\u0932\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0916\u0930\u093e\u092c \u0938\u094d\u0935\u093e\u0938\u094d\u0925\u094d\u092f \u0914\u0930 \u092e\u0943\u0924\u094d\u092f\u0941 \u0915\u094b \u092c\u0921\u093c\u093e \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- (a) \u092a\u0941\u0928\u0930\u0941\u0924\u094d\u092a\u093e\u0926\u0940 \u0938\u094d\u0935\u093e\u0938\u094d\u0925\u094d\u092f \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e, (b) \u0905\u092a\u0930\u093f\u092a\u0915\u094d\u0935 \u0906\u092f\u0941 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u091c\u0928\u0928\u0964<\/li>\n<\/ul>\n<\/li>\n<\/ol>\n
Ex 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong>
\n\u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0938\u092e\u093e\u091c \u0915\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 (\u0928\u093f\u0915\u091f\u0924\u092e \u0926\u0938 \u0924\u0915 \u0915\u0940) \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902:
\n
\n(i) \u090a\u092a\u0930 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0926\u0923\u094d\u0921 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u0915\u094d\u0937\u093e \u092e\u0947\u0902 \u091a\u0930\u094d\u091a\u093e \u0915\u0930\u0915\u0947, \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u0915\u093f \u0906\u092a \u0907\u0938 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0938\u0947 \u0915\u094c\u0928-\u0915\u094c\u0928 \u0938\u0947 \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937 \u0928\u093f\u0915\u093e\u0932 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u0926\u0923\u094d\u0921 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 (\u0906\u0932\u0947\u0916) \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- \u092a\u0939\u0932\u0947 X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0935 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0938\u092e\u093e\u091c \u0915\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u091a\u093f\u0924 \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u093e \u0932\u0947\u0915\u0930 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u092e\u093e\u092a\u0928 \u0915\u0947 (\u092e\u093e\u0928\u0915) \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0938\u094d\u0924\u0930 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 900 \u0924\u0915 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u0938\u094d\u0925\u093f\u0930 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0932\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0905\u0917\u0932\u0947 100 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f 10 (\u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e) \u0915\u094b 1 \u0938\u0947\u092e\u0940 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- \u0938\u092e\u093e\u0928 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 1000 \u092a\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0907\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
\n
\n\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u094b\u0915 \u0906\u092f\u0924 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930\u0940 \u092d\u093e\u0917 \u092a\u0930 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0928\u094d\u0927\u093f\u0924 \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u0914\u0930 \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0909\u091a\u093f\u0924 \u0936\u0947\u0921 \u092f\u093e \u0930\u0902\u0917 \u092d\u0930\u0915\u0930 \u0938\u0941\u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n<\/ol>\n(ii) \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937 :<\/strong><\/p>\n\n- \u0905\u0928\u094d\u092f \u091c\u093c\u093e\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0942\u091a\u093f\u0924 \u091c\u0928\u091c\u093e\u0924\u093f \u092e\u0947\u0902 (\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u094b\u0902 \u092a\u0930) \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- \u0917\u0948\u0930-\u092a\u093f\u091b\u0921\u093c\u0947 \u091c\u093f\u0932\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u092a\u093f\u091b\u0921\u093c\u0947 \u091c\u093f\u0932\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 (\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u094b\u0902 \u092a\u0930) \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- \u0936\u0939\u0930\u0940 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u0917\u094d\u0930\u093e\u092e\u0940\u0923 \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 (\u092a\u094d\u0930\u0924\u093f \u0939\u091c\u093e\u0930 \u0932\u0921\u093c\u0915\u094b\u0902 \u092a\u0930) \u0932\u0921\u093c\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n<\/ol>\n
Ex 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u0930\u093e\u091c\u094d\u092f \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0938\u092d\u093e \u0915\u0947 \u091a\u0941\u0928\u093e\u0935 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0930\u093e\u091c\u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091c\u0940\u0924\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0940\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902-
\n
\n(i) \u092e\u0924\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u090f\u0915 \u0926\u0923\u094d\u0921 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u093f\u0938 \u0930\u093e\u091c\u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u0940 \u0928\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0938\u0940\u091f\u0947\u0902 \u091c\u0940\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0935 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u090f\u0915-\u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0914\u0930 \u0909\u091a\u093f\u0924 \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u091b\u094b\u0921\u093c\u0915\u0930 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0930\u093e\u091c\u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0930\u093e\u091c\u0928\u0948\u0924\u093f\u0915 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091c\u0940\u0924\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0940\u091f\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u093e : 1 \u0938\u0947\u092e\u0940 = 10 \u0938\u0940\u091f\u0947\u0902 