Detailed, Step-by-Step NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Ruchira Chapter 2 शब्द परिचयः 2 Questions and Answers were solved by Expert Teachers as per NCERT (CBSE) Book guidelines covering each topic in chapter to ensure complete preparation.
NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Ruchira Chapter 2 शब्द परिचयः 2
अभ्यासः
प्रश्न 1.
उच्चारणं कुरुत।
(उच्चारण करो)
(ख) चित्राणि दृष्ट्वा पदानि उच्चारयत।
(चित्रों को देखकर पदों का उच्चारण करें। चित्र पाठ्यपुस्तक में देखें।)
प्रश्न 2.
(क) वर्णसंयोजनं कृत्वा पदं कोष्ठके लिखत
(वर्णसंयोजन करके पद को कोष्ठक में लिखें)
.
उत्तर:
(ख) पदानां वर्णविच्छेदं प्रदर्शयत
(पदों का वर्णविच्छेद दर्शाएँ)
यथा- कोकिले = क् + ओ + क् + इ + ल् + ए
(1) चटके = ………….
(2) धाविकाः = …………..
(3) कुञ्चिका = …………..
(4) खट्वा = …………
(5) छुरिका = ……………
उत्तर:
प्रश्न 3.
चित्रं दृष्ट्वा संस्कृतपदं लिखत
(चित्र देखकर संस्कृत-पद लिखें। चित्र पाठ्यपुस्तक में देखें।)
1. …………
2. ………..
3. …………
4. ……………
5. …………
6. ………….
उत्तर:
(1) उत्पीठिका
(2) पेटिका
(3) नौका
(4) चटका
(5) महिला
(6) मापिका
प्रश्न 4.
वचनानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत
(वचन के अनुसार रिक्तस्थानों की पूर्ति करें)
उत्तर:
प्रश्न 5.
कोष्ठकात् उचितं शब्दं चित्वा वाक्यं पूरयत-
(कोष्ठक से उचित शब्द चुनकर वाक्य की पूर्ति करें)
यथा-बालिका पठति। (बालिका/बालिकाः)
(क) ………………. चरतः। (अजा/अजे)
(ख) ……………………… सन्ति। (द्विचक्रिके/द्विचक्रिकाः )
(ग) …………………….. चलति। (नौके/नौका)
(घ) ……………………… अस्ति। (सूचिके/सूचिका)
(ङ) ………………उत्पतन्ति। (मक्षिकाः/मक्षिके)
उत्तर:
(क) अजे चरतः।
(ख) द्विचक्रिकाः सन्ति।
(ग) नौका चलति।
(घ) सूचिका अस्ति।
(ङ) मक्षिकाः उत्पतन्ति।
प्रश्न 6.
सा, ते, ताः इत्येतेभ्यः उचितं सर्वनामपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत
(सा, ते, ताः-इनमें उचित सर्वनाम पद का चयन करके रिक्त स्थानों की पूर्ति करें)
यथा- लता अस्ति। – सा अस्ति ।
(क) महिलाः धावन्ति। – ………… धावन्ति ।
(ख) सुधा वदति। – …………. वदति।
(ग) जंवनिके दोलतः। – ……….दोलतः।
(घ) पिपीलिकाः चलन्ति। – …………. चलन्ति ।
(ङ) चटके कूजतः। – …………. कूजतः।
उत्तर:
(क) ता: धावन्ति।
(ख) सा वदति।
(ग) ते दोलतः।
(घ) ता: चलन्ति।
(ङ) ते कूजतः।
प्रश्न 7.
मञ्जूषातः कर्तृपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत
(मंजूषा से कर्तृपद का चयन करके रिक्तस्थानपूर्ति करें)
लेखिका बालकः सिंहाः त्रिचक्रिका पुष्पमालाः
(क) ………….. सन्ति ।
(ख) …………. पश्यति।
(ग) …….. लिखति।
(घ) ……… गर्जन्ति।
(ङ) ……….. चलति।
उत्तर:
(क) पुष्पमालाः – सन्ति।
(ख) बालकः – पश्यति।
(ग) लेखिका – लिखति।
(घ) सिंहाः – गर्जन्ति।
(ङ) त्रिचक्रिका – चलति।
प्रश्न 8.
मञ्जूषातः कर्तृपदानुसारं क्रियापदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत
(मंजूषा से कर्तृपद के अनुसार क्रियापद चुनकर रिक्तस्थानपूर्ति करें)
गायतः नृत्यति लिखन्ति पश्यन्ति विहरतः
(क) सौम्या …………..
(ख) चटके …………..
(ग) बालिके …………..
(घ) छात्राः …………..
(ङ) जनाः …………..
उत्तर:
(क) सौम्या – नृत्यति।
(ख) चटके – विहरतः।
(ग) बालिके – गायतः।
(घ) छात्राः – लिखन्ति।
(ङ) जनाः – पश्यन्ति।
Class 6th Sanskrit Chapter 2 शब्द परिचयः 2 Additional Important Questions and Answers
प्रश्न 1.
अधोलिखितानां बहुवचनरूपाणि लिखत। (निम्नलिखित के बहुवचन रूप लिखें।)
(क) लता ……………………….. |
(ख) बाला ………………..
(ग) माला ………………..।
(घ) नौका ……………….
(ङ) दोला ……………।
उत्तर:
(क) लता – लताः ।
(ख) बाला – बाला:
(ग) माला – मालाः।
(घ) नौका – नौका:
(ङ) दोला – दोला:।
प्रश्न 2.
अधोलिखितानां स्त्रीलिङ्गरूपाणि लिखत।
(निम्नलिखित के स्त्रीलिङ्ग रूप लिखें।)
(क) अजः …………..
(ख) वृद्धः ……………..
(ग) बालः ……………
(घ) छात्रः …………..
(ङ) चटक: ……………
उत्तर:
(क) अजः – अजा।
(ख) वृद्धः – वृद्धा।
(ग) बालः – बाला।
(घ) छात्रः – छात्रा।
(ङ) चटकः – चटका।
बहुविकल्पीयप्रश्नाः
अधोलिखितेषु विकल्पेषु समुचितम् उत्तरं चित्वा लिखत
(निम्नलिखित विकल्पों में से उचित उत्तर चुनकर लिखें।)
1. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) वृद्धा
(ख) रामः
(ग) फलम्
(घ) नदी।
उत्तर:
(क) वृद्धा
2. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) बालः
(ख) उत्पीठिका
(ग) मतिः
(घ) जलम्।
उत्तर:
(ख) उत्पीठिका
3. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) रामाः
(ख) साधवः
(ग) तुला
(घ) बालकौ।
उत्तर:
(ग) तुला
4. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) छत्रे
(ख) पुस्तकम्
(ग) पुष्पाणि
(घ) मापिका।
उत्तर:
(घ) मापिका।
5. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) दोला
(ख) वारिणि
(ग) शिक्षकाः
(घ) मयूराः।
उत्तर:
(क) दोला
6. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) तालम्
(ख) छुरिका
(ग) ताला:
(घ) कमलानि।
उत्तर:
(ख) छुरिका
7. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) पर्णानि
(ख) चक्राणि
(ग) जवनिका
(घ) कारयाने।
उत्तर:
(ग) जवनिका
8. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) केशवः
(ख) वानरः
(ग) गजा:
(घ) वीणा।
उत्तर:
(घ) वीणा।
9. आकारान्त-स्त्रीलिङ्गः कः?
(क) अजा
(ख) जलपात्रम्
(ग) मुकुटानि
(घ) वाद्यम्।
उत्तर:
(क) अजा