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0938\u0940\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u092a\u0928 \u0938\u094d\u0915\u0947\u0932 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u090f\u0935\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0906\u0927\u093e\u0930\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0909\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u091c\u0940\u0924\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0940\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0906\u092f\u0924 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f \u0914\u0930 \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0930\u0902\u0917\u093f\u090f \u0936\u0947\u0921 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090a\u092a\u0930\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u091c\u0940\u0924\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0940\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0926\u0923\u094d\u0921 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e\u0964
\n<\/li>\n<\/ol>\n(ii) \u091a\u0942\u0901\u0915\u093f \u091c\u0940\u0924\u0940 \u0917\u0908 \u0938\u0940\u091f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0915\u094d\u0930\u092e\u093e\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u0940 A \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0906\u092f\u0924 \u0915\u0940 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964
\n\u0905\u0924\u0903 \u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u0940 A \u0928\u0947 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924\u094d 75 \u0938\u0940\u091f\u0947\u0902 \u091c\u0940\u0924\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n
Ex 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u092a\u094c\u0927\u0947 \u0915\u0940 40 \u092a\u0924\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0907\u092f\u093e\u0901 \u090f\u0915 \u092e\u093f\u0932\u0940\u092e\u0940\u091f\u0930 \u0924\u0915 \u0936\u0941\u0926\u094d\u0927 \u092e\u093e\u092a\u0940 \u0917\u0908 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948-
\n
\n(i) \u0926\u093f\u090f \u0939\u0941\u090f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u090f\u0915 \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u094d\u092f\u093e \u0907\u0928\u094d\u0939\u0940\u0902 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0915\u094b\u0908 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0939\u0948?
\n(iii) \u0915\u094d\u092f\u093e \u092f\u0939 \u0938\u0939\u0940 \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937 \u0939\u0948 \u0915\u093f 153 \u092e\u093f\u0932\u0940\u092e\u0940\u091f\u0930 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u092a\u0924\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948? \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u0906\u092f\u0924 \u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0938\u0924\u0924, \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0938\u0924\u0924 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n<\/li>\n - X.\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0935 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 (\u0938\u0924\u0924) \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0926\u094b \u0915\u094d\u0930\u092e\u093e\u0917\u0924 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0928 \u091b\u094b\u0921\u093c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0909\u091a\u093f\u0924 \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u093e \u0932\u0947\u0915\u0930 (\u092a\u0924\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908) \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092e\u093e\u092a\u0928 \u0938\u094d\u0915\u0947\u0932 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u092a\u0924\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u092a\u093e\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0906\u092f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0909\u091a\u093f\u0924 \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0917\u0923\u0928\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0935\u0924\u094d \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n<\/li>\n - \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930\u0940 \u0938\u093f\u0930\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0928\u094d\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e\u090f\u0901 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n<\/ol>\n
(ii) \u0939\u093e\u0901, \u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092d\u0940 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n(iii) \u0935\u0930\u094d\u0917 (144.5 – 153.5) \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u094d\u0917\u0924 153 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0906\u0924\u093e \u0939\u0948;
\n\u0905\u0924: \u0907\u0938 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 \u092f\u0939 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948 \u0915\u093f 153 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u0940 \u092a\u0924\u094d\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0964 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092f\u0939 \u0905\u0902\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e 144.5 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0938\u0947 153.5 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0924\u0915 \u0915\u0947 \u092a\u0942\u0930\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0928\u093f\u0927\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0928 \u0915\u093f \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930 153 \u092e\u093f\u092e\u0940 \u0915\u093e\u0964
\n<\/p>\n
Ex 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong>
\n\u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 400 \u0928\u093f\u0911\u0928 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928-\u0915\u093e\u0932 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902-
\n
\n(i) \u090f\u0915 \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0915\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928-\u0915\u093e\u0932 700 \u0918\u0923\u094d\u091f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0902?
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u091c\u0940\u0935\u0928-\u0915\u093e\u0932 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0915\u094b \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0928\u0915\u0930 \u0914\u0930 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u092e\u093e\u0928\u0915\u0930 \u0932\u093f\u090f \u0917\u090f \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0906\u092f\u0924 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f \u0914\u0930 \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n<\/li>\n<\/ol>\n(ii) \u0935\u0930\u094d\u0917 (700 – 800), (800 – 900) \u0935 (900 – 1000), 700 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0918\u0923\u094d\u091f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0928\u093f\u0927\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n700 \u0918\u0923\u094d\u091f\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u091c\u0940\u0935\u0928-\u0915\u093e\u0932 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e = \u0938\u092e\u094d\u092c\u0928\u094d\u0927\u093f\u0924 \u0935\u0930\u094d\u0937\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u093e \u092f\u094b\u0917
\n= 74 + 62 + 48 = 184 \u0932\u0948\u092e\u094d\u092a<\/p>\n
Ex 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong>
\n\u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u0940 \u0926\u094b \u0938\u093e\u0930\u0923\u093f\u092f\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u090f \u0917\u090f \u0905\u0902\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0926\u094b \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948-
\n
\n\u0926\u094b \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u092a\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924\u093e\u0902\u0915 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0905\u0927\u094d\u092f\u092f\u0928 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u0937\u094d\u092a\u093e\u0926\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f:<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0935 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u0947\u0964<\/li>\n
- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0939\u0941\u090f \u0905\u0902\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u092a\u0948\u092e\u093e\u0928\u0940 : 1 \u0938\u0947\u0928\u094d\u091f\u0940\u092e\u0940\u091f\u0930 = 2 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u0940 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0930\u0942\u092a \u092e\u093e\u092a\u0928 \u0938\u094d\u0915\u0947\u0932 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u0920\u0940\u0915 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u0914\u0930 \u0905\u0928\u094d\u0924\u093f\u092e \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u0920\u0940\u0915 \u092a\u0936\u094d\u091a\u093e\u0924\u094d \u090f\u0915-\u090f\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0940 \u0915\u0932\u094d\u092a\u0928\u093e \u0915\u0940 \u0914\u0930 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f-\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u0924\u0925\u093e G \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f-\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u094b \u092d\u0941\u091c \u0914\u0930 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u0915\u094b \u0915\u094b\u091f\u093f \u092e\u093e\u0928 \u0915\u0930 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u090f\u0915-\u090f\u0915 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u0948\u0938\u093e \u0915\u093f \u0906\u0917\u0947 \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n
\n<\/li>\n - \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928\u094b\u0902 A \u0914\u0930 B \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941\u0913\u0902 B, C, D, E, F \u0935 B’, C’, D’, E’, F’ \u0915\u093e \u0906\u0932\u0947\u0916 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0915\u094d\u0930\u092e \u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u093e\u0915\u0930 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928 A \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c \u0906\u0932\u0947\u0916 A B C D E F G A \u0916\u0940\u0902\u091a\u093e \u0914\u0930 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928 B \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c \u0906\u0932\u0947\u0916 A B’ C’ D’ E’ F’ G A \u0916\u0940\u0902\u091a\u093e\u0964<\/li>\n<\/ol>\n
\u0906\u0932\u0947\u0916\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0927\u094d\u092f\u092f\u0928 \u0938\u0947 \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937 :<\/strong>
\n\u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0906\u0932\u0947\u0916\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928 A \u0915\u0947 \u0909\u091a\u094d\u091a \u0938\u094d\u0924\u0930 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 D, E, F \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928 B \u0915\u0947 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u094d\u0924\u0930\u0940\u092f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941\u0913\u0902 D’, E’, F’ \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u090a\u0901\u091a\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\u0905\u0924\u0903 \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928 A \u0915\u093e \u0938\u0947\u0915\u094d\u0936\u0928 B \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930\u093f\u0923\u093e\u092e \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924 \u0939\u0948\u0964<\/p>\nEx 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 7.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u0915\u094d\u0930\u093f\u0915\u0947\u091f \u092e\u0948\u091a \u092e\u0947\u0902 \u0926\u094b \u091f\u0940\u092e\u094b\u0902 A \u0914\u0930 B \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e 60 \u0917\u0947\u0902\u0926\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0928\u093e\u090f \u0917\u090f \u0930\u0928 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902-
\n
\n\u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u0906\u0932\u0947\u0916 \u092a\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u091f\u0940\u092e\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0938\u0902\u0915\u0947\u0924\u0903 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u0902\u0924\u0924 \u092c\u0928\u093e\u0907\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c \u0906\u0932\u0947\u0916 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f:<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0935 Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u0947\u0964<\/li>\n
- \u0926\u093f\u090f \u0939\u0941\u090f \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0938\u0924\u0924 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0940 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0938\u0940\u092e\u093e \u092e\u0947\u0902 0.5 \u0918\u091f\u093e\u0915\u0930 \u0914\u0930 \u0909\u092a\u0930\u093f \u0938\u0940\u092e\u093e \u092e\u0947\u0902 0.5 \u091c\u094b\u0921\u093c\u0915\u0930 \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0938\u0924\u0924 \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e\u0964
\n<\/li>\n - X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u091f\u0940\u092e\u094b\u0902 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u092c\u0928\u093e\u090f \u0917\u090f \u0930\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092e\u093e\u092a\u0928 \u0938\u094d\u0915\u0947\u0932 \u0905\u0902\u0915\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u0935\u0930\u094d\u0917 (0.5 – 6.5) \u0915\u0947 \u0920\u0940\u0915 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0935 \u090f\u0915 \u0915\u0932\u094d\u092a\u093f\u0924 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0909\u0938\u0915\u093e \u092e\u0927\u094d\u092f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 A \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u0905\u0928\u094d\u0924\u093f\u092e \u0935\u0930\u094d\u0917 (54.5 – 60.5) \u0915\u0947 \u0920\u0940\u0915 \u092a\u0936\u094d\u091a\u093e\u0924\u094d \u090f\u0915 \u0915\u0932\u094d\u092a\u093f\u0924 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u0909\u0938\u0915\u093e \u092e\u0927\u094d\u092f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 L \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f-\u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936: 3.5, 9.5, 15.5, 21.5, 27.5, 33.5, 39.5, 45.5, 51.5 \u0935 57.5 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u091f\u0940\u092e A\u0935 \u091f\u0940\u092e B \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0905\u0932\u0917-\u0905\u0932\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u090f\u0915-\u090f\u0915 \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u0948\u0938\u093e \u0915\u093f \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964
\n
\n<\/li>\n - \u091f\u0940\u092e A \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941\u0913\u0902 B, C, D, E, F, G, H, I, J, K \u0915\u093e \u0906\u0932\u0947\u0916\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0915\u094d\u0930\u092e \u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u093e\u0915\u0930 \u091f\u0940\u092e A \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c \u0906\u0932\u0947\u0916 A B C D E F G H I J K L A \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u091f\u0940\u092e B \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0941\u0913\u0902 B’, C’, D’, E’, F’, G’, H’, I’, J’, K’ \u0915\u093e \u0906\u0932\u0947\u0916\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0915\u094d\u0930\u092e \u0938\u0947 \u092e\u093f\u0932\u093e\u0915\u0930 \u091f\u0940\u092e B \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u092d\u0941\u091c A B’ C’ D’ E’ F’ G’ H’ I’ J’ K’ L A \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n<\/ol>\n
Ex 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 8.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u092a\u093e\u0930\u094d\u0915 \u092e\u0947\u0902 \u0916\u0947\u0932 \u0930\u0939\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u0906\u092f\u0941 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u091a\u094d\u091a\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u090f\u0915 \u092f\u093e\u0926\u0943\u091a\u094d\u091b\u093f\u0915 \u0938\u0930\u094d\u0935\u0947\u0915\u094d\u0937\u0923 (random survey) \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u0947 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u0941\u090f-
\n
\n\u0909\u092a\u0930\u094d\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u090f\u0915 \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n\u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0924\u0925\u093e Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093e\u0964<\/li>\n
- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0906\u092f\u0941-\u0935\u0930\u094d\u0917 (1 – 2), (2 – 3), (3 – 5), (5 – 7), (7 – 10), (10 – 15) \u0924\u0925\u093e (15 – 17) \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n
- \u092f\u0939\u093e\u0901 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 1 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0935\u0924\u094d \u092c\u0928\u093e\u0908\u0964
\n<\/li>\n - \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0917\u0923\u093f\u0924 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u094b \u0906\u092f\u0924 \u092c\u0928\u093e\u0915\u0930 \u0905\u092d\u0940\u0937\u094d\u091f \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964
\n<\/li>\n<\/ol>\nEx 14.3 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 9.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u0940\u092f \u091f\u0947\u0932\u0940\u092b\u094b\u0928 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u0947\u0936\u093f\u0915\u093e \u0938\u0947 100 \u0915\u0941\u0932\u0928\u093e\u092e (surname) \u092f\u0926\u0943\u091a\u094d\u091b\u092f\u093e \u0932\u093f\u090f \u0917\u090f \u0914\u0930 \u0909\u0928\u0938\u0947 \u0905\u0902\u0917\u094d\u0930\u0947\u091c\u0940 \u0935\u0930\u094d\u0923\u092e\u093e\u0932\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0915\u094d\u0937\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u092c\u0902\u091f\u0928 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e-
\n
\n(i) \u0926\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0928\u093f\u0930\u0942\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u090f\u0915 \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u0916\u0940\u0902\u091a\u093f\u090f\u0964
\n(ii) \u0935\u0939 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 \u092c\u0924\u093e\u0907\u090f \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0941\u0932\u0928\u093e\u092e \u0939\u0948\u0902\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n(i) \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0927\u093f :<\/strong><\/p>\n\n- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0924\u0925\u093e Y-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u0916\u0940\u0902\u091a\u0947\u0964<\/li>\n
- X-\u0905\u0915\u094d\u0937 \u092a\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0939\u0941\u090f \u0935\u0930\u094d\u0917 (1 – 4), (4 – 6), (6 – 8), (8 – 12) \u0935 (12 – 20) \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u090f\u0964<\/li>\n
- \u092f\u0939\u093e\u0901 \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u0935\u093e\u0932\u093e \u0935\u0930\u094d\u0917 4 – 6 \u0905\u0925\u0935\u093e 6 – 8 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 2 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
- \u0935\u0930\u094d\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0926\u0940 \u0917\u0908 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937 \u0906\u092f\u0924\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0935\u0924\u094d \u092c\u0928\u093e\u0908\u0964
\n
\n<\/li>\n - \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0935\u0930\u094d\u0917 \u091a\u094c\u0921\u093c\u093e\u0908 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0906\u0917\u0923\u093f\u0924 \u0932\u092e\u094d\u092c\u093e\u0908 \u0915\u0947 \u0906\u092f\u0924 \u092c\u0928\u093e\u090f\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0905\u092d\u0940\u0937\u094d\u091f \u0906\u092f\u0924\u091a\u093f\u0924\u094d\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u0941\u0906\u0964<\/li>\n<\/ol>\n
(ii) \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0938\u0947 \u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0935\u0930\u094d\u0917 \u0905\u0928\u094d\u0924\u0930\u093e\u0932 (6 – 8) \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0915\u0941\u0932\u0928\u093e\u092e \u0939\u0948\u0902\u0964
\n<\/p>\n
\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 14.4<\/strong><\/span><\/p>\nEx 14.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1.<\/strong>
\n\u090f\u0915 \u091f\u0940\u092e \u0928\u0947 \u092b\u0941\u091f\u092c\u093e\u0932 \u0915\u0947 10 \u092e\u0948\u091a\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0917\u094b\u0932 \u0915\u093f\u090f-
\n2, 3, 4, 5, 0, 1, 3, 3, 4, 3
\n\u0907\u0928 \u0917\u094b\u0932\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f, \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e \u0914\u0930 \u092c\u0939\u0941\u0932\u0915 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n
\n<\/p>\nEx 14.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 2.<\/strong>
\n\u0917\u0923\u093f\u0924 \u0915\u0940 \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u093e \u092e\u0947\u0902 15 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0930\u094d\u0925\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0928\u0947 (100 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947) \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0905\u0902\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u090f-
\n41, 39, 48, 52, 46, 62, 54, 40, 96, 52, 98, 40, 42, 52, 60
\n\u0907\u0928 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f, \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e \u0914\u0930 \u092c\u0939\u0941\u0932\u0915 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n
\n
\n\u0938\u094d\u092a\u0937\u094d\u091f \u0939\u0948 \u0915\u093f 52 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948\u0964
\n\u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924\u093e\u0902\u0915\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092c\u0939\u0941\u0932\u0915 = 52
\n\u0905\u0924: \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f = 54.8; \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e = 52 \u0935 \u092c\u0939\u0941\u0932\u0915 = 52<\/p>\nEx 14.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 3.<\/strong>
\n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0915\u094d\u0937\u0923\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0906\u0930\u094b\u0939\u0940 \u0915\u094d\u0930\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e 63 \u0939\u094b, \u0924\u094b x \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f-
\n29, 32, 48, 50, x, x + 2, 72, 78, 84, 95
\n<\/p>\nEx 14.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 4.<\/strong>
\n\u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 14, 25, 14, 28, 18, 17, 18, 14, 23, 22, 14, 18 \u0915\u093e \u092c\u0939\u0941\u0932\u0915 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f\u0964
\n\u0939\u0932-<\/strong>
\n
\n\u092f\u0939\u093e\u0901 \u092a\u0926 14 \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0930\u092e\u094d\u092c\u093e\u0930\u0924\u093e \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u0939\u0948;
\n\u0905\u0924: \u092c\u0939\u0941\u0932\u0915 = 14<\/p>\nEx 14.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 5.<\/strong>
\n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928\u0932\u093f\u0916\u093f\u0924 \u0938\u093e\u0930\u0923\u0940 \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u092b\u0948\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093e\u092e \u0915\u0930 \u0930\u0939\u0947 60 \u0915\u0930\u094d\u092e\u091a\u093e\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f \u0935\u0947\u0924\u0928 \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f-
\n
\n<\/p>\nEx 14.4 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924\u00a0\u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 6.<\/strong>
\n\u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u090f\u0915 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f-
\n(i) \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f \u0939\u0940 \u0915\u0947\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u092e\u093e\u092a \u0939\u0948\u0964
\n(ii) \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f \u0915\u0947\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0915\u0940 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u092e\u093e\u092a \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948, \u091c\u092c\u0915\u093f \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u092e\u093e\u092a \u0939\u0948\u0964
\n
\n\u092a\u0930\u0928\u094d\u0924\u0941 166 \u0935\u093e\u0938\u094d\u0924\u0935\u093f\u0915 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0947\u0915\u094d\u0937\u0923 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0928\u093f\u0927\u093f\u0924\u094d\u0935 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0905\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u092e\u094d\u092d\u093e\u0935\u094d\u092f\u0924\u093e \u0939\u0940 \u092a\u0930\u093f\u0915\u0932\u094d\u092a\u0928\u093e \u0938\u0947 \u092a\u0930\u0947 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f \u0915\u0947\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0915\u0940 \u0935\u093e\u0938\u094d\u0924\u0935\u093f\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u092e\u093e\u092a, \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964
\n\u0905\u092c \u092f\u0926\u093f \u0939\u092e \u0907\u0928\u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e \u092a\u0930 \u0935\u093f\u091a\u093e\u0930 \u0915\u0930\u0947\u0902, \u0924\u094b
\n\u0906\u0930\u094b\u0939\u0940 \u0915\u094d\u0930\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930,
\n10, 13, 16, 20, 24
\nn = 5 (\u0935\u093f\u0937\u092e) \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e = \\(\\frac { n + 1 }{ 2 }\\) \u0935\u0947\u0902 \u092a\u0926 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 = \\(\\frac { 5 + 1 }{ 2 }\\) \u0935\u0947\u0902 \u092a\u0926 \u092e\u093e\u0928 = 3
\n\u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e = 3 \u0935\u0947\u0902 \u092a\u0926 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 = 16 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u0940
\n\u0905\u0924\u0903 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u093f\u0915\u093e \u0915\u0947\u0928\u094d\u0926\u094d\u0930\u0940\u092f \u092a\u094d\u0930\u0935\u0943\u0924\u094d\u0924\u093f \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u0915 \u0939\u0948\u0964<\/p>\nHope given NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 14 Statistics are helpful to complete your homework.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 14 Statistics (Hindi Medium) These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 9 Maths in Hindi Medium. Here we have given NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 14 Statistics. \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928\u093e\u0935\u0932\u0940 14.1 Ex 14.1 Class 9 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u0936\u094d\u0928 1. \u0909\u0928 \u092a\u093e\u0901\u091a \u0906\u0901\u0915\u0921\u093c\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0926\u0940\u091c\u093f\u090f \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0906\u092a …<\/p>\n
NCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 14 Statistics (Hindi Medium)<\/span> Read More »<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":7735,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"site-sidebar-layout":"default","site-content-layout":"default","ast-main-header-display":"","ast-hfb-above-header-display":"","ast-hfb-below-header-display":"","ast-hfb-mobile-header-display":"","site-post-title":"","ast-breadcrumbs-content":"","ast-featured-img":"","footer-sml-layout":"","theme-transparent-header-meta":"default","adv-header-id-meta":"","stick-header-meta":"default","header-above-stick-meta":"","header-main-stick-meta":"","header-below-stick-meta":"","spay_email":""},"categories":[6],"tags":[],"yoast_head":"\nNCERT Solutions for Class 9 Maths Chapter 14 Statistics (Hindi Medium) - MCQ Questions<\/title>\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n